بازار لوازم‌التحریر نیازمند نوش‌دارویی به‌نام نوشتن

هر سال با فرا رسیدن ماه شهریور و در آستانه بازگشایی مدارس شاهد موجی از شور، هیجان و رونق در بازار خرید لوازم‌التحریر، کیف، کفش، لباس فرم مدرسه و در مجموع ذوق‌زدگی دانش‌آموزان برای خرید این کالاها بودیم، صدالبته تقریباً این همان زمانی بود که بازار دست‌فروش‌ها و نمایشگاه‌های فروش ویژه مهر، بازگشایی مدارس و مغازه‌های لوازم‌التحریرفروشی، کیف و کفش، مانتو و لباس فرم هم آن‌چنان داغ، پررونق و شلوغ می‌شد که بسیاری از والدین مجبور می‌شدند تا حتی چند روز پیاپی و بعضاً برای ساعت‌ها در صف و انتظار ایستاده تا موفق به تهیه ملزومات موردنیاز دانش‌آموز خود شوند.

حالا اما دو سه سالی هست که با شیوع ویروس کرونا تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی دیگر نه خبری از دانش‌آموزان خوشحال، والدین و بازار‌های شلوغ در آستانه بازگشایی مدارس هستیم و نه تب و تابی در چهره شهر به چشم می‌خورد. خلاصه کار به‌جایی رسیده که به گفته فروشندگان و متولیان با کاهش تأمل‌برانگیز فروش اقلام مرتبط با مدرسه و آموزش در سطح بازار دیگر صنف لوازم‌التحریر، کیف و تهیه‌کنندگان روپوش مدارس و... هم رسماً به یکی دیگر از قربانیان کرونا مبدل شده‌اند.

البته شایان ذکر است که هرچند از ابتدای سال و با افزایش واکسیناسیون برخی وعده‌های مسئولان مبنی بر مهیا شدن شرایط برای بازگشایی احتمالی دانشگاه‌ها و مدارس بازار می‌رفت تا تکانی هرچند کوچک بخورد اما بااین‌حال دیری نپایید که همین وعده دل‌خوش کنک هم زود رنگ باخت چون هنوز اکثر مردم و حتی مسئولان نظام آموزشی (اعم از مدیریت مدارس، معلمان و...) نسبت به بازگشایی مدارس در سال تحصیلی جدید (حتی به‌صورت نسبی و نیمه‌حضوری) ناامید، بلاتکلیف و سردرگم هستند، بنابراین در روزهای منتهی به شهریورماه سال جاری نیز نه‌فقط برای خرید لوازم‌التحریر علاقه‌ای در مردم دیده نمی‌شود. بلکه احتمالاً مانند دو سال گذشته و با غیرحضوری شدن مدارس و دانشگاه‌ها نیز داستان فروش به‌شدت کاهش خواهد یافت.

حالا البته و در نقطه مقابل این کسادی و کم‌رونقی بازار لوازم‌التحریر درحالی‌که تقریباً همه والدین و دانش‌آموزان معتقدند که برای امسال نیاز به خرید چندانی ندارند اما برعکس این بازار گوشی، تبلت و اینترنت لوازم دنیای آنلاین است که رونق گرفته و سکه شده و در بهترین حالت اقلامی مانند کیف و جامدادی حالا تنها برای خیریه‌ها یا هدیه دادن خریداری می‌شوند و مغازه‌دارها کمتر شاهد حضور مشتری برای خرید این اقلام هستند.

البته به تصریح فعالان صنفی لوازم‌التحریر داستان اینجاست که وقتی صحبت از لوازم‌التحریر می‌شود همه یاد مدرسه و مشق و دانش‌آموزان می‌افتیم درحالی‌که نوشت‌افزار یکی از ملزومات مصرفی و عمومی است و تقریباً همه مردم به آن احتیاج دارند، نه‌فقط برای مدارس و دانشگاه بلکه برای افراد خانه‌دار و ادارات هم کاربرد دارند اما حالا که کرونا تبدیل به نقطه مرکزی تمام فعالیت‌ها و تصمیمات شده، دیگر خبری از هیچ‌کدام از این مشتریان نیست و عموماً گرایش بیشتری به فعالیت در فضای مجازی پیدا کرده‌اند؛ بنابراین حتی اگر امسال حراجی و نمایشگاهی هم برپا می‌شد در واقع هیچ مشتری در کار نبود؛ و بدتر اینکه حتی تولیدکنندگان هم نسبت به سال‌های قبل آهسته‌تر قدم برداشته‌ و برخلاف قبل، اول سفارش می‌گیرند و بعد تولید می‌کنند.

البته برخی از فعالان این صنف نیز معتقدند که چون قیمت‌ اجناس (لوازم‌التحریر) به میزان زیادی بالا رفته بنابراین مردم هم یا نمی‌خرند یا به خرید برندهایی که کیفیت کمتری دارند، تمایل پیدا کرده‌اند. مضاف براینکه حالا هم که بحث کرونا پیش آمده و مدارس مجازی شده‌اند کلاً کسی سمت لوازم‌التحریر نمی‌رود درحالی‌که تقریباً همه این والدین مجبور شده‌اند تا برای بچه‌ها گوشی‌ها و تبلت‌های چندمیلیونی بخرند و هر ماه هم کلی پول اینترنت و خرید بسته بدهند درحالی‌که در سال‌های قبل و به‌رغم افزایش قیمت‌ها خرید کل مایحتاج تحصیلی اعم از کیف، کفش، مانتو و لوازم‌التحریر یک سال حتی به‌اندازه یک‌پنجم پول یک دستگاه تبلت و گوشی هم نمی‌شد، حالا دیگر بحث ولنگاری فضای مجازی و تأثیرات منفی یا موضوعات حاشیه آن‌هم به جای خود.

  صنف زمین‌خورده یا کم‌حمایت...!؟

حالا البته شاید لازم به گفتن هم نباشد که چشم بسیاری از فروشندگان صنف لوازم‌التحریر، کفش و لباس فرم مدارس هم عموماً به بازار آغاز سال تحصیلی بود و در واقع سهم زیادی از فروش این واحدهای صنفی مربوط به بازگشایی و فعالیت مدارس برمی‌گشت که متأسفانه چند سالی است با تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها چالش‌ها و نگرانی‌های فراوانی را در خصوص کسادی و بی‌رونقی گریبان‌گیر بازارشان کرده است.

در این خصوص برخی فعالان با عنوان اینکه رسماً سه سالی است هیچ فروشی نداریم تصریح می‌کنند عمده خرید‌های این صنف به قیمت دلار انجام شده و بسیاری از مواد اولیه کالاهای تولید داخل نیز از کشور‌های دیگر وارد می‌شوند اما حالا حتی به قیمت ریال هم فروش ندارند گو اینکه همین موضوع حتی باعث شده تا تعداد زیادی از فعالان این صنف به دلیل برگشت خوردن چک‌هایشان ورشکست شوند.

البته نکته بدتر ماجرا اینجاست که تا چند سال قبل توزیع کتاب‌ها بر عهده لوازم‌التحریر فروشان بود و همین موضوع هم تا حدودی می‌توانست تا یخ بازار را ذوب کند اما اکنون دیگر ثبت‌نام کتاب‌های اینترنتی و توزیع آن‌ها نیز توسط مدارس انجام می‌شود، این در حالی است که در این موضوع، دولت می‌توانست برای حمایت از فعالان این صنف، حداقل توزیع کتاب‌های درسی را طبق روال سال‌های گذشته بر عهده آن‌ها گذاشته تا حد‌اقل کمکی به جریان زندگی در بازار شود.

متأسفانه بروز این مشکلات (از شیوع کرونا و تعطیلی مدارس گرفته تا گرانی ارز، کاغذ و...) در یک دوره زمانی چندساله و به‌موازات هم باعث شده تا صنف لوازم‌التحریر به‌طور رسمی و کلی زمین بخورد و بسیاری را به این باور برساند که در حال حاضر شرایط این صنف دیگر عادی نیست؛ بنابراین اگر متولیان امر پیگیری این مورد به‌خصوص را در دستور کار خود قرار ندهند تصور می‌شود شرایط این صنوف دچار آسیب‌های جبران‌ناپذیرتری نسبت به گذشته شده و حتی بعضاً توان امرار معاش خود را از دست داده و مجبور به تغییر شغل شوند.

به دیگر سخن سایه تغییر شیوه آموزش علاوه بر تأثیر بر روند فراگیری و کیفیت آموزش بر دانش‌آموزان، بر بازار نوشت‌افزار و صنوف مرتبط نیز سنگینی کرد و موجب شد تا طی یکی دو سال اخیر با شرایط کاملاً متفاوتی مواجه شوند و دیگر کسی به مانند گذشته و به‌صورت جدی به فکر خرید دفتر، مداد و خودکار، کیف، مانتو و روپوش مدارس نباشد که البته شاید نمود دیگری از این کسادی و کم‌رونقی را هم بتوان در کاهش محسوس تعداد دست‌فروشان و حراجی‌هایی که دُرست در همین زمان و طی سال‌ها قبل بساط فروش لوازم‌التحریر، کیف و... خود را در هر گوشه از شهر پهن کرده و به‌نوعی باعث تحریک مردم به خرید و رونق بخشی به فضای شهر می‌شدند کاملاً دید و حس کرد.

  بازار یخ‌زده لوازم‌التحریر...!

اینجا بازار فروش لوازم‌التحریر همدان است. جایی که بیشتر مردم آن را به‌نام راسته صحاف‌خانه می‌شناسند و البته زمان تهیه گزارش هم درست چند روز مانده به آغاز سال تحصیلی سال 1400-1401 است اما برعکس گذشته‌های نه‌چندان دور امسال نیز به مانند دو سال گذشته نه خبری از مشتری‌های دیروز است و نه جنب جوش خاص آغاز سال تحصیلی.

در واقع امسال حتی دیگر شاهد حضور حراجی و دست‌فروش‌های زیادی هم در سطح شهر نیستیم که بخواهند با هیاهو و فریاد زدن دنبال جذب مشتری برای دفتر، خودکار و لوازم‌التحریر خود باشند چرا...! جواب ساده است چون دیگر بسیاری از دانش‌آموزان نیاز چندانی به لوازم‌التحریر ندارند و در نهایت بیشترین مورد خرید آن‌ها به کتاب‌های درسی و یکی دو عدد دفتر و خودکار که احتمالاً آن را نیز از سال‌های قبل در منزل دارند.

حالا البته شاید این وسط تک و توکی از والدین هم باشند که با خرید یکی دو عدد دفتر و مداد و در نهایت مداد رنگی تلاش می‌کنند تا زمینه را برای نوشتن مشق فرزندان خود (عموماً در مقطع ابتدایی) مهیا کنند گو اینکه داستان کیف مدرسه، مانتو و روپوش هم که دیگر رسماً حذف شده و کسی سراغشان را نمی‌گیرد.

روایت تلخ و ناخوشایندی که در گفت‌و‌گوی خبرنگاران سپهرغرب با تعدادی از فعالان صنف لوازم‌التحریر و حاضران در این مکان کاملاً محسوس و مشهود بود و تقریباً همه ایشان به‌نوعی امیدوار بوده و هستند که با بهتر شدن شرایط و بازگشایی مدارس خاتمه یابد.

در این گفت‌و‌گو‌ها تقریباً همه فروشندگان لوازم‌التحریر با اشاره به کسادی چندساله بازار عنوان نمودند که هیچ دوره‌ای را به مانند این چندساله متحمل ضرر و زیان نشده‌اند.

-همین گروه با اشاره به عدم حضور مشتری عنوان کردند که متأسفانه خُرده حمایت‌های عنوان‌شده از این صنف هم تکافوی نیازها و معاش ایشان را نکرده و هم‌اکنون بسیاری از آن‌ها دارای چک‌های برگشتی و اجناس به فروش نرسیده هستند.

در این گروه فعالان لوازام‌التحریر تعدادی با عنوان اینکه اگر شرایط به همین منوال ادامه یابد مجبور به تغییر شغل خواهند شد عنوان کردند وقتی فروش مناسبی ندارند طبعاً باز کردن مغازه و یا آوردن اجناس جدید هم بی‌فایده است.

جمعی با اشاره به برخی اجناس دپو شده در مغازه‌های خود اعم از دفتر، مداد رنگی، خودکار، خودنویس و... عنوان کردند بعضاً محصولاتی دارند که خریدشان مربوط به دو تا سه سال قبل است اما مشتری ندارند. حالا بحث اجناس تزئینی هم به‌جای خود.

جمعی نیز با اشاره به موضوع گرانی معتقدند حتی در صورت تمایل به خرید نیز چون قیمت‌ها بالا رفته افراد کمتری رغبت به خرید دارند و سعی می‌کنند ارزان‌ترین و درعین‌حال کم کیفیت‌ترین محصولات را بخرند.

تعدادی از این گروه صنفی نیز با اشاره به اینکه بیشترین فروش آن‌ها طی سال‌های اخیر به حجمی ناچیز از ملزومات و کاغذهای اداری و یکی دو دفتر و خودکار خلاصه شده و معتقدند با این رویه نمی‌توان امید چندانی به ادامه کار یا رونق بازار داشت.

و اما از مجموع 37 نفر از شهروندان (والدین) به‌جز پنج نفر بقیه عنوان کردند طی دو سه سال اخیر رسماً مانتو، لباس فرم، کیف مدرسه و لوازم‌التحریر نخریده‌اند اما در عوض هرکدام تا حدود چند میلیون (بعضاً تا ده‌ها میلیون تومان و به نسبت تعداد فرزندان) را صرف خرید گوشی و تبلت کرده‌اند.

-از همین گروه 33 نفر با اشاره به کاهش کیفیت آموزش و عدم پاسخگویی تدریس مجازی به نیازهای دانش‌آموزان اظهار امیدواری کردند که مدارس هرچه زودتر باز شده و دانش‌آموزان به روال عادی آموزش برگردند.

-تقریباً همین گروه با عنوان اینکه آموزش مجازی هرگز نمی‌تواند جای آموزش حضوری را بگیرد معتقدند که تأثیرات این تعطیلات ناخواسته دو، سه ساله اخیر را باید در مراحل بعدی و زمانی که معلمان و والدین شاهد ضعف دانش‌آموزان در یادگیری دروس پایه شدند دید.

-البته تعدادی از صاحب‌نظران نظام آموزشی نیز با اشاره به استحاله ساختار آموزش عنوان داشتند متأسفانه با کاهش میزان نوشتن و کتابت در بین دانش‌آموزان هم شاهد بروز بدخطی آشکار هم کاهش یادگیری در نسل جدید هستیم و با اشاره به هنر نوشتن و تأثیر آن بر یادگیری عنوان داشتند قطعاً عادت به چت نوشتن الکترونیکی (چه با صفحه‌کلید و چه گوشی تلفن) نمی‌تواند جای قلم و کاغذ و تحریر را بگیرد، بنابراین هم خانواده‌ها و هم معلمان باید سعی کنند تا حتی‌الامکان این رویه مؤثر آموزش را حفظ کرده و دانش‌آموزان را وادار به تحریر و کتابت کنند؛ که این موضوع علاوه بر تأثیر مستقیم بر یادگیری به‌صورت غیرمستقیم هم باعث رونق و احیای بازار لوازم‌التحریر خواهد شد.

در واقع مطالعه جدید محققان نشان می‌دهد نوشتن مطالب منجر به یادگیری بهتر آن‌ها می‌شود و دانش‌آموزان یا دانشجویانی که مطالب را با دستان خود می‌نویسند، یادگیری بهتری نسبت به افرادی که آن‌ها را تایپ می‌کنند، دارند زیرا در فرآیند خواندن و نوشتن، تعداد زیادی از حواس افراد دخالت دارند و هنگام نوشتن با دست، مغز ما بازخوردی از ماهیچه‌ها و نوک انگشتانمان دریافت می‌کند. این نوع بازخوردها قوی‌تر از بازخوردهایی است که مغز هنگام تایپ کردن روی صفحه‌کلید دریافت می‌کند و مکانیزم یادگیری را قوی‌تر می‌کند