بیمه هنرمندان در بودجه 1401 دیده شود؛

فروش و عدم ثبات قیمت مواد اولیه، مشکل صنایع‌دستی در مرکزی

بازارچه‌های دائمی صنایع‌دستی در سراسر استان مرکزی فعال است

لوازم تزئینی و کاربردی ساخته شده با دست یا ابزار ساده را صنایع‌دستی می‌نامند و معمولاً این کلمه به روش‌های سنتی ساختن کالاها و وسایل مختلف اطلاق می‌شود؛ هر اثر یا صنعتی را به‌راحتی نمی‌توان در زمره صنایع‌دستی قرار داد، باید ویژگی‌هایی ازجمله نقش فرهنگی و هویت‌بخشی به یک ملت، عدم نیاز به سرمایه‌گذاری کلان در مقایسه با دیگر رشته‌های صنعتی، قابلیت ایجاد و توسعه در مناطق مختلف شهر، روستا و جوامع عشایری، سهولت در ایجاد مراکز تولید، دارا بودن ارزش افزوده زیاد در مقایسه با صنایع دیگر، خودکفا و متکی به مواد اولیه داخلی، کمک به رشد و توسعه اقتصادی و داشتن زمینه‌های مناسب برای صادرات را داشته باشد.

فعالان در حوزه صنایع‌دستی از گذشته با مشکلاتی مواجه بوده‌اند که طی سال‌های اخیر به دلایل مختلف این مشکلات تشدید شده است که البته معضلات و مسائل پیش ‌روی هنر صنایع‌دستی تنها مربوط به زمان شیوع کرونا نیست بلکه پیش از آن‌هم موارد متعددی بر سر راه رونق اقتصادی هنرمندان صنایع‌دستی قرار داشته است.

فعالان حوزه صنایع‌دستی در استان‌های مختلف با مشکلاتی مواجه هستند و استان مرکزی نیز از این موضوع مستثنی نبوده و مسائلی از بحث مواد اولیه تا بحث بیمه هنرمندان در این مقوله مطرح است؛ به‌منظور پیگیری این موارد با معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان مرکزی گفت‌و‌گو کردیم.

قاسم کاظمی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما با اشاره به وجود 9 هزار هنرمند فعال استان مرکزی در 110 رشته، اظهار کرد: از حدود 270 رشته صنایع‌دستی فعال در کشور، حدود یک‌سوم آن در استان مرکزی فعال است.

وی با بیان اینکه عموماً رشته‌های صنایع‌دستی بومی بعد از زیراندازهای سنتی همچون گلیم، جاجیم‌بافی و کاربافی در اولویت است، گفت: آثار چوبی از منبت، معرق، نازک‌بری و خراطی، آثار فلزی در دو بخش قلم‌زنی و مینا، سفالگری، تذهیب و نگارگری و رودوزی‌های سنتی از اولویت رشته‌های صنایع‌دستی در استان مرکزی است.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان مرکزی بیان کرد: حدود 10 آثار صنایع‌دستی ثبت یونسکو شده و مهر اصالت جهانی دارند و حدود 94 اثر نیز ثبت ملی است.

کاظمی به وجود روستای ملی سمقاور در بخش منبت اشاره کرد و افزود: امسال نیز بحث ثبت شهر ملی تفرش‌دوزی را در دست اقدام داریم که پرونده‌های آن دنبال شده و ثبت خواهد شد.

وی با اشاره به مشکلات صنایع‌دستی در استان مرکزی به‌ویژه پس از شیوع کرونا، تصریح کرد: مهم‌ترین و عمده‌ترین چالش هنرمندان در این عرصه اکنون بحث فروش است چراکه فروش صنایع‌دستی با توجه به تعطیلی نمایشگاه‌های سراسری، منطقه‌ای و محلی به دلیل شیوع کرونا کاهش یافته است.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان مرکزی ادامه داد: امیدواریم مشکل فروش صنایع‌دستی با ریشه‌کن شدن کرونا حل شود اما در کنار این موضوع برخی از هنرمندان فعال اقدام به فروش مجازی محصولات خود کرده‌اند.

کاظمی با بیان اینکه برخی از هنرمندان از طریق فضای مجازی به خارج از کشور هم فروش دارند خاطرنشان کرد: یک هنرمند در عرصه چرم، قرارداد خوبی با سرمایه‌گذاری از کشور پاکستان منعقد کرده و صادرات به کشورهای اروپایی ازجمله انگلستان و آلمان دارد.

وی با تأکید بر اینکه در حوزه سفال نیز هنرمندان مرکزی در فضای مجازی خوب کار می‌کنند، یادآور شد: فعالان در این عرصه کشورهای کانادا و استرالیا را برای صادرات در دست اقدام دارند.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان مرکزی اظهار کرد: یکی از هنرمندان در حوزه چوب استان نیز در رشته‌های پیکره، منبت و معرق از کشور ازبکستان برای حدود 1.5 تا دو سال سفارش کار گرفته است.

کاظمی با بیان اینکه هنرمندان فعال در صنایع‌دستی استان با وجود نداشتن بازار حقیقی، فروشگاهی و نمایشگاهی، فروش از طریق فضای مجازی را اندیشیده‌اند، گفت: این راهکار و تدبیر اندیشیده شده است تا زمانی که کرونا از بین برود و بتوان فروش حضوری را آغاز کرد.

وی عدم ثبات قیمت در مواد اولیه را دیگر مشکل هنرمندان فعال در حوزه صنایع‌دستی دانست و بیان کرد: متأسفانه طی یک تا دو سال گذشته به دلیل عدم ثبات قیمت مواد اولیه به‌ویژه در چوب و فلز مشکلاتی ایجاد شد که باید در این خصوص تدابیری اندیشیده شود.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان مرکزی افزود: خانه فلز و چوب را در خانه صنایع‌دستی استان راه‌اندازی کرده‌ایم و فعالان در این حوزه‌ها به‌صورت کلونی در این مراکز فعالیت دارند تا شاید بتوانند با خرید عمده مواد اولیه، بالا رفتن قیمت‌ها کمتر به آن‌ها آسیب بزند.

کاظمی بحث بیمه هنرمندان را از دیگر مشکلات فعالان در این عرصه برشمرد و تصریح کرد: بیمه هنرمندان در مقطعی از سال 89 تا 93 محقق شد و حدود دو هزار هنرمند توانستند از این پوشش حمایتی استفاده کنند.

وی با بیان اینکه بیمه هنرمندان در مقطعی مغفول ماند، ادامه داد: مجدداً از سال 97 بیمه هنرمندان راه‌اندازی شد اما امید است با توجه به تعداد مراجعه‌کنندگان و هنرمندان در بودجه 1401 نیز تدبیری در این خصوص اندیشیده و بحث بیمه هنرمندان نیز محقق شود.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان مرکزی خاطرنشان کرد: با تدبیر وزارتخانه در دو بخش آسیب‌دیدگان از کرونا مورد حمایت قرار گرفتند؛ در مرحله اول، هنرمندان تا میزانی موفق به استفاده از تسهیلات شدند و اکنون در مرحله دوم نیز تا پایان آذرماه ارائه خدمات تسهیلاتی را خواهیم داشت.

کاظمی با بیان اینکه علاوه بر ارائه تسهیلات به هنرمندان آسیب‌دیده از کرونا، کمک‌های بلاعوضی نیز به تعدادی از هنرمندان بیشتر متضرر شده و در اولویت ارائه شد، گفت: در بحث ارائه تسهیلات به مشاغل خانگی نیز از اواسط آبان ماه این مهم در حال انجام است و مبلغ 10 تا 40 میلیون تومان تسهیلات با توجه به رشته‌ها و محل تولید به متقاضیان ارائه می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه علاقه‌مندیم بیشتر کارگاه‌های روستایی در بحث صنایع‌دستی فعال باشند، اظهار کرد: با توجه به تفاهم‌نامه با بنیاد برکت، اولویت در ارائه تسهیلات با کارگاه‌های روستایی است؛ در بخش بسیج هنرمندان نیز تفاهم‌نامه‌ منعقد و اقداماتی ازجمله برگزاری دوره‌های آموزشی به‌ویژه در رشته‌های منجر به اشتغال بوده که قول‌هایی برای حمایت داده شده است.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان مرکزی یادآور شد: جزو معدود استان‌های پیشرو در ساخت بازارچه‌های صنایع‌دستی بودیم؛ در کل استان یک محل دائمی برای ارائه و فروش صنایع‌دستی وجود دارد.

کاظمی با اشاره به ساخت بازارچه‌های صنایع‌دستی از سال 93-94 به‌دنبال انعقاد تفاهم‌نامه اداره کل میراث فرهنگی استان با شهرداری، شورای شهر و فرمانداری هر شهرستان بیان کرد: شهرداری زمین را به‌صورت رایگان به این منظور اختصاص می‌داد و ما نیز از محل اعتبارات ملی و استانی ساخت بازارچه‌ها را در 10 شهرستان داشتیم.

وی با بیان اینکه اکنون هنرمندان در حال فروش محصولات خود در بازارچه‌های دائمی عرضه و فروش صنایع‌دستی هستند، افزود: در بحث بازار داخلی به این طریق حمایت‌هایی از هنرمندان فعال استان بوده است اما در بحث بازار خارجی همان فعالیت در فضای مجازی از طریق هنرمندان دنبال می‌شود.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان مرکزی تصریح کرد: در 12 شهرستان استان بازارچه دائمی صنایع‌دستی داریم که در دو شهرستان زرندیه و اراک، این بازارچه‌ها در بافت تاریخی و بناهای تاریخی ایجاد شده است.

در بحث مشکلات فعالان صنایع‌دستی در استان مرکزی، فروش، عدم ثبات قیمت مواد اولیه و بیمه از مهم‌ترین مواردی است که با شیوع کرونا بحث فروش بیشتر تحت تأثیر قرار گرفته است و قیمت مواد اولیه نیز به‌ویژه در سال‌های اخیر افزایش داشته که این امر موجب سودآوری کمتر برای فعالان در این حوزه شده است. البته به‌منظور حمایت از فعالان میراث فرهنگی استان مرکزی اقدام به ایجاد بازارچه‌هایی در سطح استان کرده که این موضوع تنها در بحث فروش داخلی بوده و در بحث بازاریابی و کمک به فروش خارجی محصولات اقدام قابل توجهی صورت نگرفته و لازم است با اقداماتی ازجمله فراهم کردن بستر برای حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی تدبیری به این منظور اندیشیده شود.

البته بحث بیمه هنرمندان نیز از دیگر موارد مهم در این حوزه بوده که این مهم باید از سوی وزارتخانه در اولویت قرار گرفته و فعالان صنایع‌دستی در استان‌ها تحت پوشش بیمه هنرمندان قرار گیرند؛ تسهیلات ارائه شده به هنرمندان فعال در این عرصه نیز با شیوع کرونا به آسیب دیدگان از این حوزه بوده و به‌منظور بهبود وضعیت صنایع‌دستی در استان مرکزی حمایت‌های مالی و ارائه تسهیلات باید با برنامه‌تر و پیش‌بینی شده‌تر انجام و هنرمندان بیشتری را با تسهیل امور واگذاری تسهیلات، تحت پوشش قرار دهد.