به قیمت یک لایک!

روان‌شناس بالینی اظهار کرد: در گذشته عکس‌هایمان را در آلبوم‌های خانوادگی نگه‌داری نمی‌کنیم. اکنون اما اینستاگرام، فیسبوک، توییتر و سایر شبکه‌های اجتماعی جای آلبوم‌ها را گرفته‌اند. این حضور پررنگ شبکه‌های اجتماعی در زندگی روزمره، وقتی زنگ خظر جدی را به صدا درمی‌آورد که پای نوزادان و کودکان به مسئله باز می‌شود.

فروزان هاشم‌زاده تصریح کرد: به برکت گوشی‌های همراه و شبکه‌های اجتماعی بسیاری از کودکان از بدو تولدشان آنقدر عکس و فیلم دارند که جزئی‌ترین و کوچک‌ترین احوالات‌شان را از اولین قدم و اولین سفر گرفته تا اولین دندان و شرکت در فلان کلاس را دیگر نه فقط پدر و مادر که گاهی هزاران و میلیون‌ها نفر می‌بینند و مطلع می‌شوند.

وی ادامه داد: بر اساس سند حمایت از حریم شخصی آنلاین کودکان (COPPA) وب‌سایت‌هایی که مثل فیس‌بوک بر اساس جمع‌آوری اطلاعات کاربران پایه‌گذاری‌شده‌اند اجازه ندارند کودکان زیر 13 سال را بپذیرند اما باید قبول کنیم که کم نیستند کودکانی که والدین‌شان به اسم آن‌ها حساب باز می‌کنند و یا اگر این کار را نکنند خیلی عادی عکس‌ها و اطلاعات مربوط به کودک‌شان را روی صفحات خودشان منتشر می‌کنند.

این روان‌شناس بیان کرد: یک روزنامه بریتانیایی (daily mail) در سال 2016 گزارش داد که یک دختر 18 ساله در اتریش از والدین خود به علت خودداری از حذف عکس‌هایی که از او در کودکی در فیس‌بوک منتشر کرده‌اند شکایت کرده است، این کودک انتشار این عکس‌ها را «شرم‌آور» و نقض حریم شخصی خود خوانده است. این دختر درباره والدین خود به یکی از روزنامه‌های این کشور گفته است: «هیچ حد و مرز و هیچ شرمی نداشته‌اند. برایشان مهم نبوده است من در توالت نشسته‌ام یا برهنه روی تخت سفری دراز کشیده‌ام، هر لحظه‌ زندگی من عکاسی و منتشر شده است.»

هاشم‌زاده افزود: به‌حتم کسانی که صاحب فرزند هستند و یا حداقل در بین نزدیکان‌شان کودکی وجود دارد معتقدند که عکاسی از کودکان کاری لذت‌بخشی است، هدف این افراد از عکاسی این است که درآینده خاطره‌ای از آن باقی بماند؛ از تصاویر اولین جشن تولد، یک رفتار خاص یا با بچه‌های دیگر از نظر افراد سال‌های بعد دیدنی خواهد بود.

وی اضافه کرد: بهتر است بدانیم که اوضاع برای کودکان فرق می‌کند انتشار عکس کودکان بدون آگاهی و رضایت و درک درست از شرایط آن‌ها در فضای مجازی کار درستی نیست چراکه کودک همیشه کودک نمی‌ماند. امکان دارد با گذشت زمان و ورود به دنیای نوجوانی و بعد جوانی، از این وضعیت احساس رضایت نداشته باشد و در قسمت‌های مختلف زندگی‌اش تأثیرگذار باشد.

این کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی گفت: به‌جز اینکه والدین نباید در انتشار تصویر کودکان در فضای مجازی زیاده‌روی کنند، لازم است پدر و مادرها به هرکسی هم اجازه ندهند عکس کودک آن‌ها را منتشر کند. شاید سخت‌ باشد در مقابل خواست اطرافیان مقاومت کرد. اما در این مواقع به یاد داشته باشید که شما در مقابل حقوق کودک خودتان مسئول هستید و وظیفه دارید از حریم خصوصی او دفاع کنید. پس شرم نداشته باشید و به دیگران اجازه ندهید که با به‌ اشتراک‌گذاری تصاویر کودک شما در اینترنت «لایک» بگیرند.

هاشم‌زاده عنوان کرد: به یاد داشته باشید کاربران فضای مجازی همان‌هایی که احتمالا شما حتی نمی‌شناسیدشان، می‌توانند از اطلاعات کودک شما برای آسیب رساندن فیزیکی یا روحی به او استفاده کنند و یا ممکن است او را به طریقی مورد خشونت، تبعیض یا تحقیر در آینده قرار دهند.

وی یادآور شد: هنگامی که که کودکتان حالات عصبی و افسردگی دارد عکس از او نگیرید بلکه مشکلش را حل کنید. فرزند شما شما به دست خودتان تربیت می‌شود. اگر گاهی خشم، استرس و افسردگی دارد مشکلی برای او پیش نخواهد آمد. اما به یاد داشته باشید که اگر این حالات در معرض دید عموم قرار بگیرد فرزند شما امکان دارد در آینده دچار سرخوردگی شود.

این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی بیان کرد: فراموش نکنید که تصاویر کودک شما یک عکس خصوصی محسوب می‌شود. البته نه برای شما بلکه برای فرزند شما، تصویر فرزند شما متعلق به خود اوست و خودش باید در مورد پخش شدن و نشدن تصویرش در فضای مجازی تصمیم بگیرد. به این مهم باید توجه کرد که بسیاری از کودکان در سنین پایین درک درستی از شبکه‌های اجتماعی ندارند و نمی‌توانند تصمیم درستی بگیرند اما این به آن معنی نیست که پدر و مادر می‌توانند تصاویر فرزندان خود را بدون هیچ ملاحظه‌ای به اشتراک بگذارند.

هاشم‌زاده یادآور شد: اگر چه به‌شدت نیاز به وضع یک قانون به‌منظور جلوگیری از گذاشتن عکس و فیلم بچه‌های زیر سن قانونی احساس می‌شود اما تا آن زمان بهتر است والدین نسبت به حریم خصوصی فرزند خود احساس مسئولیت کنند.