نبود زیرساخت‌های لازم موجب عدم برندسازی ایران در صنعت گردشگری می‌شود

دکتر شهریار شفیعی ضمن احصای مهم‌ترین علل و عوامل عدم توسعه صنعت گردشگری در ایران، در خصوص مفهوم بازاریابی و برندسازی گردشگری توضیحاتی ارائه کرد ‌و ضمن تأکید بر لزوم به‌روزرسانی و توسعه زیرساخت‌های گردشگری خواستار تدوین برنامه‌ای مشخص برای معرفی تمام ابعاد مختلف هویت ایرانی در جریان سفر گردشگران خارجی به ایران شد.

وی با بیان این مطلب که ایران بر اساس برآوردهای جهانی جزء 10 کشور برتر مستعد جهانی دارای ظرفیت‌های بالقوه در حوزه گردشگری است، گفت: علی‌رغم این امر به دلیل تحریم‌های ظالمانه در طول ادوار گذشته اقبال چندان در این حوزه متناسب با ظرفیت‌های بی‌شمار کشورمان نداشته‌ایم.

این مدرس دانشگاه با تأکید بر اینکه قطعاً افزون بر عامل تحریم‌های ظالمانه کم‌کاری، کم‌دانشی و بعضاً بی‌مسئولیتی کنشگران این حوزه نیز در عدم رونق و توسعه گردشگری تأثیرگذار بوده است، بیان کرد: عدم توانایی برای جذب سرمایه‌گذار در حوزه گردشگری، نبود نقشه راه و الگوی مشخص در اسناد بالادستی و تعارض و تضاد نگرش‌های امنیتی و صنعتی به مقوله گردشگری را نیز باید الزاماً از دیگر علل و عوامل مؤثر در عدم توسعه یافتگی صنعت گردشگری کشور محسوب کنیم.

  ضعف زیرساخت‌ها مانع از توسعه گردشگری و برندسازی مقاصد است

شفیعی در ادامه با بیان این مطلب که ضعف زیرساخت‌ها نیز ازجمله عوامل مهم عدم توسعه صنعت گردشگری و برندسازی در مقاصد گردشگری ایران است، اظهار کرد: متأسفانه در تمامی مقاصد گردشگری ایران با کمبود شدید انواع زیرساخت‌ها مواجه هستیم؛ برای مثال «قلعه الموت» واقع در شهر قزوین به عنوان یک جاذبه گردشگری در دنیا یگانه است، اما در همین قلعه زیرساخت‌هایی مانند پارکینگ، هتل و یا حتی سرویس بهداشتی وجود ندارد و یا در عرصه گردشگری ورزشی علی‌رغم وجود چندین کوه برف‌گیر و پیست اسکی در کشور حتی در تهران به‌عنوان پایتخت به هیچ‌عنوان از زیرساخت‌های اقامتی مناسب و مکفی برخوردار نیستیم.

وی با بیان این مطلب که باید الزاماً برای گردشگری خارجی که وارد کشور می‌شوند برنامه مشخصی به منظور تبیین و تعریف و شناسایی ابعاد مختلف هویت ایرانی ازجمله فرهنگ، ادبیات، هنر و... داشته باشیم که به نوعی در برندسازی ایران در صنعت گردشگری بسیار حائز اهمیت است، اذعان کرد: در این زمینه هیچ‌گونه برنامه مدون و مشخصی در سطح دولتی و خصوصی و سایر اجزای فعال حوزه گردشگری وجود ندارد.

به اعتقاد وی، در بعد گردشگری داخلی نیز هزینه‌ها به شکل عجیب و غیرقابل باور و توجیهی بالا است؛ به گونه‌ای که با هزینه‌ای مشابه برای سفر به کیش می‌توان به یکی از کشورهای همسایه نظیر ترکیه سفر کرد، که این موضوع حاکی از عدم برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری لازم در حوزه گردشگری داخلی برای جذب مخاطبان و گردشگران است.

  توسعه گردشگری در گرو برندسازی مقاصد گردشگری کشور

این فعال حوزه برندسازی در ادامه افزود: قطعاً وقتی ما از مقوله لزوم توسعه و بازاریابی در گردشگری صحبت می‌کنیم ناخودآگاه به ضرورت برندسازی در این صنعت اشاره کرده می‌کنیم؛ چراکه توسعه گردشگری ضرورتاً به معنای لزوم برندسازی است.

بنا به گفته شفیعی، معنا و مفهوم برندسازی در بازار گردشگری این است که قبل از سفر یک گردشگر به یک مقصد گردشگری، ضمن بیان تجربیات گردشگران قبلی تصویری منطبق با واقعیات آن مقصد برای وی ترسیم شود، به گونه‌ای که با ایجاد انگیزه در وی، متمایل به انتخاب و گزینش آن مقصد با هدف درک تجربیات بیان شده و مشاهده تصویر ترسیم شده شود.

وی با اشاره به اینکه در تمامی شقوق گردشگری ازجمله گردشگری مذهبی، تجاری، سیاحتی، سلامت و... در بدو امر بلااستثنا گردشگر با یک مجموعه‌ای از تصاویر ذهنی از آن مقصد روبرو است، تصریح کرد: مفهوم بازاریابی در صنعت گردشگری منطبق با مفهوم مشابه این مقوله در صنایع دیگر نیست؛ چراکه مثلاً در زمینه کالاهای مصرفی با استفاده از روش‌های بازاریابی موجب ترغیب و تشویق به مصرف بیشتر و دوباره به طرق گوناگون مثل ارائه تخفیف، افزایش حجم کالای تحویلی و... می‌کند؛ اما در صنعت گردشگری نمی‌توان گفت فرضاً اگر یک تور شیراز خریداری شود ما دوبار این سفر را ارائه خواهیم کرد، چرا که الزاماً شخص دوبار و یا حتی بیشتر به یک‌ نقطه گردشگری سفر نمی‌کند.

وی توضیح داد: در حقیقت برخلاف کالاهای مصرفی که با استفاده از روش‌های مختلف بازاریابی می‌توان شخص را تشویق به خرید و استفاده مجدد و بیشتر از کالا کرد، در زمینه بازاریابی گردشگری باید کوشید تا با استفاده از تصویرسازی مناسب در ذهن گردشگر باعث ترغیب وی به سفر شد؛ به گونه‌ای که وی بعد از انجام سفر و تجربه واقعی و لمس تصاویر از پیش ساخته به سفیر برند یا مبلغ آن مقصد گردشگری تبدیل شود.

این مدرس دانشگاه معتقد است که در بازاریابی گردشگری بیش از آنکه به تکنیک‌های بازاریابی تأکید و توجه کنیم باید بر برندسازی تکیه کنیم، هرچند که این تصاویر بسته به نوع گردشگری و مقصد مربوطه می‌تواند متفاوت باشد.

شفیعی در پایان با تأکید مجدد بر اینکه غالب چالش‌های گردشگری ریشه در تزاحم و حاکم بودن نگاه امنیتی به مقوله گردشگری دارد خاطرنشان کرد: هرگونه تحول و توسعه در این صنعت مستلزم تغییر نوع نگاه و نگرش به این صنعت است.