با کودکی که محتوای جنسی دیده چگونه رفتار کنیم؟

محمد ترکمان اظهار کرد: عصر حاضر را عصر ارتباطات قلمداد می‌کنند و ابزارهای ارتباطی مانند شبکه‌های مجازی بیشتر در دسترس همگان به ویژه کودکان و نوجوانان قرار گرفته است. این مسئله در کنار نقاط قوت و فوایدی مانند افزایش اطلاعات و گسترش دانش و مهارت، می‌تواند آسیب‌هایی مانند در معرض پیام‌های جنسی قرار گرفتن داشته باشد که متناسب با سن و شرایط فرهنگی و اجتماعی کودکان نباشد.

وی خاطرنشان کرد: تغییر در الگوی سبک زندگی مانند آپارتمان نشینی باعث می‌شود بچه‌ها بیشتر در فضای کوچک و در معرض اتفاقات ناخواسته مانند مشاهده روابط جنسی والدین قرار گیرند.

این روانشناس کودک و نوجوان در رابطه با آسیب‌های مشاهده ناخواسته پیام‌های جنسی در کودکان، توضیح داد: بخشی از آسیب به احساس ناامنی و اضطراب برمی‌گردد چراکه به صورت عمومی، کودکان با دیدن صحنه‌های جنسی دچار ترس و نگرانی می‌شوند و فکر می‌کنند آدم‌ها کارهای نادرستی انجام می‌دهند و نمی‌توانند به آنها اعتماد کنند.

وی ادامه داد: کودکان در این شرایط، احساس آشفتگی می‌کنند چراکه نمی‌توانند پیام و اتفاق را درک کنند و ممکن است دچار ترس از تنها ماندن یا درگیر یکسری از مشکلات خواب مانند کابوس شوند همچنین ممکن است دائم نگران روابط بزرگسالان باشند و حالت چسبندگی به والدین برایشان ایجاد شود، علاوه بر آن، در رفتار اجتماعی ممکن است بخواهند این رفتارها را بازآفرینی و الگوسازی کنند یعنی این رفتارها را با هم سن و سال‌هایشان انجام دهند و دچار بیداری جنسی و نه لزوماً بلوغ جنسی شوند.

ترکمان در رابطه با بیداری جنسی، توضیح داد: در بیداری جنسی کودک رفتار و حرکاتی را از نظر جنسی انجام می‌دهد که متناسب با سن آن نیست؛ مثل کودکی که برای دوباره دیدن فیلم‌ها تلاش می‌‌کند و این رفتار را انجام می‌دهد. این کارها باعث می‌شود افراد دیگری که این کارها را در کودک می‌بینند آن را تنبیه، سرزنش و یا طرد کنند و باعث تداوم مشکلات می‌شود.

وی با بیان اینکه وقتی بچه‌ها چنین صحنه‌هایی می‌بینند به علت بار هیجانی زیاد مدام آن را در ذهنشان مرور می‌کنند، گفت: در برخی موارد علائمی بعد از دیدن روابط جنسی از خودشان نشان می‌دهند، مانند کودکی که در معرض آسیب شدیدی مثل تصادف یا زلزله قرار گرفته یعنی دقیقاً حالات کابوس و مرور خاطرات، ترس و چسبندگی وجود دارد پس طبیعی به نظر می‌رسد کودکی که چنین صحنه‌هایی می‌بیند دچار آسیب شود و وضعیتش حداقل به صورت موقت مانند گذشته نشود.

این روانشناس کودک و نوجوان در رابطه با نوع واکنش والدین به این اتفاق، مطرح کرد: نوع واکنش ما در چنین موقعیت‌هایی نقش تعیین کننده در کاهش آسیب دارد، تأکید می‌کنم ما با کاهش آسیب مواجه هستیم نه از بین بردن آسیب چراکه آسیب صورت گرفته است اما متأسفانه والدین در این موقعیت‌ها دچار آشفتگی می‌شوند و کنترلشان را از دست می‌دهند و حتی ممکن است کودک را تنبیه کرده و یا با فردی که باعث شده کودک پیام جنسی دریافت کند، درگیر شوند.

ترکمان تأکید کرد: این آشفتگی شدت آسیب را بیشتر می‌کند چراکه بچه‌ها بعد از این اتفاق، احساس گناه بیشتری می‌گیرند که خانواده دچار آشفتگی و بحران شده است. دیدن این اتفاق به شدت برای والدین اضطراب زاست اما والدین باید واکنش درستی نسبت به موقعیت داشته باشند و خود را کنترل کنند.

وی با بیان اینکه والدین در این مواقع باید چهار گام را طی کنند، توضیح داد: در گام نخست باید در بحران مداخله کرده و صحنه را مدیریت کنند تا اوضاع بهتر شود. در گام بعدی باید در نخستین فرصت با کودک صحبت شود البته سیاست برخی والدین به صورتی است که صحبت نکند تا کودک فراموش کند در حالیکه دیدن این صحنه‌ها برای کودک فراموش شدنی نیست و بارها آن را مرور می‌کنند و فقط جرأت ابرازش را ندارند بنابراین حتماً باید با کودک صحبت و موضوع را شفاف سازی کنیم. به همین علت وقتی آرام بودیم و احساس کردیم موقعیت گفت‌وگو فراهم است باید کنار کودک قرار بگیریم و اطمینان دهی و اعتمادسازی کنیم و از بچه بپرسیم که چه چیزی دیده است؟

این روانشناس کودک و نوجوان ادامه داد: در گام بعدی باید توضیحی به کودک بدهیم که مختصر و متناسب با سن بچه باشد یعنی توضیح دهیم و در گام چهارم هرچه سریع تر اوضاع خانه را به وضعیت عادی برگردانیم و واکنش ما عادی باشد اما اگر کودک همچنان کابوس می‌بیند سریع‌تر باید به روانشناس مراجعه کنیم.

وی با اشاره به اینکه والدین باید سربسته در رابطه با موضوعاتی با کودک صحبت کنند و تربیت جنسی را جدی بگیرند، خاطرنشان کرد: تا وقتی که کودکان سوال می‌پرسند، رفتارشان طبیعی است اما وقتی بچه‌ها دچار علائم روانی و رفتاری مثل کابوس، انگشت مکیدن، ناخون جویدن، نگرانی، مشغله فکری، اضطراب یا خشم می‌شوند باید به روانشناس مراجعه کنند.

ترکمان تأکید کرد: والدین باید پیشگیری داشته باشند، به حریم کودک احترام بگذارند و روابط جنسی‌شان را در اتاق و با در بسته انجام داده و اگر از ابزار پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند آن‌ را در دسترس کودکان قرار ندهند همچنین نسبت به استفاده از ابزار تکنولوژی نظارت داشته و کنار کودک باشند و چند وقت یک‌بار نگاه کنند که کودک چه چیزی را جست‌وجو می‌کند.