سپهرغرب بررسی می‌کند؛ چرا گندم گران شد؟

انتقال یارانه به مصرف‌کنندگان گامی بلند در راستای حذف فساد

فعال رسانه‌ای: عدم اطلاع‌رسانی به‌موقع دولت، نوش‌دارویی بعد از مرگ

تحولات قیمت آرد در روزهای اخیر نگرانی‌هایی را به‌وجود آورده است. بر اساس دستورالعملی که به کارخانه‌های ماکارانی‌‌، کیک، کلوچه، نشاسته و رشته‌پزی ابلاغ شده، قیمت آرد تحویلی به این مجموعه‌ها پنج برابر می‌شود.

در واقع انتشار این خبر در روزهایی که مردم با فشار مضاعف اقتصادی، تحریم‌ها، تورم و غیره مواجه هستند سبب انتقاد و واکنش بسیاری از افراد جامعه، اقتصاددانان، صاحب‌نظران و غیره شد.

به عقیده کارشناسان دلیل عمده گرانی گندم به دلایل مختلفی همچون افزایش بهای گندم، نرخ حقوق و دستمزد کارگران، انحصارطلبی و مقابله با این موضوع، جنگ اوکراین و روسیه به‌عنوان مهم‌ترین تولیدکنندگان گندم در جهان و غیره رخ داد.

برخی دیگر اعتقاد دارند قاچاق آرد و گندم و روش‌های غیر قانونی سبب افزایش قیمت گندم شده و موضوع چالش‌برانگیزی که نیاز به بررسی بیشتر دارد.

آنچه مسلم است اینکه تغییر رویه باید سال‌ها پیش در کشور رخ می‌داد چراکه دادن یارانه به تولیدکنندگان سبب انحصارگری و منفعت‌طلبی برخی تولیدکنندگان و فعالان حوزه گندم و نان شد اما آنچه از دولت انتظار نمی‌رفت عدم اطلاع‌رسانی به‌موقع بود. در واقع همگان از دولت جدید انتظار داشتند که با شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی، مردم را در جریان کار قرار می‌داد و عبارتی اینگونه به بازار و مردم شوک وارد نمی‌کرد، شنیده‌ها حاکی از آن است که مقرر شده سوبسید نان به حساب مصرف‌کننده واریز شود.

در همین راستا برای روشن شدن ابعاد این گرانی و همچنین نقش دولت برای کنترل جو روانی و اقناع‌پذیری مردم، ابتدا با حسین یزدجردی؛ رئیس کانون صنایع آرد کشور و سپس محمد امامی‌کورنده؛ کارشناس رسانه به گفت‌وگو نشسته که نتیجه را باهم می‌خوانیم:

رئیس کانون صنایع آرد کشور علت اصلی گرانی نان‌های حجیم، نیمه‌حجیم و برخی اقلام همانند ماکارانی را افزایش قیمت گندم دانست و تصریح کرد: در واقع قیمت گندم این اقلام در سال گذشته توسط دولت 900 تومان تعیین شده بود و امسال با جهش قیمت به 12 هزار تومان رسید.

حسین یزدجردی با بیان اینکه قیمت گندم مورد نیاز آرد‌های حجیم و نیمه‌حجیم و محصولاتی همچون کلوچه، ماکارانی و غیره تقریباً 13 برابر افزایش یافته عنوان کرد: عواملی همچون افزایش دستمزد کارگری، جنگ اوکراین و روسیه، افزایش نرخ گندم و غیره بر افزایش قیمت آرد تأثیرگذار بوده است.

اکثر کشور درگیر گرانی گندم هستند

وی با بیان اینکه از زمانی که بحران جنگ در دو کشور اوکراین و روسیه که بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گندم هستند آغاز شد قیمت آرد و گندم در اکثر کشور‌ها افزایش یافت، عنوان کرد: در واقع طبیعی است به دلیل تحریم‌هایی که پس جنگ به وجود آمده قیمت آرد و گندم در اکثر کشور‌ها افزایش یابد، گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی کشورها با افزایش 50 درصدی هزینه گندم مواجه شدند.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی صنایع آرد در ادامه افزود: با توجه به پیش‌بینی‌هایی که وزارت جهاد کشاورزی از چندین ماه قبل داشت خوشبختانه در حال حاضر از لحاظ تأمین گندم مشکلی نداریم، به عبارتی با کمبود آرد و گندم در کشور مواجه نیستیم.

  افزایش قیمت با تأییدیه سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان صورت گیرد

یزدجردی با بیان اینکه سازمان حمایت از تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان باید افزایش قیمت اقلامی که تحت تأثیر گندم و آرد قرار می‌گیرند را تأیید کند، یادآور شد: هرگونه پیشنهاد افزایش نرخ قیمتی که از سوی تولیدکنندگان مطرح می‌شود را باید سازمان مذکور تأیید کند؛ در صورت عدم تأیید این سازمان افزایش و نرخ قیمت قانونی نخواهد بود.

وی با بیان اینکه برداشتن یارانه نان تولیدکننده و اعطای آن به مصرف‌کننده سال‌ها قبل باید انجام می‌شد، تصریح کرد: در واقع اصل تصمیم نه‌تنها مشکلی ندارد بلکه ضروری هم است چراکه این طرح با انحصارگرایی و قاچاق کالا مبارزه می‌کند اما متأسفانه در اجرا با مشکلات و انتقاداتی مواجه است.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی صنایع آرد گریزی به برخی از مهم‌ترین مشکلات اجرایی این طرح زد و افزود: مردم باید از ابتدا در جریان افزایش قیمت گندم و دلایل این افزایش ناگهانی قرار می‌گرفتند؛ به عبارتی باید قبل گرانی دولت آن را به مردم اطلاع‌رسانی می‌کرد.

  لزوم متقاعدسازی دولت برای جلوگیری از چالش

یزدجردی ضمن تأکید بر لزوم متقاعدسازی جامعه قبل از افزایش هزینه کالا و اجناس، گفت: در واقع دولت باید این اطمینان را به مردم بدهد که در صورت‌ گران شدن اجناس، نگران نباشند چراکه دولت با اتخاذ تصمیماتی درصدد جبران آن است.

وی بیان کرد: در واقع بهتر بود قبل از آنکه افزایش قیمتی رخ دهد، یارانه آن را به مردم پرداخت می‌کردند، این روش باعث می‌شد که آن‌ها با آرامش خاطر و اطمینان با گرانی‌ها مواجه شوند.

رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی صنایع آرد با بیان اینکه دولت باید قبل از آنکه نسبت به افزایش قیمت اقدام کند با فعالان حوزه آرد، گندم و نان ماشینی نشستی برگزار و آن‌ها را نسبت به این امر مطلع می‌کرد، یادآور شد: در واقع لازم بود این امر با مشارکت همه‌جانبه تولیدکنندگان، فعالان عرصه نان، گندم و غیره انجام می‌شد که متأسفانه این مهم صورت نپذیرفت، در واقع تولیدکنندگان همانند سایر اقشار مردم خبر را از طریق رسانه‌ها متوجه شدند.

یزجردی ضمن اشاره به انتقال سوبسید نان به مصرف‌کننده، اظهار کرد: ناگفته پیداست که اجرای این طرح کمک شایانی به حذف دلالان و انحصارگران می‌کند، در واقع قرار نیست این سوبسید کلاً حذف شود بلکه مقرر شده که یارانه آن از تولیدکننده به مصرف‌کننده منتقل شود.

وی با بیان اینکه قرار است دولت سرانه مصرف نان به ازای هر نفر را به خانواده‌ها پرداخت کند، عنوان کرد: در این راستا به‌زودی این طرح به‌صورت پایلوت در استان زنجان برگزار می‌شود و در صورت موفقیت و تحقق اهداف، طرح به‌صورت ملی در تمام کشور اجرا خواهد شد.

 علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد

در ادامه کارشناس مسائل رسانه، فرهنگ و ارتباطات با بیان اینکه دولت نقش مهمی در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در مسائل مهم کشور دارد، عنوان کرد: متأسفانه برخی دولت‌ها گاهی مواقع بر اساس آینده‌نگری و تدبیر تصمیم نمی‌گیرند و این امر سبب آسیب به جامعه می‌شود.

محمد امامی‌کورنده در ادامه افزود: گاهی مواقع که یک چالش و مشکلی در جامعه به وجود می‌آید متأسفانه برخی از ارگان‌ها برای حل آن هیچ راه حلی ارائه نمی‌دهند و امر سبب سردرگمی مردم و جو روانی منفی در جامعه می‌شود.

وی با بیان اینکه برخی ارگان‌ها در مواجهه با چالش‌ها و بحران‌ها اقدام به پاک کردن صورت‌مسئله می‌کنند، یادآور شد: مصداق آن را می‌توان در گرانی بنزین مشاهده کرد که برخی مدیران به‌جای اقداماتی در راستای کاهش بحران با پاک کردن صورت‌مسئله آتش مشکل را دوچندان کردند.

این فعال رسانه‌ای ضمن اشاره به گرانی‌های اخیر به‌خصوص افزایش قیمت آرد‌های حجیم‌شده گفت: وظیفه دولت، گروه رسانه‌ای و سایر ارگان‌های مطلع این بود که قبل از گرانی آرد و در پی آن گرانی سایر اجناس این موضوع را علنی و اطلاع‌رسانی می‌کردند، متأسفانه عدم اطلاع‌رسانی سبب واکنش تند و منفی مردم و منتقدان شد.

امامی کورنده بیان کرد: در واقع ضعف مدیریتی و عدم اطلاع‌رسانی به‌موقع باعث می‌شود که جو روانی در جامعه ایجاد و سبب بی‌اعتمادی مردم ‌شود.

وی با بیان اینکه آرد و گندم جزء کالاهای استراتژیک یک کشور به‌شمار می‌آید، افزود: این اقلام جزء کالاهای اساسی مردم است و نمی‌توان یک‌باره و بدون اطلاع‌رسانی دست به افزایش قیمت آن بزنیم.

کارشناس مسائل رسانه، فرهنگ و ارتباطات با بیان اینکه افزایش قیمت نان به دلیل قاچاق کالا عذر بدتر از گناه است، عنوان کرد: تجربه نشان می‌دهد که هر میزان اجناس گران شود به همان میزان قاچاق کالا افزایش می‌یابد.

امامی کورنده ضمن انتقاد به عملکرد ضعیف و آرام مجلس شورای اسلامی، گفت: اقدام مجلس بعد از گرانی آرد و سؤال از وزیر کشاورزی بسیار بحث‌برانگیز است، در واقع مجلس باید قبل از گرانی به بررسی موضوع می‌پرداخت نه بعدازآن.

وی ضمن اشاره به سخنان مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه از مسئولان درخواست کردند که با مردم صادق باشند، ابراز کرد: در سال گذشته ایشان با ناراحتی از مسئولان درخواست کردند که با مردم صادق باشند که امر نشان‌دهنده شرایط بحرانی جامعه است.

حال با توجه به آنچه گفته شد هشتگ گرانی نان و آرد در چند روز گذشته به یک ترند در فضای مجازی تبدیل شده بود و هر رسانه مجازی را که باز می‌کردی حجم بالایی از پیام‌ها، انتقادات و واکنش‌های مربوط به گرانی آرد حجیم شده و به‌تبع آن محصولات وابسته به آن مثل ماکارانی، کلوچه، نان باگت و غیره مواجه می‌شدیم برخی با موشکافی به ابعاد ماجرا می‌پرداختند برخی هم همیشه آن را به طنزی تبدیل کرده و فارغ از دنیا لبخند تلخی بر گوشه‌ مردم نشاندند. اما آنچه در تمام نظرات و انتقادات خود مشخص است عدم اطلاع‌رسانی دولت بود که گویا مردم انتظار داشتند دولت سیزدهم قبل اقدام به گرانی، با شفاف‌سازی در ابتدا به دلایل گرانی و سپس راهکارهای جایگزین بعد گرانی می‌پرداخت تا این امر از نگرانی مردن بکاهد و به دولت اعتماد کنند اما متأسفانه ضعف مدیران رسانه‌ای دولت سبب شد موجی از واکنش‌های منفی در کشور به وجود آید.

به عبارتی توضیح و اطلاع‌رسانی بعد گرانی همانند نوش‌دارویی بعد از مرگ عمل کرد، چراکه ابعاد این گرانی به دلیل آنکه نان جزء کالاهای اساسی مردم است بسیار وسیع بوده و حتی ممکن است جبران‌ناپذیر باشد.

آنچه مشخص است اینکه حذف یارانه نان تولیدکننده و انتقال آن به مصرف‌کننده تفاوتی در نرخ کالاها ایجاد نمی‌کند و سبب می‌شود مردم بر اساس الگوی تعین‌شده مصرف‌کنند؛ اما عدم اطلاع‌رسانی باعث شد مردم اطلاعات دقیقی از موضوع و انحصارگرایی که سال‌هاست به وجود آمده نداشته باشند و این امر موجب نگرانی بسیاری از افراد و سوءاستفاده برخی دیگر شد.