مهدویت در کلام امام جواد (ع)؛

از تعیین شرط انتظار تا تبیین شیوه اصلاح کار امام (عج)

به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت امام جواد(ع) و به منظور بررسی مهدویت در آموزه‌های نهمین امام شیعیان(ع) با حجت الاسلام والمسلمین «محمدرضا فوادیان»، دبیر اندیشکده علمی مهدویت و کارشناس مهدوی گفتگو کرده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می‌شود:

حجت الاسلام فوادیان با بیان اینکه جوادالائمه(ع) درباره نام و نسب حضرت بقیه الله الاعظم(ع) تصریحاتی دارند، اظهار کرد: ایشان می‌فرمایند: «امام مهدی(عج) با پیامبر اکرم(ص) همنام و هم‌کنیه است»؛ امام جواد (ع) در معرفی آخرین امام، از القابی استفاده کرده اند که هشدارهایی نیز در پی آن آمده است. چنان که علت نامیدن حضرت حجت(عج) به «قائم» را قیام بعد از فراموش کردن نام و یاد او بیان فرموده اند که اشاره به آسیبی با عنوان «فراموشی یاد امام مهدی (عج)» دارد.

دبیر اندیشکده علمی مهدویت ادامه داد: جوادالائمه(ع) روایاتی نیز درباره غیبت امام مهدی(عج) و ویژگی‌های این غیبت دارند، صَقْرُ بن ابی دُلَف هم نقل می‌کند که از امام جواد (ع) شنیدم که می‌فرمودند: همانا برای او غیبتی است که روزهای آن زیاد و مدت آن طولانی می‌شود؛ پس مخلصان انتظارش را می‌کشند و افراد شکاک انکارش می‌کنند و منکران، اعتقاد به او را مسخره می‌نمایند. کسانی که وقت مشخص می‌کنند، دروغ گویند و عجله کنندگان در عصر غیبت، هلاک می‌شوند و تسلیم شدگان در برابر قضای الهی در عصر غیبت نجات می‌یابند.

وی تصریح کرد: امام جواد (ع) به طولانی بودن غیبت هم اشاره دارند، ایشان می‌فرمایند: وای به حال شخصی که در ایام غیبت نسبت به وجود امام عصر (عج) دچار شک بشود! حضرت(ع) شک درباره امام مهدی (عج) را موجب انکار و هلاکت بیان فرمودند؛ زیرا مسأله مهدویت، پوشیده و دست نیافتنی نیست.

حجت الاسلام فوادیان در ادامه بیان کرد: حیرت و سردرگمی، از دیگر از آثار غیبت است. امیه بن علی القیسی می‌گوید: از امام جواد (ع) پرسیدم: امام بعد از شما کیست؟ فرمودند: «فرزندم علی و دو فرزند علی.» سپس مدتی سر را به زیر انداختند. سپس سر برداشتند و فرمودند: «در آتیه ای نزدیک حیرتی فرا می‌رسد...».

وی افزود: حضرت(ع) می‌فرمایند: هر کس سرپرستی یتیمان آل محمد (ص) همان‌هایی را که از امامشان دور افتاده و در حیرت جهل غوطه ور در دستان دشمنان ناصبی ما اسیرند، بر عهده گیرد و ایشان را نجات داده، از سرگردانی برهاند و شیاطین را با دفع وسوسه هایشان مغلوب سازد و بر دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) توسط حجت‌های پروردگار و دلایل امامانشان چیره شود، مقام و منزلتش نزد خداوند به بهترین وجهی بر شخص عابد برتری یابد؛ فضیلتی به مراتب بالاتر از فضل آسمان بر زمین و عرش و کرسی و پرده‌های آسمان، و برتری این جماعت بر گروه عابدان، مانند فضیلتی است که ماه شب بدر بر کم سوترین ستاره آسمان دارد.

این کارشناس مهدوی با بیان اینکه امام جواد(ع) در موضوع انتظار برای فرج امام مهدی(عج) نیز آموزه‌هایی دارند، ابراز کرد: حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) می‌فرماید: بر مولای خود امام جواد (ع) وارد شدم و می‌خواستم از قائم پرسش کنم که آیا آن حضرت مهدی هستند یا غیر ایشان. امام(ع) فرمودند: «ای ابوالقاسم! قائم ما همان مهدی است؛ کسی که واجب است در غیبتش، او را انتظار کشند و... برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج است.»

وی اضافه کرد: ایشان در روایت دیگری می‌فرمایند: «افراد مخلص در غیبت امام مهدی (عج) انتظار آن حضرت را می‌کشند». این یعنی یکی از معیارهای شناخت منتظران حقیقی، خالص بودن آنها از هر گونه تردید است.

حجت الاسلام فوادیان در ادامه بیان کرد: از آسیب‌هایی که احتمال دارد منتظران گرفتار آن شوند، توقیت و تعجیل است که امام جواد (ع) درباره اولی می‌فرماید: «افرادی که برای ظهور امام مهدی (عج) وقت مشخص می‌کنند، دروغ گو هستند». و درباره آسیب تعجیل فرمودند: «عجله کنندگان در عصر غیبت هلاک می‌شوند»؛ ایشان درباره راه نجات از این دو آسیب تاکید دارند: «آنهایی که در برابر قضا و قدر الهی در عصر غیبت صبر داشته و تسلیم باشند، نجات می‌یابند.»

وی تصریح کرد: امام جواد (ع) درباره یاران حضرت حجت(عج) می‌فرماید: «... اصحابش 313 تن، به تعداد اصحاب بدر از دورترین نقاط زمین به گرد او جمع گردند و این همان فرمایش خدای تعالی است که فرمود: «هر کجا باشید، خداوند همگی شما را می‌آورد، در حقیقت، خدا بر همه چیز تواناست».

حجت الاسلام فوادیان با بیان اینکه در آموزه‌های جوادالائمه(ع) درباره ظهور و علائم آن نیز تصریحاتی وجود دارد، گفت: چنان که فرمودند: «اگر از عمر دنیا فقط یک روز باقی مانده باشد، خداوند آن روز را طولانی می‌گرداند تا این که امام مهدی (عج) در آن روز ظهور کند». و نیز می‌فرمایند: «خدای تعالی امر او را در یک شب اصلاح فرماید، چنان که امر حضرت موسی کلیم الله را اصلاح فرمود؛ او رفت تا برای خانواده اش شعله آتش بیاورد، اما چون برگشت، پیامبر بود».

وی اضافه کرد: امام جواد(ع) برای امام مهدی(عج) و دولت موعود دعاهایی دارند چنان که در قنوتی بعد از دعاهای فراوانی به خداوند متعالی عرضه می‌دارند:... خداوندا! آن گروهی را که ایمان آوردند، یاری و تأیید فرما تا بر دشمنانت و دشمنان دوستانت پیروز شوند و آنها را به حق و حقیقت فراخوانند و دنباله رو امام منتظری باشند که برای برقراری عدل و داد قیام می‌کند...».

وی در پایان خاطرنشان کرد: این سخنان جوادالائمه(ع) نشان می‌دهد اندیشه مهدویت در عصر امام جواد (ع) بی فروغ نبوده است و حضرت(ع) پاسخگوی سوالات درباره مهدویت بوده‌اند.