استاد فوق ممتاز خطاطی؛

خوشنویسی در همدان پویا و تأثیرگذار

هنر خطاطی یکی از زیباترین هنرهای بصری است، زیبا نوشتن تنها یک جنبه از هزاران جنبه هنر خطاطی است، اصول هندسی و نظام‌مندی فوق‌العاده این هنر سبب شده تا طرفداران زیادی پیدا کند.

خط و خوشنویسی از دیرباز در میان ایرانیان مقام و منزلت خاصی داشته و سیر کمال را پیموده است به طوری که کتیبه‌ای که به خط هیروگلیف (خط تصویری) در شمال غرب بخشی از فلات ایران یافت شده، ظروف و سفالینه‌های حکاکی شده‌ای که از تپه‌های سیلک و مارلیک به دست آمده، کتیبه‌های متعدد موجود در بیستون، پاسارگاد و پرسپولیس و همچنین نسخه‌های خطی گران‌بهایی از اوستا که با طلا روی پوست به نگارش درآمده‌اند، نشان‌دهنده وجود خط و خوشنویسی در ایران پیش از اسلام است که پس‌ازآن این سیر در کتابت آثار مذهبی و نیز معماری اصیل ایرانی و اسلامی به اوج خود رسید که دراین‌بین استان همدان در حال حاضر با داشتن بیش از 150 هنرمند ممتاز خوشنویسی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا با یکی از هنرمندان نامدار این عرصه گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

محمد بیگدلی با اشاره به اینکه متولد شهر همدان بوده و در حال حاضر مدرس رسمی انجمن خوشنویسان ایران و همدان و دبیر آموزش‌وپرورش هستم، گفت: در حال حاضر 42 سال سن دارم و خوشنویسی را از سال 1369 در مدرسه آغاز کرده و پس‌ازآن با شرکت در کلاس‌های استاد احمد تیموری در آتلیه «مافی» آموزش‌های اولیه این هنر را فراگرفتم و سپس برای تکمیل دوره آموزشی خود رهسپار تهران شده و در کلاس‌های اساتید مطرحی همچون استاد علی شیرازی و استاد محمد حیدری شرکت کردم.

وی در پاسخ به سؤالی درباره چرایی و چگونگی علاقه‌مندی خود به این هنر از بین رشته‌ها هنری مختلف تصریح کرد: از زمان کودکی به هنر علاقه‌مند بودم اما آشنایی من با خوشنویسی و فضای معنوی آن از طریق یکی از معلمان هنر در دوران مدرسه بود به طوری که تشویق و ترغیب این معلم بزرگوار راه جدیدی را در زندگی‌ هنری‌ام به روی من باز کرد به طوری که در پی این تشویق‌ها خوشنویسی را به‌طور جدی پیگیر شدم.

این خطاط همدانی با اشاره به رشته تخصصی خود در هنر خوشنویسی تشریح کرد: من تاکنون در هر دو رشته نستعلیق و شکسته‌نستعلیق فعالیت داشتم و رشته شکسته‌نستعلیق را با آموزش‌های استاد عطا‌الله سرمدی و استاد گران‌قدر محمد حیدری فراگرفتم.

بیگدلی، ادامه داد: از سال 1390 بعد از اخذ مدرک فوق ممتاز به‌طور تخصصی نستعلیق و بیشتر در فضای سیاه‌مشق فعالیت می‌کنم.

وی در پاسخ به سؤالی دیگر مبنی بر اینکه آیا تاکنون در حوزه تخصصی خودتان نمایشگاه برگزار کرده‌اید؟ خاطرنشان کرد: بله خوشبختانه تاکنون موفق به برگزاری چندین نمایشگاه چه در سطح ملی و چه در سطح بین‌المللی شدم، ازجمله آن حضورم در نمایشگاه استانبول ترکیه، گرجستان در فضای بین‌الملل و چندین و چند نمایشگاه داخلی بوده است.

این استاد فوق ممتاز خط افزود: البته در حال حاضر شرایط برای حضور هنرمندان در نمایشگاه‌های بین‌المللی به‌راحتی امکان‌پذیر نیست زیرا همه هزینه‌ها می‌بایست توسط هنرمند پرداخت شود و در این زمینه حمایتی از هنرمندان نمی‌شود.

بیگدلی در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه آیا تاکنون در مسابقه‌ای شرکت کرده‌اید؟ چه افتخاراتی در این حوزه کسب کرده‌اید؟ اذعان کرد: از همان دوران دانش‌آموزی در مسابقات مختلف شرکت کردم و تاکنون موفق به کسب رتبه در بیش از 40 جشنواره و مسابقه همچون کسب رتبه برتر کشوری در حوزه دانش‌آموزی و دانشجویی و فرهنگیان شدم علاوه براین تاکنون حائز عنوان در چندین جشنواره آزاد منطقه‌ای و ملی شده‌ام.

وی با اشاره به مشکلات پیش روی هنرمندان خوشنویس استان ابراز کرد: هنر همیشه نیازمند حمایت بوده و ازآنجایی‌که استقبال عمومی به هنر خوشنویسی چه در عرصه خرید آثار و چه بازدید از نمایشگاه‌ها، نسبت به گذشته کاهش یافته، حمایت‌های مسئولان در این حوزه کم‌رنگ‌تر از گذشته شده اما در حال حاضر اکثر هنرمندان از نبود گالری‌های استاندارد برای عرضه آثار خود در استان همدان رنج می‌برند.

وی ادامه داد: این در حالی است که ظرفیت هنر استان همدان نسبت به استان‌های دیگر بیشتر بوده و اکثر‌ شهر‌های کشور از این موضوع بهره‌مند هستند، مسئولان باید در این خصوص فکری کرده و از هنرمندان همدانی در همه‌ حوزه‌ها حمایت کنند‌.

این هنرمند همدانی در واکنش به سؤالی در خصوص اوضاع کنونی خوشنویسی در کشور و استان همدان گفت: بعدازاینکه استادان خوشنویسی، این هنر را با حفظ اصالت به ما منتقل کردند، خوشنویسی در 50 سال اخیر جانی تازه یافت و با توجه به افزایش تعداد علاقه‌مندان این هنر و نیز ایجاد بسترهای معرفی و تبلیغ این هنر در فضای مجازی طی چند سال اخیر، منابع خوشنویسی بیشتری در اختیار عموم قرار گرفت.

بیگدلی ادامه داد: می‌توان گفت جهشی در خوشنویسی سنتی صورت گرفت که به‌دنبال آن شاهد دستاوردهای نو در زمینه خوشنویسی کلاسیک و هنر مدرن خوشنویسی هستیم؛ دراین‌بین همدان نیز همانند سایر نقاط در جایگاه بالایی در زمینه خوشنویسی قرار گرفته هرچند در سراسر کشور توجه به این هنر زیاد است اما در میان همدانی‌ها به‌صورت قطبی شاخص ظاهر شد و چهره‌های مختلفی در این دیار از نظر کیفی و کمی رشد یافتند و خوشبختانه هنر خوشنویسی در استان همدان پویا و در حال رشد و تکامل است.

وی با اشاره به لزوم حمایت از هنرمندان این رشته تشریح کرد: آنچه مسلم است در رشته‌های نوین خوشنویسی همچون نقاشی خط، هزینه تولید یک اثر بسیار بالا است بنابراین به فروش نرسیدن آثار یک هنرمند او را از ادامه کار دلسرد می‌کند پس باید حمایت مسئولان را به سمت خرید آثار از سوی دستگاه دولتی سوق داد.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا در همدان این ظرفیت برای هنرجویان این عرصه وجود دارد که این هنر را تا مدارج بالا در استان طی کنند، تشریح کرد: ازآنجایی‌که هنر خوشنویسی یک هنر سخت اما دوست‌داشتنی است؛ توصیه می‌کنم افرادی که علاقه‌مند هستند وارد این حوزه شوند با صبر و حوصله مشکلات و سختی‌های آن را به جان بخرند چراکه بعد از مدتی که صاحب خطی خوش بشوند دستاوردهای زیاد و آینده روشنی در انتظار آن‌ها خواهد بود.

این هنرمند خطاط همدانی در واکنش به این سؤال که نستعلیق را عروس خطوط اسلامی لقب داده‌اند و خطی در کمال اعتدال و توازن است، جایگاه خط نوآورانه همچون نقاشی و خط و غیره را چطور می‌بینید؟ ابراز کرد: هنر خوشنویسی در ابتدا با ذوق و علاقه درونی آغاز می‌شود و طبع انسان در جست‌وجوی زیبایی است اما باید برای یادگیری این هنر تعلیم دید و اکتساب کرد و بدون تعلیم حضوری نزد استاد نمی‌توان به پیشرفت چشمگیری رسید.

بیگدلی افزود: البته هر خطی با توجه به کاربرد آن در جای مناسب خود می‌تواند زیبا باشد کوفی بنایی و ثلث برای سر در مساجد و اماکن متبرکه، امامزاده‌ها بسیار زیباست. خط نسخ برای نوشتن قرآن، خط نستعلیق هم که کاملاً ایرانی است برای نوشتن دیوان شعرا و اشعار فارسی مناسب‌تر و زیباست و این دو مکمل یکدیگرند.

وی با اشاره به اینکه خط نستعلیق که آن‌هم کاملاً ایرانی است امروزه جایگاه هنری ویژه‌ای دارد و حقیقتاً زیباست و هندسه روحانی، سماع و پیچ‌وتاب آن مانند طره شاهدان زیبارو از هر انسان صاحب‌ذوقی دلربایی می‌کند تصریح کرد: بر این اساس گرچه نوآوری در هر رشته ستودنی است اما نباید اصالت هنر را زیر سؤال ببرد.