سدهای کشور همچنان تشنـــه‌اند

آخرین آمار از وضعیت سدهای کشور، گویای این است که با سپری شدن 108 روز از سال آبی، تا 18 دی‌ماه (سال آبی 1401-1400) میزان کل حجم آب در مخازن سدهای کشور حدود 19.38 میلیارد متر‌مکعب است که نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته 28 درصد کاهش نشان می‌دهد.

میزان کل حجم ورودی به سدهای کشور از ابتدای مهرماه تا 18‌دی‌ماه سال جاری معادل 6.46 میلیارد متر‌مکعب است که کاهشی معادل 30‌درصد نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته را نشان 

می‌­دهد. همچنین میزان پرشدگی سدهای مهمی چون زاینده‌رود، شمیل و نیان و سفید رود در شرایط فعلی به ترتیب حدود 13 درصد، 94 درصد و 23 درصد بوده و در استان­‌های خوزستان و تهران، میزان پرشدگی مخازن طی سال آبی جاری به ترتیب در حدود 45 درصد و 18 درصد است.

بی‌شک این آمار برای فصلی کنونی مناسب نیست و آن‌طور که داریوش مختاری- کارشناس ارشد مدیریت منابع آبی گفته وضعیت منابع آبی ایران مطلوب نیست، تراکم شدید جمعیتی در یک پهنه مشخص جمعیتی همراه با بارگذاری‌های سنگین و متمرکز در یک پهنه از یک دشت یا یک جغرافیا مشکلاتی را ایجاد کرده است. در این بین تهران، مشهد، اصفهان و کرمان وضعیت پرخطری نسبت به بقیه دارند. راه رویارویی با این گلوگاه خودداری از تغییر کاربری فزاینده اراضی شهری، خودداری از توسعه بی‌رویه مسکن و واگذاری انشعاب‌های اضافی آب شهری است.

وی با بیان اینکه از یک سو صنایع آب بر از جمله نیروگاه، پتروشیمی، فولاد و سیمان در جغرافیای خشک فلات مرکزی که با کمیابی منابع آب روبرو است، مستقر و آبخوان‌ها را خالی می‌کنند و از سوی دیگر عمده فرآورده‌های این صنایع برای دو بخش مصرفی یعنی مسکن و خودرو به کار گرفته می‌شوند، گفت: این دو بخش مصرفی به جای اینکه چرخه تولید و نوآوری را بازآفرینی کنند به‌طور مشخص یک گرداب سنگین مصرف را پدید آورده‌اند که بر بهره‌برداری و مصرف بی‌رویه منابع آب به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم تاثیر می‌گذارد.

این کارشناس ارشد مدیریت منابع آبی با بیان اینکه باید تدابیری لحاظ شود تا صنایع آب بر با صنایع کوچک و بومی جایگرین شوند، اظهار کرد: تنها در این شرایط است که می‌توان منابع آبی کشور را نجات داد؛ در غیر این صورت کشور با چالش‌های بزرگی در آینده مواجه خواهد شد که حل آن‌ها نیز بدون جواب خواهد بود لذا باید از هم‌اکنون به فکر حل چالش‌های بخش آب بود.

مختاری با اشاره به راه کارهای موجود برای این بخش، تاکید کرد: می‌توان روش‌های هشت گانه کاهش مصرف آب شهری و یا پروژه‌های 15 گانه طرح‌های تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی و یا طرح‌های تکمیلی استقرار واحدهای گلخانه‌ای تولید محصولات کشاورزی را اجرا و به آسانی چند میلیارد متر‌مکعب آب صرفه‌جویی کرد و در بخش‌های گردشگری و صنایع کوچک و پربازده به کار گرفت و آبخوان‌ها را نجات داد.

وی با تأکید بر اینکه اکنون دیگر زمان آزمون و خطا نیست و باید فکری جدی به حال منابع آبی کشور شود، گفت: اگر راه‌حل و تدبیری صورت نگیرد، بی‌شک در آینده نمی‌توانیم با این اوضاع مقابله کنیم، آب یک بخش ارزشمند از منابع کشور است که باید راهکارهای حفظ آن به‌درستی اجرایی شود و مشکلات فعلی را از میان برداریم.

این کارشناس ارشد مدیریت منابع آبی با بیان اینکه بی‌تردید باتوجه به کاهش بارندگی‌ها، حفظ منابع آبی موجود از اهمیت به‌سزایی برخوردار است لذا دولت برنامه‌ریزی دقیقی برای مصرف بهینه و بهره‌برداری مناسب از منابع آبی را در دستور کار خود قرار دهد.