برخورد‌های صحیح با دوران نوجوانی؛

فکر می‌کنید چقدر فرزند نوجوانتان را شناخته‌اید؟

شناختن نوجوان به معنای پی بردن به دنیای او و نوع باور و احساسی است که او نسبت به خود و اطرافیانش دارد.

بچه‌ها در این دوران دوست دارند جدی گرفته شوند، به آن‌ها‌ اطمینان شود، فرصت حرف‌ زدن و ابراز وجود داشته باشند و در تصمیم‌گیری‌ها نقش مهمی ایفا کنند.

نوجوانان در این شرایط سنی نیاز به کسی دارند که پرستار، مطلع و دلسوز باشد. بنابراین والدین می‌توانند نقش مهمی در پشت سر گذاشتن این دوره حساس زندگی فرزندشان داشته باشند. حتماً می‌پرسید چه‌طور می‌توانیم به فرزندمان کمک کنیم؟

 به اعصاب خودتان مسلط بوده و آگاه‌تر شوید

هر دوره از زندگی انسان، آگاهی و توجهات ویژه خاص خودش را می‌طلبد. سن نوجوانی مهم‌ترین دوران و سرشار از بحران و چالش است که اگر نحوه برخورد با آن‌ها را ندانید، قطعاً دچار مشکلاتی خواهید شد. امروزه با توجه به تغییراتی که حاصل شده، دیگر نمی‌توان نوجوانی را محدود به سن خاصی معرفی کرد بلکه این دوران به نتایج و حالاتی شناخته می‌شود که در برهه‌ای از زمان برای فرد اتفاق می‌افتد.

در نظر داشته باشید تشخیص درست درترتیب پاسخ‌دهی به سؤالات می‌تواند مسیر یافتن نوجوان به جواب‌هایش را هموارتر کند. مثلاً اگر چرایی وجود خدا ثابت شود، چرایی در رابطه با نماز خواندن و احترام به پدر و مادر و... هم خود به خود پاسخ داده می‌شوند. باید به این مهم توجه کرد که تغییر و تحولاتی دوران نوجوانی که در جسم و روان نوجوان اتفاق می‌افتد دست او نبوده و برای خروج او از کودکی و موفقیت در زندگی‌اش بسیار مهم و کارساز است.

 حیای بی‌جا ممنوع

شرم بی‌جا نداشته و مادر با دختر و پدر با پسرنوجوان خود در رابطه با بحران‌ها، شرایط جسمانی و فیزیولوژیکی که برایش پیش آمده گفتگو کرده و به او راهکاردهید. به او بگویید تغییرات و حالات او عادی بوده و شما هم در سنین نوجوانی چنین شرایطی را تجربه کرده‌اید تا سختی این دوران برای او قابل تحمل‌تر شود.

 بحران نوجوانی را جدی بگیرید

بحران به شرایطی گفته می‌شود که همه چیز در آن آشفته بوده و تأمین شرایط سخت می‌شود. دوران نوجوانی هم یکی از دوران بحرانی بوده که در شدت و ضعف در افراد مختلف متفاوت جلوه می‌کند. یکی از این بحران‌ها، بحران هویت است. نوجوان در این دوره با دنیایی سؤال و چرا مواجه می‌شود؛ من چی هستم؟، چرا به دنیا آمدم؟، چرا باید حجاب داشته باشم؟ و... یادمان باشد وجود بحران‌ها در دوران نوجوانی یک مسئله مهم، واقعی و طبیعی است. با این فصل مهم از زندگی فرزندتان بیشتر آشنا شده و او را درک کنید.

 انتقاد و نصیحت ممنوع

نوجوانی سن رفاقت، دوستی و مشورت است. آن‌ها در این دوران به لحاظ روحی و روانی ظرفیت پذیرش انتقاد و نصیحت را ندارند. بنابراین دست از نصیحت کردن بردارید. از نگاه او به مسائل نگاه کرده و جوری با او رفتار کنید که او شما را نه در نقش والدین، بلکه رفیق و مشاور خود بداند.

شرم بی‌جا نداشته و مادر با دختر و پدر با پسرنوجوان خود در رابطه با بحران‌ها، شرایط جسمانی و فیزیولوژیکی که برایش پیش آمده گفتگو کرده و به او راهکاردهید. به او بگویید تغییرات و حالات او عادی بوده و شما هم در سنین نوجوانی چنین شرایطی را تجربه کرده‌اید تا سختی این دوران برای او قابل تحمل‌تر شود.

 احترام بگذارید

در رفتار‌های نوجوانان افراط و تفریط زیاد دیده می‌شود. ممکن است امروز به پدر و مادرش ابراز علاقه شدید داشته باشد اما فردا واکنشی کاملاً متضاد از او ببینید. یک روز می‌گوید می‌خواهم دکتر شوم وروز دیگر می‌گوید نمی‌خواهم درس بخوانم.

در خیلی از مواقع خودتان را به ندیدن و نشنیدن بزنید، به فرزندتان اعتماد کرده و برایش احترام قائل شوید.

مثبت‌ها را ببینید : رفتار‌های خوب و مثبت فرزندتان را دیده و آن‌ها را تشویق کنید.

تحقیر و مقایسه ممنوع : فرزندتان را با هیچ کس حتی با دوران نوجوانی خودتان مقایسه نکنید. توجه داشته باشید شکنندگی در این دوران بسیار بالا است. بنابراین مثلاً اگر بین بچه 5 ساله با نوجوان شما بحثی پیش آمد، از نوجوان دفاع کنید چون تأثیرات در نوجوان ماندگارتر است.

 درست مدیریت کنید

در کنار همه رفتار‌های رفاقت‌گونه و صمیمی، جدیت داشته و مراقب خط قرمز‌های خانه باشید. مثلاً در مسائلی که خواسته نوجوان غیرمعقول است به او بگویید: «با وجود اینکه خیلی دوستش دارید اما در فلان مسأله نمی‌توانید برایش کاری انجام دهید.»

 دیدتان را تغییر دهید

توجه داشته باشید که شما مالک فرزندان خود نبوده و تنها می‌توانید با راهنمایی و فراهم کردن زمینه‌های رشد مثبت، شرایط انتخاب مسیر صحیح‌تر را برای آن‌ها آسان‌تر کنید.

 مراقب ورود‌های نا به جا باشید

برخورد‌های تند، قهری، قوی و شتاب‌زده تأثیرات خوبی ندارد. بهترین نحوه برخورد در این دوران این است که بدون ورود مستقیم، در حواشی بوده و نقش هدایت‌کنندگی غیرمستقیم داشته باشید. به جای محرومیت و محدودیت نوجوان، از او مراقبت کنید. برای او شرایط مراقبت درونی فراهم کنید طوری‌ که با وجود عوامل خطر، بدون هیچ فشار و اجباری خود نوجوان پرهیز داشته و سمت آن‌ها نمی‌رود.

 سؤالات نوجوان را درست پاسخ دهید

سؤالات نوجوان را منظم و صحیح پاسخ دهید. توجه داشته باشید که پاسخ دادن به سؤالات الزاماً نباید از سوی والدین انجام شود. شما می‌توانید با دادن یک کتاب مفید بسیاری از سؤالات او را پاسخ دهید. در این رابطه کتاب «نامه‌های بلوغ» نوشته علی صفایی حائری، می‌تواند کتاب خوبی باشد. مخاطب این نامه‌ها اگر چه فرزندان نویسنده‌اند اما در واقع خطاب به عموم جوانان است.

در نظر داشته باشید تشخیص درست درترتیب پاسخ‌دهی به سؤالات می‌تواند مسیر یافتن نوجوان به جواب‌هایش را هموارتر کند. مثلاً اگر چرایی وجود خدا ثابت شود، چرایی در رابطه با نماز خواندن و احترام به پدر و مادر و... هم خود به خود پاسخ داده می‌شوند.به جای محرومیت و محدودیت نوجوان، از او مراقبت کنید. برای او شرایط مراقبت درونی فراهم کنید طوری‌ که با وجود عوامل خطر، بدون هیچ فشار و اجباری خود نوجوان پرهیز داشته و سمت آن‌ها نمی‌رود.

 پاتوق مذهبی درست کنید

با دوستان و بستگان همفکر که دغدغه مشترک و مشابه شما در رابطه با تربیت نوجوان دارند صحبت کرده و با همکاری یکدیگر جلسات و دوره همی‌های جذاب دینی برای فرزندانتان تشکیل داده تا بتوانید تحت این جلسات برای نوجوانان یک مقاومت درونی که قبل‌تر اشاره کردیم ایجاد کنید.