سبک زندگی ناسالم؛ تهدیدی برای قدرت باروری مردان

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا گفت: مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد در 50 سال گذشته میزان اسپرم مردان حدود 50 درصد کاهش یافته است. این آمار نشان می‌دهد تغییراتی در سبک زندگی جوامع رخ داده که به‌تدریج توان باروری را کاهش داده است. تأثیر سبک زندگی بر قدرت باروری محدود به دوران بزرگسالی و پس از بلوغ نیست. سلول‌های تولید مثلی از زمان جنینی شکل می‌گیرند، بنابراین سبک زندگی پدر و مادر در زمان لقاح و بارداری نیز در قدرت باروری فرزند مؤثر است.

دکتر کاوه سلطان‌زاده، بیان کرد: وقتی زن و مردی تصمیم به فرزندآوری دارند، باید از ابتدا سبک زندگی سالم را در پیش گیرند. برای نمونه، اگر مادری در دوران بارداری سیگار یا قلیان بکشد، ممکن است به سلول‌های اسپرماتوگونیا یا سلول‌‌های مادر اسپرم‌ ساز در جنین پسر آسیب وارد شود و این فرزند در آینده با مشکل ناباروری مواجه شود. بنابراین، اصلاح سبک زندگی باید از زمان تصمیم به بارداری آغاز شود.

وی درباره نقش تغذیه در قدرت باروری گفت: یکی از شاخص‌های سبک زندگی، تغذیه است. رژیم غذایی هر فرد بر توان باروری او اثرگذار است. مصرف فست‌فودها، غذاهای پرچرب، پروتئین بیش از حد و گوشت قرمز زیاد، برای سلامت باروری مردان مضر است و می‌تواند تعداد و کیفیت اسپرم را کاهش دهد.

جراح و متخصص اورولوژی و ناباروری مردان به مردانی که دچار ناباروری یا کاهش قدرت باروری‌ هستند توصیه کرد که میزان دریافت آنتی‌اکسیدان‌ها را در رژیم غذایی روزانه‌شان افزایش دهند.

 میوه‌ها و سبزیجات تازه، عسل، کنجد، بادام، ماهی، سیاه‌دانه و جوانه گندم و جو از منابع خوب آنتی‌اکسیدان‌ها هستند

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا افزود: ورزش منظم و مستمر همان‌گونه که برای سلامت عمومی مفید است، باعث بهبود کیفیت اسپرم و در نتیجه، بهبود توان باروری شود. در واقع، ورزش منظم با کاهش چربی بدن و نگه‌داشتن شاخص توده بدنی (BMI) در محدوده سالم، باعث ارتقای کیفیت اسپرم می‌شود، اما ذکر این نکته ضروری است که ورزش‌های سنگین که دمای بدن را افزایش می‌دهند، می‌توانند تأثیر منفی بر توان باروری مردان داشته باشند.

سلطان درباره تأثیر مخرب مکمل‌های استروئیدی بر توان باروری مردان اظهار داشت: هر استروئیدی که وارد بدن می‌شود، تعادل بین هیپوتالاموس و هیپوفیز و غدد تولیدمثلی را دچار اختلال می‌کند. حتی اگر خانمی در دوران بارداری استروئید مصرف کند، ممکن است شکل‌گیری غدد تناسلی جنین پسر دچار اختلال شود. بنابراین، مردان باید نسبت به اثرات منفی مکمل‌های بدنسازی حاوی استروئید هوشیار باشند، زیرا ممکن است آثار جبران‌ناپذیری بر تولید اسپرم داشته باشد.

وی خاطرنشان کرد: نکته مهم دیگری که مردان باید به آن توجه داشته باشند، اثرات مخرب افزایش حرارت بیضه‌ها بر تولید و کیفیت اسپرم است. در مشاغلی مانند نانوایی، آشپزی و کار در کوره‌ها که فرد در معرض حرارت بالایی قرار دارد، احتمال ناباروری افزایش می‌یابد. همچنین، نشستن‌های طولانی‌مدت، قرار دادن لپ‌تاپ روی پاها و پوشیدن لباس‌های زیر پلاستیکی و چسبان، با افزایش حرارت بیضه‌ها می‌تواند توان باروری را کاهش دهد.

این متخصص اورولوژی با هشدار نسبت به تأثیر منفی مصرف سیگار، قلیان، مواد مخدر و مشروبات الکلی گفت: مواد موجود در سیگار و دخانیات، مانند نیکوتین و آکریلامید باعث افزایش رادیکال‌های آزاد اکسیژن در مایع منی می‌شود و کیفیت اسپرم، یعنی تعداد، تحرک و مورفولوژی اسپرم را کاهش می‌دهد. مصرف مشروبات الکلی نیز باعث می‌شود نسبت تستوسترون به استروژن کاهش یابد و در نتیجه تولید اسپرم کم شود. الکل نیز همانند دخانیات رادیکال‌های آزاد اکسیژن را افزایش می‌دهد. افزون بر این‌ها، مصرف مشروبات الکلی، موجب کاهش میل جنسی، اختلالات نعوظ و در نتیجه کاهش توان باروری می‌شود.

وی درباره یک عادت نادرست در میان مردان نیز گفت: متأسفانه بسیاری از مردان عادت دارند گوشی موبایل خود را در جیب‌های بغل شلوار بگذارند. این کار هم دستگاه تولید مثلی آنان را در معرض آسیب حرارتی قرار می‌دهد هم قرار گرفتن در معرض امواج مضر و در طولانی‌مدت قدرت باروری را کاهش می‌دهد.