محافظت از ریه در مقابل دود سیگار

استعمال دخانیات همواره به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل تهدیدکننده سلامت انسان محسوب می‌شده و به‌ طور خاص روی بافت ریه و قلب و عروق تأثیر دارد.

پژوهش‌‌های پیشین نشان می‌دهد سیگار کشیدن طولانی مدت منجر به از بین رفتن تدریجی عملکرد ریه و بروز وضعیتی به نام امفیزم (emphysema) می‌‌شود. این عارضه، نوعی بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) محسوب می‌شود که مسیر و روند طبیعی جریان هوا را در ریه فرد مسدود کرده و نفس کشیدن را برای وی دشوار می‌کند.

مطالعات پژوهشگران نشان می‌دهد؛ استفاده از پلریکسافور (Plerixafor) می‌تواند در این نوع از آسیب‌های ریوی مؤثر باشد. پلریکسافور داروئی است که سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌‌کند تا تعداد بیشتری از سلول‌‌های پیشرو خون‌ساز یا HPC را از مغز استخوان به داخل خون آزاد کند.

این دارو به ‌طورمعمول یکی از ابزار‌های سلول درمانی است که برای درمان برخی از انواع سرطان که منشأ سلول‌‌های خونی هستند، ازجمله میلومای چندگانه (multiple myeloma) و لنفوم غیر هوچکین (non-Hodgkin lymphoma) استفاده می‌‌شود. یافته‌های به ‌دست ‌آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که تعداد کمتر HPC در جریان خون می‌تواند با افزایش شدت آمفیزم مطابقت داشته باشد و این شرایط مانع از ترمیم ریه‌ها از آسیب‌‌های ناشی از دود سیگار و سایر دخانیات می‌شود.

در این گزارش که شرح کامل آن در ژورنال آمریکایی فیزیولوژی سلول‌‌های ریه و فیزیولوژی مولکولی (American Journal of Physiology-Lung Cellular and Molecular Physiology) منتشرشده است، اعلام شد موش‌هایی که تحت درمان با داروی Plerixafor قرار گرفته‌اند، به گزارش سیناپرس، دارای تعداد HPC بسیار بیشتری در خون خود بوده و به‌ طور یقین می‌‌توان اظهار داشت استفاده از این دارو موجب افزایش HPC در خون شده و به این ترتیب بافت‌‌های آسیب دیده ریه بهتر و سریع ‌تر درمان می‌ شوند.

دکتر ایرنا پتراچ (Irina Petrache) پژوهشگر ارشد این تیم مطالعاتی و محقق مرکز ملی سلامت در ایالات متحده امریکا در این رابطه گفت: مطالعه اثرات محافظتی ناشی از داروی plerixafor در آسیب‌های به وجود آمده از مصرف دخانیات و به‌‌ویژه سیگار در ریه این احتمال را افزایش می‌دهد که فعالیت سلول‌‌های مغز استخوان باعث افزایش HPC و القای نگهداری و ترمیم سلول‌‌های ریه در بدن بیماران می‌‌شود.

بررسی‌های ما در این مطالعات حاکی از سودمندی این داروی تأییدشده توسط اداره داروی مواد غذایی ایالات متحده به عنوان یک درمان بالقوه برای آمفیزم بوده و از تجویز این دارو برای این گروه از بیماری‌های ریوی پشتیبانی می‌‌کند.

در این مطالعه، اعضای تیم پژوهشی مرکز ملی سلامت در ایالات متحده آمریکا به مدت 22 هفته گروهی از حیوانات را در معرض دود سیگار قرار دادند. این جانوران آزمایشگاهی به دو گروه تقسیم‌ شده و یکی از آن‌‌ها تحت عنوان گروه تحت درمان به‌طور منظم از داروی plerixafor به‌طور تزریقی بهره‌‌مند شده و گروه دیگر که گروه در معرض آسیب نام گرفت، هیچ دارو و درمان حمایتی را دریافت نکردند.

بررسی‌‌های بعدی نشان داد در حالی که گروه در معرض آسیب، با کاهش قابل ‌توجه تعداد HPC رو به رو شدند، گروه تحت درمان که داروی plerixafor را به‌طور تزریقی مصرف می‌کردند پس از دو هفته درمان، افزایش HPC را نشان دادند.

بررسی‌های تکمیلی محققان نشان داد که حتی قرار گرفتن در معرض دود سیگار برای مدت زمان کوتاه نیز باعث کاهش میزان HPC در مغز استخوان می‌شود. این تیم پژوهشی همچنین هیچ تغییر معنی داری در تعداد گلبول‌های سفید یا بروز التهاب و افزایش‌هایی که به‌طور معمول نشان‌‌دهنده بیماری یا آسیب‌‌دیدگی است را در گروه‌های دوگانه فوق را مشاهده نکردند.