آسم، دهمین علت عمر از دست‌رفته ایرانیان

آمار‌های وزارت بهد اشت، درمان و آموزش پزشکی گویای آن است در جمعیت کودکان و نوجوانان حدود 11 درصد و در جمعیت بالغان حدود 9 درصد مبتلا به آسم بوده، شهر اهواز در استان خوزستان در صدر ابتلا به آسم در همه گروه‌های سنی قرار دارد و پس از آن استان سیستان و بلوچستان، تهران و اراک نیز از متوسط کشوری آمار بالاتری دارند. برنامه تشخیص و درمان آسم برای نظام شبکه در مراقبت‌های بهداشتی توسط وزارت بهداشت تدوین شده که به صورت آزمایشی در هفت شهرستان در حال اجرا است.

آسم در 90 درصد کودکان و 50 درصد بزرگسالان از نوع آلرژیک است و گرده‌های گل و گیاه، وجود حشرات، محتویات بالش‌ها از پرمرغ و پشم گوسفند، همزیستی با سگ و گربه و آلودگی هوا از مهم‌ترین عوامل بروز آلرژی و آسم هستند.

تحقیقات نشان می‌دهد، بیماری آسم در مناطقی که کمبود ویتامین D وجود دارد، شایع است. این ویتامین تأثیر زیادی در تکامل سیستم ایمنی جنین دارد. بهتر است مادران در طول دوران بارداری شیر کافی نوشیده و از مکمل‌های غذایی حاوی ویتامین D دریافت کنند تا خطر ایجاد بیماری آسم در کودکشان کمتر شود. همچنین کودکان مادرانی که دچار استرس، اضطراب و افسردگی هستند 1/3 بار بیشتر به آسم مبتلا می‌شوند. استرس باعث تغییر رفتار مادران می‌شود و در سال‌های اول زندگی کودک منجر به تغییراتی در سیستم گوارشی او می‌شود.

در همین خصوص، رئیس انجمن آسم و آلرژی ایران گفت: آسم از جمله بیماری‌های شایعی است که برای تمامی گروه‌های سنی از شیرخوارگی تا کهولت مشکلات زیادی را ایجاد کرده‌است، در حال حاضر حدود 300 میلیون نفر در سراسر جهان از این بیماری رنج می‌برند و طی 20 سال اخیر این بیماری در میان گروه‌های سنی مختلف، به خصوص کودکان افزایش چشمگیری داشته‌است.

مصطفی معین اظهار کرد: اگر چه آسم بیماری خطرناکی نیست، اما می‌تواند مشکلات بسیاری را برای بیماران و هزینه زیادی را برای جامعه ایجاد کند و به طور کلی کنترل آسم حین سادگی احتیاج مداوم به کنترل و پیگیری دارد که ممکن است سال‌ها طول بکشد.

وی ادامه داد: به دلیل تغییر سبک زندگی از شیوه زندگی روستایی به شهری در دنیای امروز، شاهد گسترش بیماری‌های غیرواگیر و مزمن همچون آسم و آلرژی نسبت به گذشته هستیم، به طوری که هر ساله بین 5 تا 7 درصد به میزان شیوع آسم افزوده می‌شود.

این فوق تخصص آسم و آلرژی تصریح کرد: کشور ما از نظر شیوع آسم جزو کشور‌های میانه دنیا محسوب می‌شود، اما مسئله مهم این است که این بیماری شایع‌ترین بیماری مزمن در کشور است.

وی خاطر نشان کرد: نگهداری نکردن حیوانات مودار مثل سگ و گربه و اجتناب از مواد خوشبوکننده و عطریات تند و تیز و نگهداری نکردن از گل‌های معطر و همچنین دوری از محیط‌های آلوده به دود سیگار از توصیه‌های بهداشتی در مورد بیماران مبتلا به آسم است، چون این مواد غالباً از محرک‌های آسم به شمار می‌رود.

معین تأکید کرد: البته آسم بیماری واگیرداری نیست، اما نقش وراثت در این بیماری اهمیت زیادی دارد؛ یعنی در صورت وجود سابقه آسم در خانواده باید به فکر اصلاح محیط زندگی در جهت کاهش و کنترل عوامل بیماری‌زا باشیم.

به گفته وی تماس محیطی با دود سیگار، تماس شغلی با آلاینده‌ها، آلودگی هوا و تغییر الگوی زندگی مردم و روی آوردن بیش از حد به زندگی شهرنشینی و دوری از طبیعت، استفاده از مواد غذایی آماده که در آن‌ها به وفور از مواد افزودنی استفاده می‌شود، باعث افزایش شیوع آسم شده‌است.

معین، سرفه خشک متناوب، افزایش تعداد تنفس، خس‌خس سینه، سرفه و تنگی نفس، خمودگی و کاهش فعالیت فیزیکی را از علائم این بیماری برشمرد. وی تصریح کرد: تهویه مناسب محیط‌زیست و استفاده از کفپوش‌های چوبی و سرامیک به جای فرش و موکت که محل تجمع گرد و خاک، هیره‌ها و سایر آلرژی‌ها هستند می‌تواند در پیشگیری این بیماری مؤثر باشد.