چاقی؛ اپیدمی پس از کرونا

اکنون 70 درصد ایرانیان به چاقی یا اضافه وزن، (47 درصد اضافه وزن و 23 درصد چاقی) مبتلا هستند و 4.5 درصد جمعیت کشور نیز چاقی مفرط (مرضی) دارند.

شمار افراد چاق در کشور از سال 1359 تاکنون 5.5 برابر و تعداد افراد دارای اضافه وزن 3.5 برابر شده است.

برخی کارشناسان بر این باورند که عمده‌ترین علت این میزان از رشد چاقی در ایران همانند بسیاری از کشورهای درحال توسعه، رژیم غذایی ناسالم، پرخوری و کم‌تحرکی است. میزان مصرف کالری روزانه ایرانی‌ها در دو دهه گذشته از دو هزار به سه هزار کالری رسیده و این درحالی است که 90 درصد ایرانیان (هر دو جنس) فعالیت فیزیکی کافی ندارند.

به گفته آنان، سهم زنان در کم‌تحرکی بیشتر از مردان بوده، به طوری که برآوردهای میدانی نشان می‌دهد، مراجعه زنان بالای 40‌ و 50 سال به مراکز فیزیوتراپی در دوران کرونا که مبتلا به درد استخوانی ناشی از پوکی استخوان شده‌اند، افزایش یافته و به‌ خاطر کاهش یا ترک فعالیت‌های فیزیکی خارج از خانه در معرض کاهش قوام استخوان قرار گرفته‌اند.

همچنین نوع زندگی امروز، کودکان و نوجوانان را هم از جنب و جوش و بازی‌های دوران کودکی دور کرده که نتیجه این بی‌تحرکی، شیوع چاقی و اضافه وزن در آنها است؛ به طوری که این دو عامل، می‌تواند خطر ابتلا به دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، کبد چرب، فشار خون و سرطان را در بزرگ‌سالی چند برابر کند.

  حدود 50 درصد مردم تحرک بدنی کافی ندارند

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این زمینه گفت: اکنون بیش از 20 درصد دانش‌آموزان دچار اضافه وزن به‌ویژه چاقی شکمی هستند و مصرف بی‌رویه فست فودها، مواد قندی، استفاده کمتر از میوه‌ها و سبزیجات و عدم تحرم بدنی کافی باعث افزایش چاقی در کشور شده است. بیش از 20 درصد دانش‌آموزان دچار اضافه وزن به‌ویژه چاقی شکمی هستند و مصرف بی‌رویه فست فودها، مواد قندی، استفاده کمتر از میوه‌ها و سبزیجات و عدم تحرک بدنی کافی باعث افزایش چاقی در کشور شده است.

زهرا عبداللهی اظهار کرد: حدود 50 درصد مردم تحرک بدنی کافی ندارند در حالی که باید روزانه نیم ساعت پیاده‌روی تند داشته باشند و البته شیوع بیماری کرونا و پرهیز از حضور در تجمعات باعث شد مردم بیشتر دچار اضافه وزن شوند.

دبیر انجمن درمان و پیشگیری از چاقی نیز در این زمینه گفت: همه‌گیری بیماری کرونا آسیب زیادی به از لحاظ جسمی، روانی، اجتماعی، اقتصادی به ما وارد کرد. چاق شدن و اضافه وزن همه گروه‌های سنی در این دوران بحرانی و قرنطینه‌شدن به دلیل عدم ابتلا به آن از مهم‌ترین آسیب‌هایی است که قابل جبران نیست و در آینده‌ای نه‌چندان دور، شاهد افزایش بیماری‌های غیرواگیر ازجمله دیابت، فشارخون بالا، قلبی و عروقی و غیره خواهیم بود.

محمد هاشمی اظهار کرد: اکنون به دلیل کم‌تحرکی و عدم فعالیت بدنی مناسب به‌ویژه کودکان، نوجوانان که باید ساعت‌های زیادی را در خانه بگذارنند، چاق‌تر شده‌اند و مشکلات عضلانی و ستون فقرات نیز برای آن‌ها به وجود می‌آید که درمان را سخت‌تر می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: مجازی شدن آموزش و تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز ورزشی به کاهش قابل توجه فعالیت‌های حرکتی در جامعه دامن زد و اکنون این کم‌تحرکی، منجر به بروز چاقی در گروه‌های سنی مختلف، به‌ویژه کودکان و نوجوانان شده است.

  چاقی یک بیماری است که درمان قطعی ندارد

این استاد دانشگاه تصریح کرد: چاقی یک بیماری است که درمان قطعی ندارد و علاوه بر بار اقتصادی مضاعفی که بر دوش فرد مبتلا و اعضای خانواده می‌گذارد، هزینه زیادی را در حوزه سیستم بهداشت و درمان کشور متحمل می‌شود و در واقع سلامت جامعه به خطر می‌افتد.

هاشمی اضافه کرد: باید به چاقی به دید یک بیماری نگریسته شود و اکنون بیش از 50 درصد جمعیت کشور مبتلا به چاقی و اضافه وزن هستند و زمینه‌ساز بیماری‌های مختلفی است که اقتصاد کشور را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

به گفته وی، افزایش مصرف غذاهای آماده و فرآوری شده در کنار عدم فعالیت بدنی مناسب، کار درمان چاقی و بیماری‌های غیرواگیر که ناشی از آن بروز می‌یابد را سخت‌تر می‌کند و اکنون کودکان و نوجوانان با توجه به شرایط کرونایی کشور، بیش از سایر گروه‌های سنی چاق‌تر شده‌اند و در واقع سلامت آنان در معرض خطر است.

دبیر انجمن درمان و پیشگیری از چاقی تأکید کرد: رواج استفاده بیشتر از غذاهای آماده علاوه بر جمعیت شهری در روستاها نیز بیشتر شده و افراد، روزانه کالرهای اضافه دریافت می‌کنند و اطلاع‌رسانی و دسترسی به غذاهای سالم نقش تعیین کننده‌ای در اصلاح الگوی تغذیه دارد.

هاشمی گفت: رواج استفاده بیشتر از غذاهای آماده علاوه بر جمعیت شهری در روستاها نیز بیشتر شده و افراد روزانه کالرهای اضافه دریافت می‌کنند و اطلاع‌رسانی و دسترسی به غذاهای سالم نقش تعیین‌کننده‌ای در اصلاح الگوی تغذیه دارد.

  لزوم تدوین برنامه جامع مشترک برای کنترل چاقی

وی پیشنهاد داد، نگرش وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، ورزش، صمت و شهرداری‌ها به پدیده چاقی تغییر کند و آن را می‌توان اپیدمی بعد از کرونا در نظر گرفت که باید یک برنامه جامع مشترک برای کنترل چاقی تدوین و عملیاتی شود.

دبیر انجمن درمان و پیشگیری از چاقی افزود: البته مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کارهای زیادی برای کنترل و پیشگیری از چاقی انجام داده که این اقدامات کافی نیست و نیاز به همکاری بین دستگاهی است.

هاشمی تأکید کرد: نباید از پدیده چاقی و اضافه وزن جمعیت کشور به سادگی عبور کرد زیرا همه‌گیری این بیماری از کرونا خطرناک‌تر بوده و همه جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی و سلامت را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد:. اینکه افراد از سنین پایین کودکی و نوجوانی دچار چاقی شوند در سنین بالاتر دچار مشکلات دیسکی و ساییدگی مفاصل خواهند شد و ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی در آنها افزایش می‌یابد بنابراین مسئولان باید فکر اساسی برای پیشگیری و کنترل آن بیندیشند تا جامعه سالم و پویا در آینده داشته باشیم.

وی گفت: افزایش روند چاقی از پیامدهای کروناست که تاکنون چندان مورد توجه قرار نگرفته و می‌تواند سلامت نسلی را در معرض خطر قرار دهد.