آیا بیمــاری‌های روانی از راه وراثت به فرزندان منتقل می‌شوند؟

کسی که می‌داند پدر یا مادرش به بیماری‌هایی همچون دیابت، فشار خون، تیروئید و... مبتلا بوده ‌اند، گاهی تمام عمرش را منتظر است تا علائمی از این بیماری‌ها در خود ببیند، چراکه برای همه ما ثابت شده احتمال انتقال این بیماری از طریق ژن وجود داشته و در نسل‌ها ادامه می‌یابد.

حتی این صحبت‌ها را خطاب به فرزندان زیاد می‌گویند که "حالت چشمت را از مادرت به ارث برده‌ای" یا "رنگ پوست دقیقا مثل پدرت است" این‌ها نیز نمونه‌های دیگر تاثیر ژنتیک و وراثت در ظاهر انسان هستند.

خلق و خوی مشابه افرادی که نسبت خونی با هم دارند همواره مورد توجه است، اما به بیماری‌هایی که روان را درگیر می‌کنند و فرزندان منتقل می‌شوند کمترین توجه اختصاص داده می‌شود.

مشکلات روانی همچون استرس، افسردگی، اضطراب، اختلالات خواب و... می‌توانند از پدر و مادر تحت تاثیر ژن و محیط زندگی به ارث رسیده باشند، اما به آن‌ها توجه نشود.

یک روانشناس و روان درمانگر به بررسی این مسئله پرداخت و بیان کرد: اختلالات هیجانی از قبیل وسواس، افسردگی و اضطراب از عوامل برهم خوردن سلامت روان خانواده و جامعه هستند. باید دانست که وراثت نیز در بروز این اختلالات دخیل بوده و عوامل محیطی نیز در آن‌ها نقش ایفا می‌کنند. عوامل بیرونی و محیطی که استرس را به وجود می‌آورند، منابع استرس نام دارند. اما اینکه هر فرد چقدر از این منابع تاثیر می‌پذیرد وابسته به تجربه‌ها و خلق و خوی هر کسی است.

آزاده جباری افزود: فردی که دچار اختلالات روانی می‌شود، از یک الگوی تکراری بهره گرفته است، وقتی پدر و مادر دچار اضطراب و وسواس و... هستند و واکنش‌های تکانشی از خود نشان می‌دهند، علاوه بر انتقال ژن که به صورت بیولوژیکی اتفاق افتاده است، این الگو را به فرزند منتقل می‌کنند.

وی به اولین و مهم‌ترین گام برای برطرف شدن این مسئله اشاره کرد و گفت: پدر و مادر باید تلاش کنند تا بیماری‌ها روانی که در شخصیت آن‌ها نهفته شده را درمان کنند، برای اینکه اختلالات روانی از راه وراثت و محیطی به فرزندان منتقل نشوند، ضروریست والدین شناخت هیجانی درستی از خود داشته باشند. چنانچه دچار اختلالات هیجانی مثل استرس و اضطراب و افسردگی هستند، برای رفع و بهبود این موارد اقدام کنند. چراکه با زمینه‌سازی محیط زندگی، فرزندان هم به آن‌ها مبتلا خواهند شد.

جباری در ادامه با اشاره به اینکه پدر و مادر اگر اشراف خوبی نسبت به خلق و خوی فرزندان خود داشته باشند و آموزش‌های فرزندپروری را بگذرانند، در کنترل این بیماری‌ها برای فرزندانشان موثر خواهند بود، گفت: اگر هنگام بروز اختلالات از جانب فرزندان، والدین به درستی وارد عمل شوند، از تشدید آن‌ها جلوگیری می‌کنند.

این روانشناس اضافه کرد: باید توجه داشت در دنیای امروزی که روابط اجتماعی کمرنگ شده و سبک زندگی افراد تغییر یافته است؛ به تناسب بروز این اختلالت هم بیشتر است.

جباری راه‌هایی برای حل رفع بیماری‌ها راه‌های روانی، بهبود اختلالات و منتقل نکردن آن به فرزندان بیان کرد: برای مقابله با استرس، اضطراب، وسواس و... راه‌حل‌هایی وجود دارد که مهم‌ترین آن تغییر و توجه به سبک زندگی است. خواب کافی، ورزش و افزایش تحرک در روز، توجه به تفریح و تغذیه سالم، بهبود روابط اجتماعی با اطرافیان است.