پنجره تجارت آزاد ایران با اوراسیا باز شد

گام تهران-مسکو در مواجهه با تحریم

ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه قانون تجارت آزاد میان حوزه اوراسیا و جمهوری اسلامی ایران را امضا کرد. موضوعی که می‌تواند بیش از پیش باعث افزایش تعاملات تجاری میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا شود و مزیت حضور محصولات ایرانی در بازار این کشورها را نسبت به سایر رقبا افزایش دهد.

تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا که اقتصادی مکمل اقتصاد کشورمان (بویژه در حوزه کشاورزی) دارد نه تنها فرصت صادرات بیشتر را برای تولیدکنندگان و تجار ایرانی فراهم می‌کند بلکه امکان تامین نیازهای داخلی با تنوع و تعدد تامین‌کنندگان و با قیمت‌های مقرون به صرفه‌تر را ایجاد می‌کند.

  تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا در مواجهه با تحریم‌های غرب

امین اعظمی کارشناس اندیشکده سیاست گذاری اقتصادی تهران با اشاره به موافقت رئیس‌جمهور روسیه با قانون تجارت آزاد میان اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران اظهار داشت: پس از اعمال تحریم‌های اقتصادی از سوی کشورهای غربی علیه روسیه در سال 2014، مقامات این کشور با هدف همگرایی اقتصادی در منطقه، تصمیم به تشکیل «اتحادیه اقتصادی اوراسیا» در سال 2015 گرفتند.

وی گفت: در واقع ایجاد پیمان‌ها و اتحادیه‌های اقتصادی به عنوان یکی از راهبردهای ضدتحریمی توسط کشور روسیه در دستور کار قرار گرفت. در حال حاضر اعضای این اتحادیه عبارت‌اند از: روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان. همکاری‌های تجاری روسیه با این کشورها سال به سال در حال افزایش است.

اعظمی افزود: حجم تجارت خارجی کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا با کشورهای دیگر دنیا نیز در حال افزایش است و این موضوع، اهمیت تجارت و تعاملات اقتصادی بیشتر با این اتحادیه اقتصادی منطقه‌ای را نشان می‌دهد. در پایان سال 2021، حجم تجارت خارجی کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا با دیگر کشورها در اقصی نقاط جهان به 844.2 میلیارد دلار رسید که 35.1 درصد بیشتر از سال 2020 است.

کارشناس اندیشکده سیاست گذاری اقتصادی تهران گفت: در حال حاضر کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا 20 میلیون کیلومتر مربع مساحت و چیزی حدود 200 میلیون نفر جمعیت دارند که 5.3 درصد جمعیت جهان است. تنها روسیه، یعنی بزرگ‌ترین کشور اتحادیه اوراسیا بازاری 146 میلیون نفری پیش روی محصولات دیگر کشورها قرار می‌دهد که در این زمینه جمهوری اسلامی ایران نیز از فرصت استثنایی برخوردار است.

  862 قلم کالا مشمول امتیازات گمرکی بین ایران و اتحادیه اوراسیا شدند

وی تاکید کرد: ایران در سال 1395 به کمیسیون اقتصادی اتحادیه اوراسیا پیشنهاد ایجاد یک منطقه آزاد تجاری میان ایران و این اتحادیه را مطرح کرد، پیشنهادی که از جانب اعضای آن نیز مورد استقبال قرار گرفت و طی دو سال مذاکرات متعدد و ارزیابی کمی و کیفی اقلام و میزان تعرفه ترجیحی آنها، بالاخره این توافق‌نامه در تاریخ 27 اردیبهشت 1397 در شهر آستانه قزاقستان به امضا رسید.

اعظمی گفت: اجرای این توافق‌نامه از آبان‌ماه 1398 آغاز شد و طی آن جمهوری اسلامی ایران به عنوان عضو موقت اتحادیه اقتصادی اوراسیا پذیرفته شد تا صلاحیت آن در طول 3 سال مورد ارزیابی قرار گیرد. به نظر می‌رسد این مهمترین تفاهم‌نامه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه – عضو اصلی این اتحادیه – طی سالیان گذشته بوده است.

کارشناس اندیشکده سیاست گذاری اقتصادی تهران گفت: درباره اهداف این اتحادیه اقتصادی می‌توان به تسهیل تجارت، ایجاد بازار مشترک در حوزه کشورهای مستقل هم سود عضو، حذف تدریجی قوانین گمرکی در داخل اتحادیه، برقراری تعرفه خارجی مشترک در میان کشورهای عضو و هماهنگ سازی تشریفات گمرکی اشاره کرد.

وی ادامه داد: براساس این موافقت‌نامه، ایران از اتحادیه اقتصادی اوراسیا امتیازات گمرکی خاصی دریافت کرده و کشورهای این اتحادیه هم این امکان را خواهند داشت تا حجم صادرات خود به ایران را تا 75 درصد افزایش دهند. ایران نیز می‌تواند با امتیازاتی که دریافت می‌کند، صادرات کالاهای خود به مقصد پنج کشور اوراسیایی را تا چند برابر افزایش دهد.

اعظمی تاکید کرد: این امتیازات شامل 502 قلم کالاهای مختلف در حوزه‌های مواد غذایی، مواد مصرفی شیمیایی، محصولات ساختمانی، صدور خدمات فنی و مهندسی، محصولات صنعتی و محصولات کشاورزی از سوی اتحادیه اوراسیا و 360 قلم کالا در همان موارد مشابه را از سوی ایران شامل است که در مجموع کل اقلام مشمول در موافقتنامه به 862 مورد می‌رسد.

  افزایش صادرات ایران به کشورهای اتحادیه اوراسیا

کارشناس اندیشکده سیاست گذاری اقتصادی تهران گفت: بر اساس آمارهای گمرک ایران، در نیمه نخست سال 1400 بیش از پنج میلیون و 500 هزار تن کالا به ارزش دو میلیارد و 483 میلیون دلار بین ایران با اعضای اتحادیه اقتصادی گمرکی اوراسیا تبادل شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن، 12 درصد در وزن و 40 درصد در ارزش افزایش داشته است. همچنین صادرات ایران در این مدت به پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، از نظر وزنی حدود پنج درصد و از لحاظ ارزش 36 درصد افزایش داشته است.

وی گفت: همه این شواهد گواه آن است که پیوستن ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا حتی در سطح تعرفه ترجیحی، نتایج مثبتی را طی این چند سال برای تجارت خارجی کشور به ارمغان آورده است و گسترش هرچه بیشتر تعاملات و همکاری‌های اقتصادی با این پنج کشور منطقه اوراسیا می‌تواند عرصه تجارت بین‌الملل را برای کشورمان بهبود بخشد.

اعظمی در پایان گفت: امضای قانون تجارت آزاد میان حوزه اوراسیا و جمهوری اسلامی ایران قطعا می‌تواند به افزایش همکاری اقتصادی ایران و کاهش اثر تحریم‌های غرب کمک کند.