اهمیت حفظ تنوع زیستی برای کشورهای جهان

در سیزدهم ماه اکتبر 2021، گروهی از سران کشورهای مختلف به‌صورت مجازی در پانزدهمین کنفرانس تنوع زیستی گرد هم آمدند تا در کنار یکدیگر به اهداف جدیدی برای حفظ طبیعت در یک دهه آینده بیندیشند. در پایان کنفرانس قرار شد رویداد مشابه دیگری، اما به‌صورت حضوری در کلان‌شهر ژنو سوئیس طی ماه ژوئیه 2022 برگزار شود و کنفرانس رسمی نهایی حول محور تنوع زیستی در شهر کون‌مینگ چین، طی ماه آوریل 2022 به مذاکرات خاتمه دهد. در این گفت‌و‌گوها، اغلب کشورهای جهان به استثنای ایالات متحده آمریکا، توافق‌نامه زیست‌گوناگونی را امضا کرده و متعهد شده‌اند تنوع زیستی در کره خاکی را از ژن‌ها گرفته تا تمام گونه‌های موجود در اکوسیستم تحت حمایت خود قرار دهند.

جالب است بدانید که تاکنون دانشمندان زیادی از کاهش شدید تنوع زیستی در کره خاکی خبر داده و مدعی شده‌اند از مجموع 9 میلیون گونه موجود در کره خاکی، حدود یک میلیون طی یک قرن اخیر منقرض شده است. اگرچه بحران‌های جهانی نظیر تغییرات اقلیمی، آلودگی هوا و تنوع زیستی اغلب به طور مستقل از یکدیگر مورد بحث قرار می‌گیرد با این حال، همه آن‌ها با هم مرتبط است چراکه اثرات مشابهی بر گونه‌ها و در نهایت انسان به جای می‌گذارد و در نتیجه می‌تواند موضوعی جامع را برای مذاکره تشکیل دهد.

در مذاکره‌ای که در سال 2010 برای حفظ محیط زیست بین سران کشورهای جهان برگزار شد، 20 هدف مورد توجه قرار گرفت اما متأسفانه اغلب آن‌ها برآورده نشد و کاهش گونه‌های زیستی همچنان به روند خود ادامه داد. منتقدان علت این امر را به قصور مقامات در پرداختن به مسئله کاهش تنوع زیستی و در نتیجه افزایش بهره‌گیری از مواد شیمیایی مضر و تقاضای انرژی نسبت داده‌اند. از دیگر اقدامات کشورهای جهان که منجر به کاهش گونه‌های زنده از روی کره خاکی شده است می‌توان به تخریب جنگل‌های گرمسیری برای تولید روغن خرما و سویا برای مصارف صنعتی مختلف اشاره کرد.

این چالش‌های نظام‌مند منجر به ایجاد تحولات زیادی در اقتصاد، سیستم‌های نظارتی و سبک زندگی مردم (از نحوه عبور و مرور گرفته تا نوع تغذیه) به ویژه در کشورهای ثروتمند نظیر بریتانیا شده است. البته مقامات کشورهای متعدد جهان در کنفرانس مجازی 2021 این مسائل را مورد بررسی قرار دادند و مؤلفه‌های مختلفی مانند همکاری و سرمایه‌گذاری را در حل آن سهیم دانستند.

  نقش همکاری در حفظ تنوع زیستی

در پانزدهمین کنفرانس تنوع زیستی بیش از همه اعمال اصلاحات توسط دولت‌های ملی برای دستیابی به اهداف جهانی مورد بررسی قرار گرفت با این حال، شرکت‌کنندگان از چالش‌های دیگری نظیر وجود گونه‌های مهاجم و آلودگی هوا و اقیانوس نیز سخن به میان آوردند. در این میان، ضرورت همکاری بین کشورهای مختلف برای تحقق اهداف دوستدار محیط زیست نیز مورد بحث قرار گرفت و شرکت‌کنندگان به این نتیجه رسیدند که تحقق آن از طریق مشارکت گروه‌های اجتماعی، تاجران و دولت‌های محلی، اگرچه چالش‌برانگیز، اما امکان‌پذیر است.

دولت‌های محلی باید برای حل مشکلات مربوط به محیط زیست و طبیعت به ارتباط با پیشگامان تجارت، مردم بومی، جوانان و زنان بپردازند تا به اهداف مقرر تا سال 2030 دست یابند.

پس از کنفرانسی که در این زمینه در سال 2010 برگزار شد، دولت‌ها به مدت سه یا چهار سال استراتژی‌هایی ملی را برای تحقق اهداف خود در پیش گرفتند اما با کمبود زمان برای پیاده‌سازی آن‌ها تا سال 2020 مواجه شدند. با این حال، در کنفرانس 2021، 192 کشور تدابیر خود برای حفظ تنوع زیستی را ارائه دادند و قرار شد تا یک دهه آینده به تمام آن‌ها جامه عمل بپوشانند.

  ضرورت سرمایه‌گذاری کشورهای جهان برای تحقق اهداف توافق‌نامه زیست‌گوناگونی 2020

شیء جین پینگ سیاست‌مدار و عالی‌رتبه‌ترین مقام جمهوری خلق چین در کنفرانس محیط زیست 2021 ادعا کرد که مبلغ یک میلیارد و 500 میلیون یوان (معادل 233 میلیون دلار آمریکا) را به حمایت از پروژه‌های مربوط به حفظ محیط زیست در کشورهای در حال توسعه اختصاص خواهد داد و این در حالی است که مقامات ژاپن از تخصیص یک میلیارد و 800 میلیون ین (معادل 17 میلیون دلار آمریکا) برای همین منظور خبر دادند. رئیس اتحادیه اروپا نیز مدعی شد که تلاش‌های خود را برای حفظ و حتی افزایش تنوع زیستی ارتقا خواهد داد ضمن اینکه دو برابر بیش از گذشته در این زمینه سرمایه‌گذاری خواهد کرد.

این مبالغ در مقایسه با سرمایه‌گذاری 138 کشور جهان در برنامه توسعه سازمان ملل متحد برای مدیریت گونه‌های مهاجم که برابر با 2. 3 میلیارد دلار آمریکا است، تقریباً ناچیز به شمار می‌رود با این حال، می‌تواند نقش مهمی در رسیدن به اهداف 2030 ایفا کند.

در سپتامبر 2021، 9 مؤسسه خیریه به جمع‌آوری مبلغی حدود پنج میلیارد دلار آمریکا پرداختند تا آن را برای اهداف زیست محیطی و حفظ طبیعت مورد استفاده قرار دهند. از سوی دیگر، گروهی از فعالان آمریکایی به این نتیجه رسیدند که می‌توانند از طریق تبدیل یارانه‌هایی نظیر آنچه به تولید مواد غذایی و استخراج سوخت‌های فسیلی اختصاص داده شده است و به محیط زیست آسیب می‌رساند به کمک هزینه برای تولید انرژی تجدیدپذیر و زراعت دوستدار طبیعت بیشترین بهره را برای حفظ تنوع زیستی ببرند.

حاضران در کنفرانس محیط زیست 2021 از تمام دولت‌های جهان خواستند حفظ تنوع زیستی را در رأس تمام برنامه‌های خود خواه اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی قرار دهند و برای توسعه مزارع و جنگل‌های شهری بکوشند.