اخلاق مداری برنامه‌ای راهبردی در دل جوامع شهری

احمد کناری‌نژاد عضو شورای اسلامی شهر بندرعباس در یادداشتی که در اختیاری خبرگزاری شهر و شهروندی ایران قرار داده، آورده است:

 همه مکاتب و ادیان در طول تاریخ از ابتدا تا اکنون در جهت تکامل انسان و بشریت گام برداشته‌اند اما چرا یک محیط انسانی دچار سردرگمی و سراسیمگی می‌شود؟ بی هویتی بخش اعظمی از این آشفتگی را در بر می‌گیرد و انسان‌ها در بی هویتی با چه کنم‌های بسیاری روبرو می‌شوند و به هر ریسمانی چنگ می‌زنند جز آن راه واحد که بنای رشد و تعالی انسان بر آن مبنا نهاده است.

دغدغه‌های زندگی برای انسان‌ها همیشه یا معضل است یا مشکل، در حالی که رعایت یک نکته و مبحث مهم می‌تواند تمامی این دغدغه‌ها یا مشکلات و معضلات را حل کند. آنچه امروزه جای خالی آن در جامعه حس می‌شود اخلاق و مکارم اخلاقی است. سیره نبی اکرم و پیام رسول رحمت و مهربانی از زمان بعثت تا کنون بر مبنای رعایت اخلاق، ادب و احترام بوده و جنبه‌های اخلاقی تمام ظرفیت‌های بشریت را در بر می‌گیرد و در همه حوزه‌ها اگر اخلاق مدار نباشیم، قطعاً از ظرفیت‌های انسانی و انسانیت دور می‌شویم.

سوال بزرگ برای بشریت و انسان این است که چرا معضلات و مشکلات برای ما وجود دارد؟ چرا به دنبال شفافیت هستیم؟ چرا حرف از صداقت می‌زنیم؟ چرا همیشه تاریکی‌ها بر روح و روان جامعه خیمه زده و به دنبال چراغ و روشنایی هستیم؟

انسان به عنوان اشرف مخلوقات با اراده‌ای بزرگ و سترگ باید در مسیر تکاملی شگرف گام بردارد اما حرص، ولع و دنیا پرستی و جاه و جلال او را فریب می‌دهد و وسوسه‌های زندگی کوتاه در جان و روحش نفوذ می‌کند، پرداختن به اخلاق یک پروسه بلند مدت و آموزشی با ظرافتی منحصر به فرد است و باید در بطن و ذات انسان از کودکی تا بزرگسالی پرورش یابد.

آموزش و پرورش این مفهوم بسیار فراگیر است و از عهده یک ارگان و سازمان خاص بر نمی‌آید بلکه باید رگ و ریشه جامعه انسانی در راستای ترویج اخلاق‌مداری باشد. رعایت قانون قدم اول در رعایت اخلاق مداری است و بخش مهم این مساله تقابل است؛ تقابل اخلاق و قانون. ما به اخلاق تن نمی‌دهیم که راحت تر بی قانونی کنیم و با هزاران توجیه پشت اخلاقیاتی که نداریم پنهان می‌شویم، انسان دو روی سکه است پیدا و پنهان اخلاق در روی پیدای آدمی خوب نمایان می‌شود و در روی پنهان در بدترین وضعیت موجود است.

ریشه بدی‌ها و بد عهدی‌ها و بی‌صداقتی‌ها هرگز خشکیده نمی‌شود. تقابل خیر و شر همیشه در جوامع انسانی وجود داشته و این ناشی از بی توجهی به مکارم اخلاقی است تمامی معضلات و مشکلات و فرسایش روح بشریت در گروه بی اخلاقی هاست اگر تکامل یک روند پایدار و فراگیر در بطن و اصل جامعه باشد فرهنگ و اقتصاد مسیر درستی دارد و جامعه در تکاپویی سالم در جهت تکامل انسانیت است.

مساله زندگی، مساله ترقی و رشد و تعالی انسان است و اخلاق قطعه گمشده این پازل است. برای احیای اخلاق در جامعه باید فرهنگ عمومی در جهت تقویت اخلاق باشد توجه به مکارم اخلاقی همه چالش‌ها را در جهتی درست و صحیح هدایت می‌کند. انسان با رشد علم و فن آوری‌های نوین سبک و سیاق ماشینی را بر زندگی خود حکم فرما کرده و به تبعیت از تکنولوژی تضادی عمیق با مسائل اخلاقی در درونش رشد می‌کند.

بیشترین آسیب‌ها در جوامعی است که اخلاق و فرهنگشان به دست فراموشی سپرده شده‌، اخلاق و فرهنگ صرفاً برای نشان دادن مساله امری نمادین شده و هرگز در لابلای روزمرگی‌ها و تجربه حیات روزانه جایی ندارد. بیشتر افراد نشان می‌دهند که اخلاق مدار هستند اما در باطن خویش هیچ‌انگاری و دستاوردی برای اخلاق با خود به همراه ندارند و همان باطن بی اخلاق ظاهر را به مرور زمان دچار رخوت کرده و بیهودگی را تکرار می‌کند که رو در روی همه ارکان توسعه می‌ایستد به خصوص توسعه اخلاقی که کمترین توجه به آن می‌شود.

افول بشر جز با بی‌توجهی به مکارم اخلاقی اتفاق نمی‌افتد و این زنگ خطری است برای همه جوامع پس باید مانیفست اخلاق‌مداری یک برنامه راهبردی در دل جوامع شهری باشد تا معضلات و آسیب‌های اجتماعی به سمت افول پیش روند در غیر این صورت روند صعودی آن‌ها روز به روز در شهرها و کشورها بیشتر می‌شود."