مشکلات اقتصادی مانند پتکی به اعتقادات مردم ضربه می‌زند

حجت‌الاسلام‌والمسلمین مهاجرنیا عنوان کرد: در مورد آینده انقلاب اسلامی به لحاظ سیاسی، اخلاقی، فرهنگی، احتمالات متعددی مطرح است. ما به عنوان کسانی که وفادار به نظام و انقلاب هستیم، می‌خواهیم شگفت‌انگیزترین و زیباترین پیشرفت‌ها و توسعه‌ها در این ام‌القرایی شکل بگیرد که در آینده‌پژوهی اسم آن را می‌گذارند «آیندۀ مطلوب»؛ یعنی آینده‌ای که مطلوبیت و موردعلاقه ما است.

وی بابیان اینکه قرار نیست از آسمان چیزی به اسم آینده بیاید، گفت: ما باید از طریق برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری، شرایط را برای رسیدن به آینده مطلوب فراهم کنیم.

وی افزود: برای آینده‌پژوهی ما با مثلثی مواجه هستیم؛ مثلثی که اضلاع آن را «گذشته، حال و آینده» تشکیل می‌دهد، اگر بخواهیم آینده را بسازیم، آن‌هم از مجرای همین گذشته و حال می‌گذرد.

استاد حوزه و دانشگاه گفت: ما وقتی به آینده نگاه می‌کنیم، با یک سری الزامات، اقتضائات و نیازها مواجهه هستیم. به‌هرحال آینده دارد ما را دعوت می‌کند که حرکت و برنامه‌ریزی کنید و شرایط را از دست ندهید.

وی ادامه داد: ما در حال حاضر با چالش‌ها، مشکلات و گرفتاری‌هایی روبه‌رو هستیم، روزی مثلاً بی‌اخلاقی و روزی سیاست در صدر بود، معمولاً ایام انتخابات که می‌شود سیاست در صدر هست، ولی الآن اقتصاد در صدر قرار دارد، یعنی ما در یک مخمصه تاریخی قرار داریم که گردنه بسیار دشواری است و اگر برنامه‌ریزی نکنیم و در اینجا زمین‌گیر شویم، ممکن است همه چیز را از دست بدهیم.

وی گفت: برای حل مشکلات و چالش‌هایی که در آن هستیم فکر خروج و رهایی از این وضعیت و برنامه‌ریزی، وظیفه و تکلیف همه ما است، یک جاهایی کار سلبی و جایی کار اثباتی باید بکنیم، مخصوصاً الان که زمام امور دست دنیای مجازی افتاده است که خیلی وقت‌ها جامعه را کارگردانی می‌کند و ما فقط بازیگر شده‌ایم و نقش ایفا می‌کنیم.

مهاجرنیا افزود: به تعبیر رهبر معظم انقلاب «جنگ روایت‌ها و جهاد تبیین» است. این دو عنوان دو مقوله زیبا و بسیار ضروری است و ما در همین بحث جهاد تبیین حقیقتاً بین جنگ روایت‌ها گیر کرده‌ایم. شما همین دنیای مجازی را یک لحظه نگاه کنید و این پیام‌ها را مرور کنید، ببینید چه قرائت‌ها و چه روایت‌هایی از انقلاب و دین و خدا و پیغمبر ارائه می‌شود.

وی افزود: در بین این روایت‌ها برخی می‌گویند انقلاب دیگر نمی‌تواند، اسلام دیگر توانایی ندارد، اسلام ناتوان است. اصلاً بعضی‌ها حقانیت اسلام، حقانیت انقلاب، نظام ولایت‌فقیه را زیر سؤال می‌برند و در توانایی اسلام، در اقتدار اسلام و در حقانیت دین تردید ایجاد می‌کنند. این‌ها چیزهایی است که حقیقتاً زهر مهلک انقلاب هستند.

مهاجرنیا گفت: حتی بخشی از اعتقادات ما، بخشی از جهان‌بینی ما، اصلاً نوع نگاه به هستی، به خدا، به دین زیر سؤال رفته است. قرائت ما دارد از دین عوض می‌شود. یک روزی ما می‌گفتیم که همه چیز خدا است، اما الآن در جامعه، در این وضعیت اقتصادی چه تلقی‌ای از خدا و دین و پیغمبر هست و برخی جهان‌بینی و اعتقادات را مخدوش می‌کنند.

وی عنوان کرد: امام راحل ابتدا از طریق فقه مردم را بسیج نکرد، بلکه از طریق اعتقادات آن‌ها را بسیج کرد. باورهای آن‌ها را تقویت کرد، بعداً آمد فقه هم به آن‌ها یاد داد و فقه وارد میدان شد. ما اول باید با باور دینی وارد شویم. دقیقاً الان جریان جنگ روایت‌ها از همین جا شروع شده است. اعتقادات را مورد حمله قرار داده است و خوب هم پیش می‌رود.

این استاد و پژوهشگر فلسفه سیاسی ادامه داد: الان به جای ربوبیت، «جهان‌گرایی» مد می‌شود؛ یعنی ما داریم مقایسه می‌کنیم که ما چگونه هستیم، آفریقا و اروپا چگونه هستند؛ یعنی ما داریم خودمان را با کشورها مقایسه می‌کنیم و در واقع «جهان‌بینی» ما شده «جهان‌گرایی».

 تردیدهای ایجاد شده خطرناک است

وی افزود: الان قرائت‌ها و روایت‌هایی از دین ارائه می‌شود که بین اصل دین با برداشت‌های دینی‌ای که دیگران، مراجع و بزرگان دارند، شبهه و تردید ایجاد کرده است و این تردید خطرناک است.

مهاجرنیا گفت: درست است که دین ظرفیت این را دارد که در همه عرصه‌ها حضور پیدا کند و با واقعیت‌های زندگی عجین شود، اما وقتی وارد عرصه و عمومی شد و در دست و پای توده مردم قرار گرفت و کسی هم پاسخ ندهد و رفع شبهه نکند، بدانید که دشمن این جنگ روایت‌ها را یک طرفه پیروز می‌شود.

وی اظهار کرد: نسبت ما با دین، با اسلام، با نظام، به عنوان یک شبهه، یک سؤال و یک عامل تأثیرگذار برای آینده‌پژوهی را باید حل کنیم. ما می‌خواهیم سناریو بنویسیم، یعنی این مشکلات را می‌خواهیم حل کنیم. سناریو قرار نیست از آسمان برای ما نازل شود یا یک نسخه بپیچیم بگوییم این قرص را بخور درست می‌شود. همین مشکلات را ما باید حل کنیم و اگر این روایت‌ها را اصلاح نکنیم، همین‌ها آینده را تخریب می‌کند.

وی افزود: عده‌ای حتی در انسان فعال و ساخته‌شده‌ انقلاب اسلامی تردید دارند. وقتی ما انسانی که سازنده و در واقع مبدع آینده با قرائت بالنده انقلاب اسلامی هست را از دست بدهیم، با چه چیز می‌خواهیم آینده را بسازیم؟ با کدام نیرو؟ با کدام امکانات؟ این انسان قرار است «یغیروا ما بانفسهم» آینده را تغییر بدهد. اگر نتوانیم از این قرائت دفاع کنیم عملاً در جنگ روایت‌ها قافیه را باخته‌ایم.

حجت‌الاسلام مهاجرنیا تصریح کرد: گاهی برخی فکر می‌کنند مثلاً مشکل اقتصادی یک مدتی است، آن را حل می‌کنیم. نمی‌دانند این مشکل اقتصادی عین پُتکی به اعتقادات و زیرساخت‌های فکری مردم ضربه می‌زند. بحث، بحث اقتصاد نیست. این کالا یک سال دیگر ارزان بشود یا نشود. مشکل این است که ما صد برابر قیمت این کالا به اعتقادات، به دین و به باورهای مردم ضربه می‌زنیم.

وی گفت: آن‌هایی که دلسوز نظام و انقلاب و فکر آینده نظام هستند بدانند این آینده‌نگاری از همین‌جا و از طریق همین روندها می‌گذرد، باید جلوی آن را بگیریم و آن را از یکجایی قطع کنیم و در آن گسست ایجاد کنیم و نبض آینده را به دست بگیریم. این یک وظیفه‌ای است که بر عهده همه ما است. حوزه‌های علمیه، همه دلسوزان، همه کسانی که در این عرصه هستند، هر کسی به سهم خودش باید در این عرصه ورود پیدا کند.

وی بیان کرد: یک روایت در جامعه این است که ما خودمان اخلاق، دین، رساله و... را می‌فهمیم؛ یعنی همین تعبیری که در دنیای غرب آمدند گفتند فهم دین را دموکراتیزه کنید، تا همه بفهمند. چرا باید فهم دین در انحصار یک عده خاصی باشد؟ چرا این تفسیر قران و رساله توضیح المسآئل در انحصار یک عده خاصی باشد. این‌ها را عمومی کنید تا همه بفهمند. ظاهر این حرف خیلی جذّاب، دموکراتیک، زیبا و اتوکشیده است؛ اما حقیقت این است که شما اگر بخواهید یک گُل بکارید بدون نظر یک متخصص کشاورزی اقدام به کاشتن یک گل نمی‌کنید، مگر می‌شود؛ بدون تخصص و بدون آموزش و نظر مرجع در مورد یک دین و مکتب الهی اقدام کنید؟ ولی این شبهه‌ای است که ایجاد می‌شود که فهم دین را عمومی کنید و هر کسی خودش دین‌دار باشد.

 جهاد تبیین چیست؟

وی گفت: برخی می‌گویند من مرجعیت دین را دیگر نمی‌پذیرم. هر طور خودم دوست دارم وظایف دینی‌ام را انجام می‌دهم. این در واقع همان «جنگ روایت‌ها» است. این نیاز به جهاد تبیین دارد. جهاد تبیین این نیست که شمشیر ببندیم. جهاد تبیین یعنی اینکه ما به مردم بباورانیم که دین کار تخصصی می‌خواهد.

وی افزود: ما یک جنگ قرائت با بیرون، غرب، تجدّد و مدرنیته داریم و یک جنگ قرائت داخلی هم داریم و اینجا است که ما در هر دو میدان باید این جهاد تبیین را انجام بدهیم. اگر جنگ است نیاز به جهاد دارد. اگر جنگ روایت است نیاز به تبیین دارد.

استاد حوزه و دانشگاه افزود: ما الان می‌خواهیم راجع به آینده بحث کنیم، باید جهاد تبیین را تقویت کنیم. روایت اسلام ناب در مقابل اسلام آمریکایی و اسلام متحجر نیاز به تقویت دارد. این جهاد در جامعه کمرنگ است، یار و یاور آن اندک است. عده‌ای عملاً جنگ را رها کرده و پشت صحنه را هم خالی کرده‌اند ولی آن‌ها با روایت‌هایشان دارند آینده ما را می‌سازند.

وی یادآور شد: در جامعه اسلامی، امروز پنج روایت مختلف از جمله روایت‌های سنتی، بنیادگرا، سنت‌گرایان، موعودگرایی و مدرن به جنگ روایت اصیل انقلاب اسلامی یعنی روایت اسلام ناب ‌آمده‌اند. اسلام ناب امروز در شرایطی است که نیاز به یار و یاور دارد. ندای «هَلْ مِنْ ناصِرٍ یَنْصُرُنی» اسلام ناب امروز بلند است. جنگ روایت‌ها دقیقاً همین است. امروز وظیفه ما است که به کمک اندیشه انقلاب اسلامی برخیزیم و این همان حقیقت جهاد تبیین است.