چرا نباید بی‌تدبیری دولت روحانی را فراموش کرد؟

تصمیم دولت سیزدهم برای اجرایی کردن طرح کالا برگ الکترونیک با موجی از هجمه و تخریب از سوی مثلث «تاک» یعنی تدبیری‌ها، اصلاحات و کارگزارنی‌ها مواجه شده است، جماعتی که پیش از این 8 سال در دولت تدبیر و امید و چهارسال در مجلس سابق صاحب نفوذ و کرسی بودند؛ همان افرادی که خود مسبب بخش عظیمی از شرایط نابسامان موجود هستند و به وقت پاسخگویی، تلاشی برای اقناع اذهان عمومی نکردند و حالا سلاح نقد به دست گرفته‌اند و تا می‌توانند روی موج به راه افتاده موج سواری می‌کنند و خود را مطالبه‌گر می‌دانند!

این دست از کنشگران سیاسی برای آنکه پیش از این از سپهر سیاست دورنمانند، با انتشار پیوسته توئیت، یادداشت و ده‌ها ترفند دیگر به دولتمردان مستقر «متلک پرانی» می‌کنند و انتقادهایی که در برخی از مواقع از مدار انتقاد خارج می‌شود، نثار دولت مردمی می‌کنند؛ دولتی که می‌خواهد اقتصاد در ریل درست خود قرار گیرد و بساط تبعیض و ناعدالتی‌ها که با رمز «دلار 4200 تومانی» در عصر به اصلاح تدبیر شکل گرفت جمع شود.

 لزوم اصلاح نظام اقتصادی در دولت سیزدهم

پیش از این هم حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور 27 آبان ماه در سفری که به استان زنجان داشت در دیدار با فرهیختگان این استان بر لزوم حل مشکلات از طریق روحیه انقلابی تاکید کرد و اظهار داشت: «ما باید نظام اقتصادی کشور را اصلاح کنیم و این اصلاح حتماً با نظر نخبگان و اقناع مردم است، دولت در این زمینه شوک اقتصادی وارد نخواهد کرد و در اجرای تصمیمات و جراحی‌های اقتصادی مردم را غافلگیر نمی‌کنیم.»

او که دوشنبه شب جهت تشریح ابعاد مردمی سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها با مردم سخن می‌گفت، بار دیگر بر اصلاح نظام اقتصاد تاکید کرد و با بیان اینکه اصلاح نحوه پرداخت یارانه کالاهای اساسی کار سختی است اما نباید از این تصمیم سخت فرار کرد، اطمینان داد: در قوه قضائیه با مفسدان اقتصادی برخورد کردیم و در دولت بسترهای فساد را اصلاح می‌کنیم.

 وقتی جیغ تدبیری‌ها در می‌آیید

این روزها بیشترین فضاسازی‌ها از سوی منتقدین دولت سیزدهم در حال مطرح شدن است. برای نمونه یکی از موج سواران اتفاقات اخیر در کشور، «محمد جواد آذری جهرمی» وزیر ارتباطات دولت دوازدهم است که در رقم خوردن وضعیت موجود کم بی تأثیر نیست و حالا در واکنش به توزیع عادلانه یارانه‌ها، دست به قلم شد و در یادداشتی نوشت: «آنچه از اقدامات و سخنان دولت مشخص است، سیاست اقتصادی آنها، حرکت خاموش به سمت پیاده‌سازی ناقص اقتصاد نئولیبرالیستی با شعارهای انقلابی است. این مدل کارکرد به دلیل پیاده‌سازی ناقص، نه دستاوردهای مثبت اقتصاد لیبرالی را به همراه خواهد داشت، نه به بهبود عدالت اجتماعی منجر خواهد شد.

وی با بیان اینکه در شرایط به هم خوردن معادلات امنیت غذایی در دنیا به دلیل جنگ در اوکراین و همچنین عدم وجود افق روشنی برای احیای توافق بین‌المللی در موضوع هسته‌ای ایران، انجام این تغییرات بسیار پرریسک و پرتنش است، مدعی شد: امیدوارم تصمیم‌گیران همه جوانب را به طور کامل دیده و پیش‌بینی کرده باشند.

عبدالناصر همتی رئیس کل اسبق بانک مرکزی و رقیب انتخاباتی رئیس‌دولت سیزدهم نیز از این غافله جا نماند و در این راستا توئیتی منتشر کرد و نوشت: «4 ماه پیش نوشتم به خاطر تأثیرات حذف ارز ترجیحی خصوصاً بر دهک‌های پایین جامعه، حذف آن بایستی در چهارچوب یک تصمیم منسجم برای جبران آثار آن و همراه با تنویر افکار عمومی باشد. با توجه به آثار حذف آن بر محصولاتی نظر ماکارونی… توجه به آن نکات را مجدداً تاکید می‌کنم.»

او که این روزها در فضای مجازی انتقادهای یکطرفه و تندی را نسبت به عملکرد دولت سیزدهم مطرح می‌کند، مدعی شد: دولت رئیسی یک رکورد تاریخی ثبت کرد؛ 142 هزار میلیارد تومان پول، چاپ کرده‌اند؛ پشت پرده گرانی همین چیزهاست!

 دست خالی اصلاحات در انتقاد از دولت

زنجیره انتقاد از اجرایی شدن طرح اقتصادی دولت این بار با موضوع گیری اصلاح طلبان ادامه یافت؛ آنها هم همان خط همفکران خود در اردوگاه تدبیری‌ها (حامیان روحانی) دنبال می‌کردند؛ خط: به نام انتقاد و به کام تخریب دولت برای توزیع عادلانه یارانه‌ها است. آذر منصوری دبیرکل حزب اصلاح‌طلب اتحاد ملت-بخوانید بدل جبهه منحل شده مشارکت- در واکنش به اجرای طرح اقتصادی دولت که در راستای توزیع عادلانه یارانه‌ها انجام می‌شود، نوشت: «نان قوت لایموت مردم است. آخرین جز از سبد خانوار که اگر از سفره‌ها حذف شود، نتیجه آن ناگفته پیداست. نمی دانم از خشمی که زیر پوست این شهر در جریان است خبر دارید یا نه؟»

مسیح مهاجری مدیر مسئول روزنامه جمهوری اسلامی که از این رسانه برای انعکاس انتقادهای تند نسبت به دولتمردان تازه نفس استفاده می‌کند در یادداشتی که مثل اغلب یادداشت‌های این روزهای او مورد استقبال بی‌بی‌سی و دیگر رسانه‌های معاند قرار گرفت، خطاب به رئیس‌جمهور نوشت: «تصور نکنید کشور فاقد نیروهای کاردان و مدبر است. حالا که روشن شده شما نمی‌توانید از عهده حل مشکلات برآیید، شجاعانه کنار بروید و کار را به افراد کاردان بسپارید تا مردم و کشور را از این گرداب خطرناک نجات بدهند.»

ادعای او بی پاسخ نماند، روزنامه کیهان در مطلبی نوشت: در تمام دورانی که اقلام مختلف 7٠٠ تا 1٠٠٠ درصد افزایش پیدا کرد، «مسیح مهاجری» رویش را به سمت دیگری چرخانده بود و به جای بازخواست مدیران دولت روحانی، مجیز آنها را می‌گفت یا حداکثر لکنت زبان داشت.

محمد تقی فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم-تشکلی که 8 سال از دولت تدبیر و امید حمایت می‌کرد- این بار لب به انتقاد گشود و با اشاره به اینکه آقای رئیس جمهور، اگر اقتصاد کشور سامان نیابد و گرانی‌ها مهار نگردد، خدای نکرده باید منتظر شورش گرسنگان بود، دولتمردان را خطاب قرار داد و گفت: بیایید تا دیر نشده چاره‌ای بیاندیشید. همه می‌دانیم که اقتصاد کشور با تحریم‌ها گره خورده. تا کی می‌توان مردم را با خطبه و سخنرانی و وعده وعید امیدوار کرد؟!

ارگان رسمی کارگزاران سازندگی که مدتی به دلیل اختلاف نظر در بدنه شورای مرکزی تکنوکرات‌ها منتشر نمی‌شد و مدتی است انتشار خود را از سرگرفته با تیتر «بازگشت به دهه 60» به تقابل با توزیع عادلانه یارانه‌ها پرداخت و سعی کرد نظر مجلس را در مقابل نظر و برنامه اقتصادی دولت قرار دهد! این در حالی است که در جلسه 18 اردیبهشت ماه هم رئیس مجلس و هم اکثر نمایندگان در نطق‌های خود ضمن تاکید بر اصلاح نظام اقتصادی-اصلاح نحوه پرداخت یارانه‌ها- بر اجرایی شدن کالا برگ الکترونیک تاکید می‌کردند.

 چرا نباید بی تدبیری دولت روحانی را فراموش کرد؟

فقدان وجدان و رعایت انصاف در اظهار نظرهایی که مطرح شد نشان از آن دارد که مخالفان دولت سیزدهم با دست خالی، از برنامه‌ها و سیاست‌های اقتصادی دولت انتقاد می‌کنند؛ خبری از پیشنهاد برای اجرای بهتر طرح دولت نیست! اکنون که به بخشی از مواضع اصلاحات و تدبیری‌ها پیرامون تصمیم دولت برای اجرایی شدن توزیع عادلانه یارانه‌ها اشاره شد، این پرسش مهم مطرح می‌شود که «چرا نباید بی تدبیری دولت روحانی را در عصر تدبیر و امید فراموش کرد؟» علیرضا سلیمی عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سوال مطرح شده، می‌گوید: «شکاف طبقاتی و کاهش ضریب جینی بدترین حال را در دولت روحانی داشت و تورم نقطه به نقطه به 70 درصد رسید و سالانه 45 شد؛ ابر سیاه بر اقتصاد ایران توسط آنها سایه افکند و رتبه جهانی اقتصاد از 18 به 25 تنزل یافت و سرمایه گذار خارجی که در سال 91، 4 میلیارد دلار بود به 3، 2 و یک میلیارد دلار در سال‌های بعد رسید و درآمد هر فرد که در سال 90، 9.2 میلیون تومان بود در سال 98، 8.4 میلیون تومان شد و حقوق‌های نجومی 90 تا 180 میلیون تومانی باب شد و در یک بانک فقط 5 نفر 2 میلیارد و 754 میلیون تومان دریافت کردند؛ کسری بودجه به رقم عجیب 500 هزار میلیارد رسید و معنای آن این است که سیل تورم 70 درصدی در پیش است و بعد می‌گویند سفره را آماده کردیم که راست می‌گویند و این سفره فقر مردم است که گسترده‌تر شده است.

 دولتی به ناکارآمدی دولت روحانی به یاد ندارم

محسن کوهکن عضو جبهه پیروان خط امام و رهبری نیز به صراحت دوره تدبیر و امید را دوره ناکارآمدی می‌داند و می‌گوید: «تاکنون دولتی به ناکارآمدی دولت روحانی به یاد ندارم چرا که در میان دولتمردان اراده محکمی برای حل مشکلات کشور وجود نداشت. موید این مسئله این است که بسیاری از پروژه‌های عمرانی کشور علیرغم آنکه اعتبار کافی هم داشتند اما بر زمین مانده‌اند. برای نمونه در سال 97 دولت برنامه‌ای برای ساماندهی بحران‌های اقتصادی و به ویژه تثبیت نرخ ارز و قیمت کالاهای اساسی نداشت.»

اصلاح طلبان و کارگزاران در وضعیت اقتصادی کنونی سهیم هستند؛ پاسخگو باشند

پرویز سروری دبیر شورای ائتلاف نیروهای انقلاب هم در پاسخ به سوال مطرح شده با یادآوری ناکارآمدی‌های دولت روحانی، گفت: «رئیسی دولت را در بدترین شرایط تحویل گرفت، ناکارآمدی‌های دولت روحانی به شدت به ظرفیت‌های کشور ضربه وارد کرد. امروز بر هیچکس پوشیده نیست و همه در جریان هستند که مسئول اصلی اقتصاد در این 8 سال چه کسانی در دولت بودند.

وی با بیان اینکه همه می‌دانند بیشترین سهم را اصلاح طلبان و کارگزاران بر عهده داشتند، می‌گوید: از این رو آنها در وضعیت کنونی اقتصادی سهیم‌اند، چرا که اگر اصلاحات نبود، این همه ناکارآمدی‌ها بروز نمی‌کرد. آنها بودند که زمینه ساز به قدرت رسیدن روحانی در دو انتخابات 92 و 96 شدند و امروز باید پاسخگو باشند. اما می‌خواهند خود را از مشکلاتی که دولت به وجود آورده، مبرا کنند که به نظر بنده مردم این نوع نگاه را نمی‌پذیرند.

 دولت روحانی از اصلاح یارانه‌ها عقب نشینی کرد

نکته قابل توجه اینجا است که انتقاد از عملکرد دولت روحانی فقط محدود به فعالان سیاسی اصولگرا نمی‌شود، بلکه کارشناسان اقتصادی نزدیک به دولت سابق هم به صراحت از تصمیمات اقتصادی تدبیری‌ها انتقاد می‌کنند. در همین راستا، حسین راغفر- عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا، گفت: من به عملکرد اقتصادی دولت قبل نقدهای جدی دارم. به جرأت می‌توانم ادعا کنم در حوزه اقتصاد هیچ کار مشخص و روشنی انجام نداد و تصمیمات در این حوزه بسیار کند اتخاذ می‌شد.

وی با بیان اینکه یکی از نقدهای جدی به دولتِ روحانی جزیره‌ای عمل کردن او در برخی امور بود، گفت: آن دولت قاطعیت لازم را برای رویارویی با عمق مسائل و مشکلات نداشت به عنوان مثال همین موضوع اصلاح نحوه پرداخت یارانه‌ها یکی از مواردی است که نشان می‌دهد آنها قاطعیت لازم برای برخورد با امور اقتصادی را نداشتند. در صورتی که می‌توانستند حداقل در این شیوه غلط پرداخت یارانه‌های نقدی اصلاحی انجام دهد که متأسفانه عقب نشینی کرد و مسئله را به زمان مجهول دیگری موکول کرد که همین نکته نشان دهنده‏ی عمق اشتباهات در تیم اقتصادی آنها بود.

 دولت روحانی «ارزپاشی» می‌کرد

حسینعلی حاجی دلیگانی هم با اشاره به اقدامات مخرب اقتصادی دولت روحانی، اظهار داشت: مهم‌ترین ضربه اقتصادی دولت روحانی به کشور که هنوز هم آثار مخرب آن موجود است، ارزپاشی بود. دولتمردان سابق فقط در یک مرحله بیش از 21 میلیارد دلار ارز ترجیحی را کاملاً بدون حساب و کتاب در اختیار یکسری از افراد قرار دادند و در نهایت هم مشخص نشد این ارز در کجا هزینه شد.

وی با بیان اینکه ارز ترجیحی بیشتر از آنکه به دست مردم برسد و تاثیرش را روی سفره آنان بگذارد، نصیب رانت‌خواران شد و آنان از این ظرفیت سو استفاده کردند و ارز ترجیحی را محلی برای سودآوری خود قرار دادند، گفت: دولت روحانی به نوعی ادامه دهنده همان منش دولت هاشمی رفسنجانی بود و باعث شد تورم و نقدینگی کشور به شدت رشد کند.

نقد و انتقاد تا جایی که در چارچوب عدالت و انصاف مطرح شود با اقبال و پذیرش روبرو خواهد شد اما اگر این نقدها صرفاً با رویکرد انتقام‌جویی و بهره‌برداری‌های خاص سیاسی همراه باشد، مقبولیت نخواهد داشت. مردم فراموش نمی‌کنند دولتمردان سابق که 8 سال در مسند قدرت بودند، روزهای پایانی فعالیت سیاسی خود را با حجم وسیعی از نارضایتی جمعی به اتمام رساندند.

هنوز که هنوز است نمی‌توان، تحقیر مردم در توزیع کالاهای اساسی که در دولت روحانی اجرا شد را فراموش کرد؛ در آن مقطع همین جماعت [حامیان روحانی] به جای انتقاد از شیوه اجرایی شدن توزیع کالاهای اساسی در وصف رئیس دولت وقت مطلب تهیه شد. برای نمونه خبرآنلاین- رسانه نزدیک به روحانی- در مورخ 19 بهمن 92 در مطلبی، نوشت: روش توزیع کالاهای اساسی در دولت مناسب نبود، اما اگر با این نمایش بتوان جایزه اول بهترین اثر را در فستیوال سیاست جهانی به خود اختصاص داد، به تحقیر چند روزه‌ای که بازیگران آن شدند می‌ارزید!

به هر حال آنها باید مسئولیت عملکرد 8 ساله خود را بپذیرند به این دلیل که نارضایتی موجود در جامعه قطعاً مرتبط به هشت ماه فعالیت دولت سیزدهم نیست بلکه حاصل هشت سال بی تدبیری و تزریق ناامیدی به بدنه جامعه از سوی برخی دولتمردان دولت یازدهم و دوازدهم بوده است که حالا در نقش طلبکار ظاهر شده‌اند!