انتظار مردم از احیـــــای برجام چیست؟

رضا نصری، در پاسخ به این سوال که با توجه به شواهد به نظر می‌رسد که بیش از گذشته به توافق احیای برجام در حال نزدیک شدن هستیم و ایران همواره بر موضوع توافق خوب تاکید کرده است در همین چارچوب به نظر شما چه توافقی خوبی است یا به عبارت دیگر توافق خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟ گفت: یکی از نشانه‌های اینکه ایران به دستیابی به یک توافق خوب نزدیک است تکاپوی شدید و تلاش بی وقفه لابی‌ اسرائیل و لابی‌های جنگ‌طلب برای متوقف کردن روند مذاکرات است.

 مخالفان برجام، معمولا برای متوقف کردن مذاکرات دو راه پیش می‌گیرند

وی با بیان این که مخالفان برجام برای متوقف کردن مذاکرات معمولاً دو راه پیش می‌گیرند، در این ارتباط اظهار کرد: یکی اینکه تلاش می‌کنند با طرح اتهامات حساسیت‌برانگیز، بدنام کردن ایران یا القاء تسلیم شدن بایدن در برابر ایران، هزینه سیاسی و حیثیتی انعقاد قرارداد را برای دولت کنونی آمریکا و طرفداران برجام بالا ببرند. دوم اینکه تلاش می‌کنند با اقدامات خرابکارانه، تحرکات نظامی، ارائه لوایح جدید به کنگره و وعده برهم زدن قرارداد در صورت تغییر رئیس‌جمهور، ایران را از احیای برجام منصرف سازند.

این کارشناس ارشد روابط بین الملل افزود: طرح اتهاماتی از قبیل ترور مقامات سابق آمریکا یا دست داشتن ایران در حمله به سلمان رشدی در دسته اقدامات اول قرار دارند؛ و نامه‌نگاری سناتورهای جمهوریخواه علیه برجام یا لایحه اخیر آن‌ها در مجلس سنا (موسوم به Solidify Iran's Sanctions Act 2022) - که دو لابی مهم اسرائیلی FDD و AIPAC مبتکر آن هستند - در دسته دوم تعریف می‌شود. سرعت و شدت این اقدامات نشان می‌دهد ایران در شُرف دستیابی به توافقی است که قادر خواهد بود مولفه «قدرت اقتصادی» را به سایر مولفه‌های قدرت آن اضافه کند.

 قرارداد خوب، در درجه اول قراردادی است که ثبات و ماندگاری بلندمدت برجام را تضمین کند

نصری با بیان این که معتقدم یک قرارداد خوب در درجه اول قراردادی است که ثبات و ماندگاری بلندمدت برجام را تضمین کند، تصریح کرد: حال اینکه چقدر این شرط تأمین شود تا حدود زیادی بسته به این دارد که ایران در آینده برای حفظ برجام چه راهبرد و برنامه‌ای در نظر داشته باشد. 

اگر بنا باشد مانند زمان دولت روحانی فشارهای داخلی مانع ابتکارعمل‌ در حوزه سیاست خارجی شود و دست وزارت خارجه برای طراحی یک نقشه راه در این راستا بسته باشد، طبیعتاً تداوم براجام با چالش‌های مشابه گذشته روبرو خواهد شد. یعنی، رئیس‌جمهور بعدی آمریکا مانع سیاسی، اقتصادی، ساختاری و راهبردی زیادی برای خروج مجدد از توافق نخواهد دید.

وی ادامه داد: اما اگر بازیگران حوزه سیاست داخلی از اشتباهات گذشته درس گرفته باشند و این بار اجازه دهند دولت و دستگاه سیاست خارجی برای تداوم برجام و ممانعت از کارشکنی آمریکا برنامه‌ریزی و نقشه‌راهی طراحی کنند، قطعاً دولت بعدی آمریکا نیز به راحتی سابق قادر نخواهد بود توافق را زیر پا بگذارد.

 انتظار مردم ایران از تاثیرات توافق احتمالی احیای برجام چیست؟

این کارشناس ارشد روابط بین الملل در پاسخ به این سووال که به نظر شما انتظار مردم از تاثیرات این توافق احتمالی چیست؟ اظهار کرد: انتظار مردم همان جمله‌ایست که به تصریح در متن برجام آمده. یعنی «عادی سازی روابط اقتصادی و تجاری ایران با جهان»! اگر این عادی‌سازی صورت بگیرد، به تدریج فعالیت‌های صنعتی، تجاری و اقتصادی در داخل کشور با معیارها و ملزومات تعامل با بازیگران جهانی تطبیق خواهد یافت. 

در واقع، برخلاف تصوری که در برخی محافل حاکم است، عادی‌سازی روابط اقتصادی و تجاری فقط به معنی فروش آزاد نفت نیست! عادی‌سازی یعنی هر شهروند و شرکت نوپای ایرانی بتواند - با حداقل مانع حقوقی و حیثیتی - در مقیاس‌ کلان جهانی به فعالیت اقتصادی مبادرت ورزد و برای خود و کشورش ثروت‌اوری کند. به نظرم انتظار مردم نیز ایجاد چنین فضایی است.

نصری همچنین در پاسخ به این سووال که چقدر ضرورت دارد به این توافق با یک نگاه ملی در چارچوب تامین منافع کشور و مردم ایران نگاه کرد با توجه به این که این توافقی است که به نوعی دو دولت در تصویب و احیای آن نقش دارند؟ خاطرنشان کرد: در دولت روحانی سیاست داخلی به شدت بر سیاست خارجی سایه انداخت و مانع بسیاری از طرح‌ها و ابتکارات دولت وقت شد. در آن زمان، مخالفان دولت روحانی واژه «برجام» را به یک دشنام سیاسی تبدیل کردند و اجازه ندادند دولت وقت از برجام به عنوان یک «محور» برای مدیریت تنش با آمریکا و غرب استفاده کند. فقدان «مدیریت تنش» نیز در نهایت موجب شد دولت ترامپ بتواند به راحتی توافق را زیر پا بگذارد.

 هشدار به بازیگران سیاست داخلی

وی در همین ارتباط ادامه داد: اما از این پس بازیگران سیاست داخلی باید درک کنند که امروز در مقابل «برجام» یک رقیب جدید به اسم «پیمان‌های ابراهیم» سبز شده و اگر این بار اجازه ندهند «برجام» سکو و محور مدیریت کاهش تنش با غرب و کشورهای حاشیه خلیج فارس شود، این «پیمان ابراهیم» خواهد بود که به نظام نوین منطقه شکل خواهد داد. یعنی یا ایران باید با محوریت «برجام» کشورهای منطقه را پای میز مذاکره بیاورد و نسبت به ایجاد یک نظم نوین و یک رژیم امنیت جمعی بومی اقدام کند؛ یا اسرائیل با محوریت «پیمان‌های ابراهیم» این کار را انجام خواهد داد!

 همه بازیگران عرصه سیاست داخلی، نگاه جناحی را نسبت به برجام کنار بگذارند

نصری تاکید کرد: پس لازم است این بار همه بازیگران عرصه سیاست نگاه جناحی را نسبت به برجام کنار بگذارند و با یک رویکرد ملی و راهبردی از ظرفیت‌های این سند مهم استفاده کنند.