فرصت‌سوزی ایران در حاشیه میزبانی قطر از جام جهانی

سال 2010 بود که کشور قطر با رأی اعضای فیفا به‌عنوان نخستین کشور خاورمیانه و مسلمان به‌عنوان میزبان جام جهانی فوتبال 2022 انتخاب شد، این رویداد در حالی قرار است از تاریخ 30 آبان تا 27 آذر سال 1401 در همسایگی ایران برگزار شود که این کشور با صرف هزینه‌ای بالغ بر 200 میلیارد دلار برای ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی مانند ایجاد فرودگاه‌، افزایش و توسعه ناوگان‌های حمل‌ونقل، ساخت و احداث هتل و امکاناتی نظیر تأسیس ورزشگاه و کمپ‌هایی برای تیم‌های اعزامی فوتبال به این کشور، تلاش کرده است تمام امکانات لازم برای برگزاری این رویداد مهم در کشور خود را فراهم کند.

هرچند این کشور در طول 10 سال گذشته زیرساخت و ظرفیت‌های لازم را متناسب با تعداد تماشاگرانی که پیش‌بینی شده است وارد این کشور شوند به وجود آورده است، اما انتظار می‌رفت مسئولین ایران با درک این مسئله که کشور ساحلی و کوچک قطر می‌تواند ایران را نیز در این امر سهیم کند؛ آن‌ها را به مطالعه و برنامه‌ریزی جهت انجام اقدامات مقتضی و توسعه زیرساخت‌های لازم وادارد، اما متأسفانه تاکنون هیچ اقدامی درخور توجه در این راستا انجام نشده است و بحث مشارکت ایران در بهره‌برداری از فرصت بی‌نظیر جام جهانی قطر در حد همان بحث و تبادل نظر باقی ماند،

این در حالی است که باتوجه به مساحت 11 هزار کیلومترمربع کشور قطر که صرفاً چیزی در حدود وسعت استان قم است و با توجه به نبود تفریحات و جاذبه‌های متنوع و عدم برخورداری از تنوع آب‌وهوایی، قطعاً تماشاگران جام جهانی ترجیح می‌دهند مدتی از اقامت دوهفته‌ای خود در قطر را به سفر به کشورهای اطراف اختصاص دهند.

در این میان کشور ایران از حیث برخورداری از تنوع و جاذبه‌های ممتاز گردشگری و همچنین فاصله اندکی که با این کشور دارد، به‌نظر می‌رسد اقبال بیشتری را در جذب تماشاگران این رویداد نسبت به سایر کشورهای همسایه قطر، داشته باشد.

در همین راستا توجه به این نکته نیز ضروری است که به‌دلیل فاصله زمانی پنج روزه بین مسابقات تیم‌های مختلف در مرحله مقدماتی جام جهانی، تماشاچیان این رویداد در بهترین حالت سه روز برای سفر به ایران و بازدید از جاذبه‌های گردشگری فرصت دارند؛ از طرفی با توجه به زمان‌بر بودن فرآیند دریافت روادید برای تماشاگران از یک سو و با در نظر گرفتن زمان محدود مسافران جام جهانی برای بازدید از مقاصد گردشگری ایران از سوی دیگر لازم است وزارت امور خارجه با لغو روادید از مبدأ دوحه برای تماشاگرانی که دارای بلیت (فن‌آیدی) هستند، در این زمینه اهتمام لازم را به عمل آورد.

نتیجه حاصل از ارزیابی‌های به‌عمل‌آمده از برگزاری سه جام جهانی گذشته حاکی از این است که هر تماشاگر به‌طور میانگین مبلغی بین 1800 تا 2000 دلار را در دو هفته ماندگاری خود در کشور میزبان هزینه خواهد کرد. با توجه به این موضوع که ورود هر تماشاگر فوتبال به ایران تا چه‌اندازه می‌تواند موجب تحرک و و رونق اقتصاد گردشگری و انتفاع تمامی اجزای فعال در صنعت گردشگری شود؛ علی‌رغم تأکید معاون گردشگری و همچنین شخص وزیر میراث فرهنگی بر لزوم لغو ویزای گردشگری برای تماشاگران جام جهانی قطر به‌منظور سهولت و ترغیب آنان برای سفر ایران، اما متأسفانه تاکنون وزارت امور خارجه برای تحقق این مهم اقدام نکرده است.

هرچند چندی پیش معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ضمن تأکید بر لزوم لغو ویزای گردشگری برای تماشاگران جام جهانی قطر خبر از تشکیل کارگروه ویژه‌ای ذیل وزارت میراث فرهنگی برای اجماع تمام دستگاه‌های ذی‌ربط متشکل از وزارت امور خارجه، سازمان بنادر و دریانوردی، سازمان هواپیمایی، وزارت نیرو، فدراسیون فوتبال، وزارت کشور و... به‌منظور ساماندهی و تسهیل ورود تماشاگران این رویداد در معاونت گردشگری، خبر داد اما آنچه به‌نظر می‌رسد تاکنون از این کارگروه ویژه که در سال 1399 در وزارت میراث فرهنگی تشکیل شده است، آن است که هیچ‌گونه نتیجه و خروجی بیرون نیامده است.

احتمال تشکیل کارگروهی در سطح دولت جهت ساماندهی تمام دستگاه‌های ذی‌صلاح برای استفاده از فرصت جام جهانی

دستیار ستادی معاونت گردشگری با اشاره به اهمیت رویداد بزرگ جام جهانی 2022 قطر در بخش‌های مختلف خدماتی، بهداشت، گردشگری، صنایع دستی و... که می‌تواند موجبات ارزآوری و انتفاع اقتصادی کشور را فراهم کند، از احتمال تشکیل کارگروه ویژه‌ای در سطح دولت خبر داد که با دستور مستقیم شخص رئیس جمهور به‌جهت هم‌افزایی و ساماندهی بیشتر تمام دستگاه‌های ذی‌صلاح برای استفاده حداکثری از این فرصت در زمان محدود باقی‌مانده و انجام اقدامات لازم و اجرای برنامه‌های درنظر گرفته‌شده می‌پردازد.

مسلم شجاعی همچنین از انجام رایزنی‌های لازم با وزارت امور خارجه برای لغو ویزای گردشگری برای تماشاگران جام جهانی قطر خبر داد و گفت: پیشنهاد لغو روادید توسط وزارت امور خارجه همچنان در حال بررسی است که امیدواریم هرچه سریع‌تر نهایی شود.

گفتنی است برخی از کارشناسان و کنشگران حوزه گردشگری معتقدند با توجه به نزدیکی این رویداد و لزوم انجام هماهنگی‌های لازم با مقامات قطری و بخش‌های مختلف خصوصی و حاکمیتی کشور برای گرفتن بیشترین سهم از فرصت‌های موجود در جام جهانی قطر، حتی رئیس‌جمهور می‌تواند با دستوری ویژه، با استفاده از ظرفیت قانونی اصل 127 قانون اساسی، اختیارات خود در این زمینه را به وزیر میراث فرهنگی تفویض کند تا تصمیمات لازم برای اتخاذ و اجرا در سریع‌ترین زمان ممکن در گیرودار موافقت سایر دستگاه‌‌های مربوطه نماند.

به‌نظر می‌رسد فرصت 10ساله‌ از زمان انتخاب قطر به‌عنوان میزبان جام جهانی 2022 تاکنون زمان کافی در اختیار مسئولان قرار می‌داد تا ضمن ایجاد و توسعه زیرساخت‌های مناسب در مناطق آزاد جزایر کیش و قشم به‌نحوی عمل کنند تا علاوه بر آنکه این جزایر بتوانند در بخشی از برپایی اردوهای تیم‌های ملی کشورهای مختلف برای جام جهانی سهیم باشند، به‌دلیل ارزان بودن چهار تا هشت برابری هزینه اقامت در کیش نسبت به قطر، مقصدی مناسب برای اقامت آن دسته از ایرانیانی باشد که قصد تماشای جام جهانی را دارند؛ اما افسوس که حالا و در آستانه برگزاری این رویداد باید به‌علت عدم اتخاذ تصمیمات لازم توسط مدیران وقت که فاقد خصیصه شجاعت و دلسوزی لازم بودند، باید حسرت فرصت ازدست‌رفته را خورد و بدتر از آن شاهد این باشیم که در فاصله اندک باقی‌مانده برای این مدت نیز برنامه‌ای و نقشه راهی منسجم و مطلوب نداشته باشیم.