سایه تغییرات اقلیمی بر زندگی مردم

آیا اقدامات ایران برای سازگاری با تبعات تغییرات اقلیمی کافی است؟

هرچند تغییر در آب و هوا و گرم شدن زمین ممکن است به‌عنوان بخشی از فرآیندهای طبیعی و درپی نوسانات شدت نور خورشید، انحراف در مسیر حرکت زمین و فعالیت‌های آتش‌فشانی ایجاد شود اما ‍‍اقلیم پس از انقلاب صنعتی و افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی به طرز فزاینده‌ای تحت تأثیر فعالیت‌های انسانی قرار گرفته است.

گازهای گلخانه‌ای منتشر شده از منابعی همچون خودروها، هواپیماها، مراکز دفن زباله و... باعث گرمایش زمین در یک روند بلند‌مدت می‌شود و در کوتاه‌مدت نیز وقوع رویدادهای آب و هوایی شدیدتر و نامعمول‌تر مانند افزایش شدت سیل و خشک‌سالی در سراسر دنیا را در پی دارد.

توجه کشورهای جهان به تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی از سال 1371 و درپی پیمان‌نامه سازمان ملل درباره تغییرات اقلیمی که هدف آن پایدارسازی مقدار گازهای گلخانه‌ای در جو زمین برای جلوگیری از مشکلات آتی آب‌وهوایی در جهان است بیش از پیش مورد توجه جدی قرار گرفت. توافقنامه پاریس در سال 1394 با شرکت 174 کشور جهان و اتحادیه اروپا و در چارچوب کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل متحد مصوب شد. هدف از انعقاد توافقنامه پاریس کنترل تغییرات آب و هوایی با کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای توسط کشورها و جلوگیری از افزایش دمای کره زمین بیش از دو درجه سانتیگراد و تلاش برای محدود کردن آن تا 1.5 درجه سانتی‌گراد است. اکنون 197 کشور دنیا ازجمله ایران عضو این معاهده‌های بین‌المللی هستند.

عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی انرژی دانشگاه صنعتی شریف به تأثیر اقدامات انسانی و انتشار گازهای گلخانه‌ای بر گرم شدن زمین اشاره می‌کند و می‌گوید: این عوامل تا 50 درصد بر گرم شدن زمین اثرگذارند و 50 درصد باقی از کنترل انسان خارج و فعالیت خورشیدی مهم‌ترین عامل آن است.

حسین خواجه پور که در یک گفت و گوی رادیویی شرکت کرده بود، با اشاره به دو دسته اقدامات برای افزایش توان در مقابل تغییرات اقلیمی اظهار می‌کند: برخی راهکارها برای کاهش تغییرات اقلیمی در آینده صورت می‌گیرد و در بلندمدت اثرگذار است همچنین کارهایی که ما با را تغییرات اقلیمی سازگار کند، دسته دوم راهکارهاست.

وی به اقدامات ناکافی در زمینه سازگاری با تبعات ناشی از تغییرات اقلیمی در کشور اشاره و خاطرنشان می‌کند: هر اقدامی که در شبکه انرژی انجام شده بنا به ضرورت کشور بوده است و نه کاهش تغییرات اقلیمی، در حالی‌که کشورهای توسعه یافته در حوزه ملی خود اقدامات بلند پروازانه‌ای انجام می‌دهند و 36 کشور به دنبال صفر کردن انتشار گازهای گلخانه‌ای هستند اما براساس تخمین‌های جدید، ایران رتبه ششم انتشار گازهای گلخانه‌ای از بخش انرژی را در جهان دارد.

این عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی انرژی دانشگاه صنعتی شریف تصریح می‌کند: هزینه‌های سازگاری با تغییرات اقلیمی را نیز باید در نظر گرفت اما تاکنون اقدامات در این زمینه ناکافی بوده است و تا زمانی که احساس خطر نکردیم به سمت حل آن‌ها نرفتیم.

خواجه‌پور ضمن اشاره به 40 درصد کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در اتحادیه اروپا گفت: این تغییرات موجب می‌شود که بدانیم از نفت می‌توان استفاده‌های دیگری به‌جز سوزاندن کرد و کشور می‌تواند از فرصت‌های این حوزه استفاده کند.

  سازگاری با تغییرات اقلیمی در کشور صورت نگرفته است

کارشناس هواشناسی نیز در این برنامه رادیویی ضمن بیان اینکه در تغییرپذیری زمانی، بارشی که در طول سال برای یک شهر رخ می‌داده در عرض چند روز می‌بارد و در تغییرپذیری مکانی نیز بارش‌های سالیانه کمتر از گذشته می‌شود، از زیرساخت‌ها برای سازگاری با تغییرات اقلیمی در کشور انتقاد می‌کند و می‌گوید: درحالی‌که در دنیا همه به تغییر اقلیم اذعان دارند اما سازگاری با تغییرات اقلیمی در کشور و همچنین مدیریت بحرانی برای آن صورت نگرفته است.

امیر سرکرده با ابراز تأسف از نبود سازگاری با تغییرات اقلیمی و مدیریت بحران اظهار می‌کند: تغییرپذیری زمانی و مکانی موجب وقوع سیل‌ها و اتفاقات مختلف می‌شود درحالی‌که سازمان هواشناسی این موارد را پیش‌بینی‌ می‌کند و نسبت به آن‌ها هشدار می‌دهد اما متأسفانه هیچ کاری در عمل انجام نمی‌شود.

وی مدیریت‌های بلندمدت را لازمه کنترل تغییرات اقلیمی می‌داند و می‌گوید: برخورداری از اطلاعات کامل از آینده می‌تواند به مدیران برای برنامه‌ریزی‌های جامع کمک کند اما تا زمانی که مشکلی برای ما پیش نیاید، به هشدارها توجهی نمی‌شود.

این کارشناس هواشناسی ضمن اشاره به افزایش فعالیت‌های صنعتی خاطرنشان می‌کند: تغییرپذیری زمانی و مکانی در تغییر اقلیم موجب آسیب رسیدن به کشور می‌شود.