سپهرغرب گزارش می‌دهد؛

گردشگری زمستانه کردستان؛ محبوب اما مغفول

از نوروز کُردی تا پیست اسکی بیجار

ازجمله دگرگونی‌هایی که در دهه‌های اخیر در صنعت گردشگری به وجود آمده، تنوع فصلی آن است. توریسم زمستانی یکی از اَشکال گردشگری است که در گذشته طبقات ممتاز اجتماعی می‌توانستند از آن استفاده کنند.

روندی که می‌تواند با گردشگری‌های شهری، روستایی، ورزشی، خوراک و البته اقامتگاه‌های بوم‌گردی و اقامت ارزان‌قیمت کلید بخورد.

در این مسیر، استان‌هایی که دارای موقعیت‌های مناسب کوهستانی و دامنه‌های برف‌گیر هستند شرایط ایده‌آلی را برای گردشگری زمستانی به وجود می‌آورند. نواحی کوهستانی و برف‌گیر ایران در زاگرس و البرز سال‌ها است با اولین برف زمستانی به خواب سنگینی فرو می‌روند و تا بهار سال بعد از شور و نشاط در آن‌ها خبری نیست. این در حالی است که پتانسیل‌های بسیاری در استان‌های غربی در این عرصه وجود دارد، استان کردستان نیز یکی از همین استان‌ها است که با وجود محیط طبیعی مناسب برای گردشگری زمستانی، نباید در این فصل به حال خود رها شود. موقعیت استثنایی در این مناطق بهترین انگیزه برای توجه و سرمایه‌گذاری این بخش‌ها است که می‌تواند زمان مناسبی برای توسعه گردشگری در غرب ایران باشد؛ با توجه به موقعیت جغرافیایی و طبیعت ایران، استفاده از این موقعیت جغرافیایی می‌تواند بهترین شرایط برای سرمایه‌گذاری در انواع گردشگری و به‌ویژه گردشگری زمستانی فراهم آورد.

   تورهای گردشگری زمستانه و گرانی هزینه‌ها

ناظری، یکی از بانوان ساکن در غرب کشور در گفت‌و‌گو با سرویس گردشگری سپهرغرب با بیان اینکه پسرم چهار سال دارد اما در این سال‌ها حتی معنای برف را ندانسته است، عنوان کرد: این روزها که در فصل زمستان هستیم، مداوم به‌دنبال تورهای گردشگری زمستانه می‌گردیم.

وی با اشاره به اینکه این تورها یا به صورتی است که نمی‌توان با خودروی شخصی رفت یا اینکه هزینه‌های آن بسیار بالا و برای هر نفر حدود 400 هزار تومان است، اظهار کرد: به خاطر پسرم ترجیحمان این است که با خودرو شخصی آن‌هم به نقاط پربرف اما بی‌حادثه‌ برویم.

ناظری با بیان اینکه مسیرهای گردشگری زمستانه را یا باید با خودروهای آفرود و یا خودروی تورهای گردشگری سفر کرد افزود: این در حالی است که می‌شود تورهایی مناسب خانواده‌ها با هزینه کمتر برگزار کرد تا بتوانند از نقاط زمستانی و برفی دیدن کرده و لذت ببرند همچنین فعالیت‌هایی مناسب سن کودکان در برنامه‌ها گنجانده شود تا آن‌ها نیز از این موقعیت استفاده کنند.

وی خاطرنشان کرد: مشکل دیگری که وجود دارد، این است که استان‌های غربی که به ما نزدیک هستند، مثل کردستان، کرمانشاه و همدان برنامه‌ریزی مناسبی در این عرصه ندارند و متأسفانه ما که طالب حضور در این برنامه‌ها هستیم، تاکنون علیرغم اینکه بسیار هم پرس‌وجو کرده‌ایم به نتیجه مطلوب نرسیده‌ایم.

اما به‌راستی آیا استان‌های غربی کشور توانسته‌اند از این ظرفیت بهره‌مند شوند؟ دراین‌بین، نگاهی به موقعیت‌های گردشگری زمستانه استان کردستان انداختیم.

سال 1387 بود که در یک مطالعه علمی، محدوده استان کردستان را برای توسعه اکوتوریسم ارزیابی کردند، اراضی استان را برای انجام 6 فعالیت اکوتوریستی شامل کوهنوردی، دامنه‌نوردی، اسکی، طبیعت‌درمانی، ورزش‌های آبی و طبیعت‌گردی تقسیم کرده‌اند؛ در نهایت، مشخص کردند که تنها یک درصد از مساحت استان کردستان، هیچ‌گونه قابلیتی برای توسعه اکوتوریسم ندارد.

حال باید دید چگونه از این موقعیت‌ها به‌ویژه با توجه به موقعیت‌های ویژه‌ای که در فصل زمستان در این استان وجود دارد، توانسته‌ایم برای توسعه گردشگری و اقتصاد محلی بهره‌مند شویم؟

این در حالی است که از سوی دیگر، مطالعات علمی در این عرصه نیز نشان می‌دهد که از میان جاذبه‌های طبیعی/ ورزشی استان کردستان برای توسعه گردشگری، جاذبه‌های مرتبط با کوهنوردی و غارنوردی و جاذبه‌های مرتبط با ورزش‌های زمستانی به ترتیب در اولویت اول و دوم و جاذبه‌های مربوط به تپه‌نوردی و طبیعت‌گردی در اولویت آخر قرار دارند.

حال در این خصوص برآن شدیم تا گفت‌و‌گویی با رئیس گروه توسعه گردشگری و بازاریابی معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان کردستان ترتیب داده و وضعیت گردشگری زمستانی و برنامه‌ریزی‌های به‌عمل‌آمده در این راستا را جویا شویم که در ادامه متن این صحبت‌ها را می‌خوانید:

   می‌توان تورهای زمستانی برگزار کرد

آوات مکاری در گفت‌و‌گو با سرویس گردشگری سپهرغرب با بیان اینکه برنامه‌ریزی خاص و مرتبط با فصل زمستان برای استان کردستان در حیطه گردشگری نداریم، عنوان کرد: اما بااین‌حال، به‌راستی می‌توان از پیست اسکی بیجار و موقعیت‌های گردشگری زمستانه استان استفاده و تورهای گردشگری زمستانی را در این راستا برگزار کرد.

وی ادامه داد: استان کردستان دارای توانمندی‌ها و استعدادهای بسیاری در این عرصه است که می‌توان با برگزاری رویدادها، تورهای گردشگری و غیره در این عرصه قدم برداشت و موجب رونق گردشگری و اقتصادی در این منطقه شد.

رئیس گروه توسعه گردشگری و بازاریابی معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان کردستان با اشاره به این موضوع یادآور شد: هم‌اکنون، چند رویداد در فصل زمستان در استان کردستان برگزار می‌شود که به سبب این رویدادها گردشگران و مسافرانی به این استان سفر می‌کنند، حال می‌توان این رویدادها را در قالب تورهای گردشگری وارد و آن‌ها را سازماندهی‌شده و برنامه‌ریزی‌شده پیش برد.

مکاری در این راستا تشریح کرد: یکی از این رویدادها، مراسم عروسی «پیر شالیار» است که در روستای هورامان (اورامان تخت) کردستان، هرسال در نیمه زمستان برگزار شده و طی سه روز جشن گرفته می‌شود. این مراسم شامل ذبح دام قربانی، دف‌زنی، خوردن آش مخصوص و شب‌نشینی و تهلیل گفتن و دعا (ذکر) است.

وی در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به اینکه این مراسم طی دو هفته برگزار می‌شود، اظهار کرد: مراسم اصلی آن 10 تا 12 بهمن‌ماه برگزار می‌شود که می‌توان از این موقعیت برای برگزاری تورهای گردشگری زمستانه استفاده کرد.

   نتوانستیم این فکر را پخته کنیم

رئیس گروه توسعه گردشگری و بازاریابی معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان کردستان خاطرنشان کرد: نوروز کُردی یا نوروز زمستانی مراسم دیگری است که اول تا هفتم اسفندماه با مرکزیت پالنگان برگزار می‌شود و در آن به پیشواز نوروز می‌روند.

مکاری در ادامه با تصریح بر اینکه برای برگزاری این رویداد، روستاهای بسیاری وارد کار می‌شوند و برنامه‌ها بین آن‌ها تقسیم و هر یک بخشی را برگزار می‌کنند، ادامه داد: می‌توان مطابق با دو رویداد نوروز کُردی و مراسم پیر شالیار، تورهای گردشگری زمستانه را برنامه‌ریزی کرد.

وی خاطرنشان کرد: برنامه‌ای در این راستا داشتیم اما از یک‌سو، کاهش بارش‌های برف را شاهد هستیم و از سویی، شیوع ویروس کرونا تمامی برنامه‌های گردشگری را تحت‌الشعاع قرار داده است و نتوانستیم این فکر را پخته کنیم.

این مسئول با تصریح بر اینکه در این راستا نتوانسته‌ایم برنامه خاصی را هنوز اجرا کنیم، اضافه کرد: برای اکسپوی دبی در سال جاری گروه اپرایی 22 نفره‌مان آماده بودند، اما حضورشان در این مراسم و رویداد میسر نشد؛ حال برآنیم تا برنامه‌های حضور گروه‌های متعددی را برای نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران که در بهمن‌ماه سال جاری برگزار خواهد شد، ترتیب دهیم.

مکاری ادامه داد: ­در این راستا جلسات متعددی برگزار شده تا بتوانیم از ظرفیت‌های این نمایشگاه که یکی از رویدادهای بزرگ گردشگری کشور محسوب می‌شود، بهره‌مند شویم.

وی به برگزاری دوره‌های آموزشی برای مدیران هتل‌ها، اقامتگاه‌های بوم‌گردی و سایر تأسیسات گردشگری استان اشاره کرد و گفت: این دوره‌ها در 10 جلسه برگزار شده است.

رئیس گروه توسعه گردشگری و بازاریابی معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی استان کردستان خاطرنشان کرد: نمایشگاه صنایع‌دستی برای شهرستان‌های استان کردستان نیز در نوروز سال 1401 برپا خواهد شد.

مکاری در بخش پایانی این گفت‌و‌گو بیان کرد: در اواخر زمستان سال جاری نیز برنامه‌ریزی‌ها برای برپایی نوروزگاه‌ها در خانه کُرد، عمارت خسروآباد و غیره و پیش‌بینی برنامه‌هایی چون اجرای موسیقی، رقص کردی، موزه مردم‌شناسی و غیره در پیش گرفته خواهد شد.

به‌راستی این روزها گردشگری اگرچه تاحدودی زیرسایه کرونا رفت اما همچنان بازیگر عمده‌ای در تعامل بین سطوح محلی و جهانی به‌ویژه در فرآیندهای اقتصادی محسوب می‌شود؛ مسیری که هنوز هم می‌تواند اقتصاد به‌ویژه اقتصاد محلی را شکوفا و مسیر را برای تحقق توسعه پایدار محقق سازد.

موقعیت زمستانی در کوهستان‌های غرب کشور یکی از پتانسیل‌هایی است که در صورت توجه و برنامه‌ریزی می‌تواند دستاوردهای مناسبی را برای این استان‌ها میسر سازد اما این روزها شاهدیم، این ظرفیت همچنان در استان کردستان مغفول مانده است.

بین‌المللی شدن پیست اسکی بیجار، استانداردسازی آن در کنار رونق و شروع به‌کار فرودگاه کردستان می‌تواند در کنار رویدادهای موجود و البته رویدادهای جدید تعریف شده، در روزهای زمستانی موجب رونق گردشگری در این منطقه شود؛ نادیده گرفتن جاذبه‌های روستاهای گردشگری کردستان، گردشگری خوراک، گردشگری آیینی و فصلی بودن تقاضای گردشگری در این خطه همه و همه به ضرر اقتصاد محلی و این روزهای وضعیت اقتصادی این نقطه از کشور است؛ مسیری که با برنامه‌ریزی‌های مناسب می‌توان آن را به سمت‌وسوی مناسبی سوق داد.

در این زمینه، گردشگری به‌ویژه گردشگری زمستانی، ازجمله مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادی روستاهای کوهستانی با برف کافی در فصول سرد به‌شمار می‌آید که به‌سرعت در حال گسترش و استقبال عمومی جهان است؛ بدین‌سان، نگاه به گردشگری زمستانی روستایی برای عملیاتی شدن نیازمند برنامه‌ریزی آینده‌نگر با رویکرد راهبردی است.

مسلم است که گردشگری امروزه یکی از بزرگ‌ترین فعالیت‌های اقتصادی جهان به‌شمار می‌رود. تمامی شواهد نشان می‌دهد که این صنعت سفید در دوران کرونا نیز در جهان در سکوت نبود و کشورها مشغول مهیاسازی زیرساخت‌ها برای ورود به دوران پساکرونای گردشگری بودند. بدین‌سان امید است تا استان کردستان با وجود رویدادهای متعدد در فصل زمستان، پتانسیل‌ها و البته روستاهای بسیار زیبای خود در این عرصه گام‌های جدی بردارد و زمینه را برای رشد گردشگری خود در این فصل سال نیز مهیا سازد.