بلوغ یک نوجوان در شرایط جنگی

یدو در فجر سیمرغ بهترین فیلم و کارگردانی را از آن خود کرد و در بیشتر رشته‌ها کاندیدای سیمرغ شد. در این میان منتقدان هم نسبت به فیلم یدو نظر مثبت نشان دادند.

مهدی جعفری که در دومین فیلمش «23 نفر» به موضوع جنگ و اسارت نوجوانان پرداخته بود، در یدو هم همان مسیر را دنبال کرده است که به نظر می‌رسد دغدغه سینمای جنگ را از زوایای گوناگون دارد.

در شرایطی که سینمای ایران بیشتر به موضوعات شهری و آپارتمانی می‌پردازد، مهدی جعفری تلاش کرده است جنگ و ماجرای حصر آبادان را از دید یک نوجوان نشان دهد. جعفری تلاش کرده است از یدوی نوجوان یک قهرمان بسازد؛ قهرمانی که یک تنه و تنها می‌خواهد از خانواده‌اش مراقبت کند.

آنچه در یدو می‌بینیم بخش نادیده‌ای از شرایط جنگی است. اهالی شهر به دلیل بمباران و نفوذ دشمن شهر را خالی کرده‌اند، اما مادر یدو نمی‌خواهد خانه‌اش را رها کند و به شهر دیگری پناه ببرد. یدو پسرنوجوان هسته مرکزی فیلم است و او حالا باید هم مادرش را راضی به ترک شهر کند و هم باید از مادر، برادر و خواهرش در نبود پدرش مراقبت کند. آنچه از این خانواده جنگ‌زده می‌بینیم جزو روایت‌های کم‌پرداخت‌شده سینمای دفاع مقدس است. از سوی دیگر این فیلم کشش مناسبی در پرداخت دارد و متن منسجم باعث شده است فرم قابل قبولی به دست بیاید.

به نظر می‌رسد جعفری یدو را با کنش‌زایی به‌قاعده، به طور نامحسوس به قهرمان تبدیل می‌کند. فیلمساز توانسته است شرایطی را به وجود بیاورد که مخاطب با اثر همدات‌پنداری کند.

جعفری در فیلم جنگی‌اش به خاکریز و تانک نزدیک نشده است و خانواده در یدو بیش از اندازه اثرگذاری دارد؛ خانواده‌ای تنها که به دلیل لجبازی‌های بی‌مورد مادر نمی‌توانند به شهر دیگری مهاجرت کنند، اما یدو با استمرار بیشتر با دلیل و منطق‌های فکری‌اش مادر را راضی به کوچ اجباری می‌کند. این همان روند قهرمانی یدو است که در سکانس آخر با شیرجه او در آب به بهانه برگشتن به آبادان تکمیل می‌شود.

به نظر می‌رسد اجرای سکانس آخر و دیالوگ آن مرد وانتی است که باعث می‌شود سمپات مخاطب نسبت به یدو بیشتر شود و این می‌تواند نشانه‌ای از بالغ شدن فکری یک نوجوان در شرایط جنگی باشد. این سکانس را می‌شود با سکانس پایانی فیلم «بچه‌های آسمان» مجید مجیدی قیاس کرد؛ این همان بالغ شدن زودهنگام و منطقی است.

اساساً قهرمانی یدو در دفاع از شهر و خانواده خود می‌تواند همان ارزش جنگیدن در خاکریز‌ها باشد. به هر جهت معتقدم فیلم یدو از دو اثر قبلی مهدی جعفری جلوتر است و این شاید به دلیل متن و اجرای بی‌نقص این فیلم باشد، در اجرا هم شاهد فرم درستی هستیم و این به دلیل تخصص جعفری در فیلمبرداری است که قاب‌های بی‌نقصی از او می‌بینیم.

در فیلم یدو به لحاظ بصری تصویر درستی از شهر آبادان ارائه می‌شود و حتی شاهد جلوه‌های ویژه مناسبی در فیلم هستیم. انتخاب ستاره پسیانی با گریم سنگین به عنوان مادر و انتخاب میلاد صویلاوی در نقش یدو و چند بازیگر دیگر از نکات مثبت یدو است.

به نظر می‌رسد مهدی جعفری توانسته است به درستی از بازیگران نوجوان فیلم بازی بگیرد، البته این کار با توجه به فیلم قبلی جعفری تخصص او به حساب می‌آید.