آسیب‌شناسی برنامه‌های مذهبی تلویزیون؛

فقط آنتن را پر می‌کنیم و به بیننده می‌گوییم ببین!

در گفت‌وگوی زیر پای صحبت‌های محمدامین پرواس نشسته‌ایم که در ایام محرم و صفر برنامه اش ـ «با حسین (ع) حرف بزن» ـ روی آنتن شبکه نسیم است.

او با تاکید بر اینکه ساخت اینگونه برنامه‌ها افراد دغدغه‌مند می‌خواهد، نسبت به شتابزدگی ساخت برنامه‌های مذهبی انتقاد می‌کند و می‌گوید: مدیران تلویزیون بعضا پنج روز قبل از مناسبتی مذهبی از ما کار خوب می‌خواهند در حالی که نه وقت داریم و نه پول دارند! از نظر من برنامه ای که طی چند روز ساخته شود تاثیرگذار نخواهد بود.

محمدامین پرواس درباره اینکه چه باید کرد تا برنامه‌های مذهبی تلویزیون صرفا تبدیل به پر کردن بیلان کاری برای شبکه‌ها و مدیران نباشند، در این زمینه دلسوزی و کار خوب ساخته شود؟ بر لزوم بهره مندی از اتاق فکر قوی‌ تاکید کرد و داشتن زمان کافی و تامین بودجه لازم را مهم ترین دلایل موفقیت برنامه‌های مذهبی عنوان کرد.

او با توضیح اینکه ساخت برنامه‌های مذهبی افراد دغدغه مند و متخصص می‌خواهد، خاطرنشان کرد: مرحله اول این است که وقتی اتاق فکری برای برنامه تشکیل می‌شود، سازندگان برنامه باید نسبت به کاری که می‌کنند عرق داشته باشند و آن را جزئی از رسالت و هدفشان در این دنیا ببینند. 

در کار رسانه اگر این نگاه را نداشته باشیم اتفاق خوبی نمی افتد. شاید برنامه فنی و تخصصی باشد اما روح ندارد، بنابراین عوامل کار علاوه بر متخصص بودن باید افراد دغدغه‌مندی نسبت به آن حوزه باشند و کار برایشان اهمیت داشته باشد.

تهیه کننده برنامه «با حسین (ع) حرف بزن» در ادامه همین مطلب به توجه سازمان صداوسیما نسبت به ساخت برنامه‌های مذهبی تاثیرگذار اشاره کرد و گفت: به نظرم این دغدغه مندی از سمت سازمان صداوسیما هم باید حس شود و نگاهشان فقط این نباشد که برنامه پر کنند. تاثیر رسانه روز به روز در حال افزایش است و آنچه که روز به روز کمتر می‌شود، تاثیر صداوسیما بر مردم است. آنها (مردم) محتوایشان را در جای دیگر پیدا می‌کنند چون برایشان ارزش قائل نیستیم. فقط برنامه پر می‌کنیم و می‌گوییم بیایید و ببینید. نکته دیگری که در این زمینه مهم است اینکه خیلی مواقع اتفاقا دغدغه داریم و دوست هم داریم که کار خوب بسازیم اما وقت و پول نداریم و این دو مشکل کار را زمین می‌زند.

وی نسبت به شتابزدگی برنامه‌های مناسبتی تلویزیون هم انتقاد و اظهار کرد: به عنوان مثال پنج روز مانده به ماه مبارک رمضان با ما تماس می‌گیرند و می‌گویند برای این ایام کار بسازید و کاری هم بسازید که بی پروداکشن باشد و با کارهایی که در کشورهای عرب زبان انجام می‌دهند مقابله کنند. وقتی می‌پرسیم چقدر بودجه دارید، می‌گویند حالا شما جمعش کنید. وقت نداریم، پول هم نداریم! خب نمی شود که. اگر کار تاثیرگذار می‌خواهید باید یک اتاق فکر قوی داشته باشیم زمان کافی بگذاریم. به نظرم ساخت یک برنامه خوب حداقل چهار ماه زمان می‌خواهد که معمولاً ما نداریم.

 برنامه‌های مذهبی چطور با مخاطب ارتباط بگیرند؟

این تهیه کننده همچنین درباره اینکه چگونه برنامه‌های مذهبی با مخاطب ارتباط برقرار کنند و با ساختارهای روز برنامه سازی دنیا منطبق باشند؟ توضیح داد: استفاده از اتاق فکر به روز و آدم‌هایی که به روز فکر و زندگی می‌کنند در این زمینه بسیار مهم است. کسی که مخاطب را نوجوان قرار می‌دهد ولی دغدغه و مطالعه نوجوان ندارد، سهمی از نوجوان ندارد و اصلاً نوجوان را در زندگی اش بغل نکرده،‌ نفهمیده و در کنارش مشکلاتش را نداشته است،‌ نمی تواند فهمی از کار نوجوان داشته باشد؛ بنابراین اتاق فکر باید با این موضوع عجین باشد. فرم‌های جدیدی در فضاهای غیر از ایران داریم که به نظر می‌آید اطلاعات داشتن از آنها بسیار مهم است. به عنوان یک برنامه ساز تاکید می‌کنم من همیشه در اتاق فکرم آدم‌هایی دارم که خارج از کادر فکر می‌کنند و لزوماً هم کار مذهبی نمی کنند.

پرواس سپس درباره اینکه چطور برنامه‌های مذهبی تلویزیون با تحقیق و پژوهش لازم همراه باشند؟ تصریح کرد: برنامه‌ای که تحقیق و پژوهش نداشته باشد اصلا نباید وارد سیکل تولید شود و زمانی مجوز داده شود که کار به تحقیق و پژوهش رسیده باشد. و البته از آن مهم‌تر آنالیز بعد از ساخت و پخش برنامه است که متاسفانه ما این را هم نداریم. یعنی یک 162یی وجود دارد که واقعاً چند نفر به آن پیام می‌دهند؟ ملاک سنجش ما چیست؟ رفقا، دوستان و کامنت‌هایی که می‌گذارند یا واقعاً سنجش داریم؟

 در برنامه ما امام حسین(ع) متعلق به همه است

او در ادامه به تفاوت‌های برنامه «با حسین (ع) حرف بزن» در پرداخت به شخصیت امام حسین (ع) و ارتباط گرفتن با مخاطبان اشاره کرد.

محمدامین پرواس گفت: این برنامه از سال 94 با دو هدف اصلی شروع به کار کرد. اول اینکه امام حسین(ع) متعلق به سیستم، نگاه،‌ نظر، پوشش و دین و خاصی نیست و متعلق همه است. دوم اینکه فرم ارتباط با امام حسین(ع) لزوماً فرم روضه، منبر، سخنرانی و سینه زنی نیست؛ البته این‌ها بسیار خوب هستند اما برنامه ما این ارتباط را از قاعده زمان و محرم خارج می‌کند و تبدیل به یک اتفاق همیشگی می‌کند. کسی که امام حسین(ع) را دوست دارد، با او خلوت می‌کند، گپ می‌زند و درد دل می‌کند. برنامه ما با همین دو محور شروع شد.

تهیه کننده برنامه محرمی «با حسین (ع) حرف بزن» در پایان گفت: طی این هشت سال تلاش کردیم با 790 نفر که از اقشار و دین‌های متفاوتی بودند گفت و گو کنیم و در فضایی آرام و به دور از شلوغی‌های روزمره با آنها درباره نوع ارتباطشان با امام حسین(ع) حرف بزنیم. در این سال‌ها گروه‌های متفاوتی داشتیم، مفهوم‌های متفاوتی را منتقل کردیم و امسال هم اتاق فکر ویژه ای برای ارائه مفهوم جدیدی به نام مدل ارتباطی با امام حسین(ع) را داشتیم و یک پنج ضلعی ارتباطی برایش متصور شدیم که یک رابطه سالم را تشکیل می‌دهد؛ خشم، ترس، شرم، غم و دوست داشتن پنج ضلعی برنامه ماست. همچنین کمی غیرمستقیم به خواسته‌های امام حسین(ع) از داخل زندگی شان نسبت به خودمان که فرمش همان فرم نامه‌هایی است که در دکور برنامه نمایان است، می‌پردازیم و در نهایت نیز خلوتی را می‌بینیم که بسیار اهمیت دارد. از همه مهم تر اینکه در کنار هم چیدن همه مدل آدم در برنامه، ‌به نظرم می‌تواند کمک کند که بدانیم امام حسین(ع) می‌تواند همه مدل آدم را در کنارش داشته باشد و همه می‌توانند با ایشان ارتباط بگیرند.