گزارشی از وضعیت بافندگان فرش در کردستان؛

فرش‌بافی در کردستان به کام دلالان و کارفرمایان است

صنعت فرش‌بافی در کردستان ریشه در تاریخ، فرهنگ، سنن و آیین‌های این دیار کهن دارد و چندین هزار سال است که این هنر بشری در این خطه از ایران زمین ریشه دوانده است.

هم‌اکنون نیز هزاران زن و مردم در نقاط شهری و روستایی کردستان مشغول به بافتن انواع فرش، گلیم، و جاجیم هستند اما سود اصلی این صنعت را دلالان به جیب می‌زنند.

در همین راستا پای درد دل بافندگانی نشستیم که از زخم‌های روزگار و مشقت زندگی می‌گفتند.

زنانی که هم پدر بودند و هم مادر، شیر زنانی که برای امرار معاش زندگی و تأمین آینده فرزندانشان از هفت صبح تا پنج غروب در کارگاه‌های فرش‌بافی مرکز فنی و حرفه‌ای از «نایسر»، «آساوله» و «کانی کوزله» و دیگر نقاط حاشیه شهر به این مرکز مراجعه و دل به کار می‌بندند و برای داشتن زندگی آبرومند تلاش دارند.

نکته جالب اینجاست که حقوق ماهیانه این بانوان بیش از یک میلیون تومان نیست و فاجعه آنجا بدتر که این مادران زحمتکش نه از بیمه‌ای برخوردارند و نه امنیت شغلی دارند.

اما در مقابل این اجحاف‌ها و بی‌عدالتی‌ها، فرش‌هایی که این بانوان هنرمند می‌بافند به کشورهای اروپایی و آمریکایی و با قیمت چندین هزار دلار صادر می‌شود.

پای صحبت بانویی فرش باف نشستیم، وی اظهار کرد: حدود 12 سال است کار فرش بافی می‌کنم ولی با این وجود تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستم و این یعنی استرس و ترس از آینده شغلی در این آشفته بازار که دردسرهای ما را دوچندان می‌کند.

این بانوی فرش‌باف ادامه داد: فرش بافان این مکان از صاحب این کارگاه بارها درخواست بیمه داشته و دارند، ولی به بهانه نبود یارانه و سهمیه دولتی از این کار سرباز زده‌اند و با وجود اینکه مبالغ بسیاری از دسترنج ما در جیب می‌گذارند اما مدعی هستند که قادر به پرداخت حق بیمه ماهانه شاغلین در این کارگاه نیستند.

وی افزود: در این سال‌ها به علت کار زیاد چشمانم کم‌سو شده‌اند و با توجه به حقوق بسیار کمی که دریافت می‌کنم تاکنون هزینه پرداخت خرید عینک را نداشته‌ام و همچنین به علت زیاد نشستن در یک حالت و روی تخته‌ای که به‌صورت سرتاسر در عرض «دار قالی» تعبیه شده است، به بیماری کمر درد، زانودرد و… مبتلا شده‌ام اما رسیدگی به وضعیت این بیماری‌ها برای کارگری همانند بنده هزینه‌های میلیونی به دنبال دارد یا باید حقوقم را صرف دارو و درمان نمایم یا با دردهایم کنار بیایم.

حال بی‌عدالتی اینجاست که برخی از تولیدکنندگان بانی اصلی این بی‌عدالتی و کارشکنی را دولت می‌دانند و به اصطلاح توپ را در زمین دولت با جمله «دولت حمایت نمی‌کند»، می‌اندازند.

  تنها 19 هزار بافنده فرش در کردستان بیمه هستند

به گفته مدیرکل تأمین اجتماعی کردستان در حال حاضر 50 هزار بانوی بافنده در استان وجود دارد که تنها 19 هزار نفر تحت پوشش سازمان بیمه تأمین اجتماعی هستند، شاید این فقط یک آمار باشد و تعداد بانوان شاغل بدون بیمه فراتر از این باشد.

سید صلاح قریشی خاطرنشان کرد: با وجود تأکیدات وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خصوص احیای مجدد بیمه قالی‌بافان متأسفانه تاکنون این قانون اجرایی نشده است و بانوان و تولیدکنندگان فرش در قالب بیمه حرف و مشاغل آزاد می‌توانند خود را بیمه کنند.

  لزوم حمایت از صنعت فرش بافی در کردستان

نماینده مردم شهرستان بیجار در مجلس به اهمیت حمایت از فرش اشاره کرد و گفت: فرش کردستان همواره مورد اهمیت بوده است و باید از این هنر حمایت شود.

علیرضا زندیان اظهار کرد: صنایع دستی را رکن مهم و اساسی در استان کردستان و به‌ویژه شهرستان بیجار هستند.

وی افزود: در کنار کشاورزی و دامداری، صنایع دستی و به‌ویژه فرش همواره در اقتصاد روستایی و شهری بیجار اثرگذار بوده و هنر فرش‌بافی قدمت زیادی در این شهرستان دارد.

نماینده مردم بیجار عدم حمایت از فرش‌بافی را عامل مهمی در فراموشی این هنر دانست و عنوان کرد: لازم است تا از هنرمندان این رشته حمایت لازم صورت گیرد تا تولید این بخش رونق پیدا کند بنابراین در این راستا مجمع نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی اقداماتی را شروع کرده و در وهله نخست مبحث تحت پوشش قرار دادن بانوان فرش‌باف را با جدیت پیگیری می‌کنند.

برخی کارفرمایان و دلالان فرش کاملاً به این نکته و بیکاری جامعه زنان واقف هستند و می‌توان گفت که از این نکته سودجویی کامل و بهره وافی را می‌برند و سودهای کلان عایدشان می‌شود، اما همچنان طلبکار دولت و دولتمردان بوده و هستند ولی با خود نمی‌اندیشند که حال بافتن رج به رج این فرش‌های دست بافت برای آنان دلار، یورو و.. است. در برخی موارد هم با جمله اشتغال‌زایی کرده‌اند و هم ارزآوری منت هم بر سر دولت و دولتمردان می‌گذارند.

نیازی به حساب و کتاب نیست تا به این باور برسیم که امروزه با ماهی یک میلیون تومان اداره یک زندگی درویش مسلکانه نیز دور از باور است. کدام شخصی می‌توان با ماهی یک میلیون روزگارش را سپری کند؟