تلویزیون دائما در حال آسیب زدن به خودش است

محمد رحمانیان، کارگردان که تجربه ساخت تله تئاترهایی چون «بازرس» نوشته نیکلا گوگول (سال 81)، «ناهار» نوشته سامرست موام (78)، «همه پسران من» آرتور میلر (1377) و «خانه‌های اجاره‌ای» نوشته برنارد شاو (1375) را برای تلویزیون دارد، در گفت‌وگویی با ایسنا با انتقاد از حذف ساختار تله تئاتر در تلویزیون، بیان کرد: تلاش‌هایی که به شکل فردی توسط یک تهیه‌کننده و بدون انسجام در جهت تولید تله‌تئاتر انجام می‌شود، اسمش کار نیست.

او یادآور شد: ساخت تله‌تئاتر از سال 88 حذف شد و گروه‌های فیلم و سریال که مسئول تهیه و تولید تله‌تئاتر بودند اعلام کردند که از نظر اقتصادی و تعداد مخاطب دچار مشکلاتی هستند؛ در صورتی که این افراد تفاوتی بین بیننده و مخاطب را درک نمی‌کردند. به تدریج نیز با توجه به فضای صدا و سیما تعدادی از تهیه‌کننده‌هایی که در این حوزه مشغول به کار بودند، کنار گذاشته شدند. دوستان تازه‌ای که آمدند هم رغبتی به تله‌تئاتر نداشتند. همه این موارد دست به دست هم داد تا این ساختار از تلویزیون حذف شود.

رحمانیان در ارتباط با آسیبی که حذف شدن تله‌تئاتر به تلویزیون وارد می‌کند، تصریح کرد: تلویزیون دائما در حال آسیب زدن به خودش است. سال‌هاست که با حذف هنرمندان کاربلد و برنامه‌های پرمخاطب مثل «نود»، بیشتر از هر کسی به خودش آسیب می‌زند و به نظر می‌رسد برای مدیران فعلی تلویزیون که از سال 88 به بعد در این ساختار مشغول فعالیت هستند، موضوع مهمی نیست.

او ادامه داد: ریزش مخاطبان، اقبال مردم به شبکه‌های خارجی و شبکه‌های نمایش خانگی گویی برای تلویزیون اهمیتی ندارد و بیشتر به فکر یک‌دست کردن مواضع و دیدگاه‌ها هستند. همین امر باعث شده تکثرآرایی که تا حدی هم وجود داشت، از بین برود. برنامه‌نویسی‌ها نیز از لحاظ کمی و کیفی نزول کرده‌ است.

تلویزیون به تازگی از راه‌اندازی مرکزی جدید به نام «سیمرغ» خبر داده که قرار است توان تولیدی این رسانه در ژانرهای مغفول‌مانده نمایشی و غیرنمایشی را بالا ببرد؛ یکی از این ساختارهای فراموش شده تله تئاتر است.

رحمانیان در این زمینه ضمن ابراز امیدواری برای ساخت دوباره تله‌تئاترها، گفت: امیدوارم دوستانی که در تلویزیون هستند به خودشان بیایند و با جذب تهیه‌کنندگان و کارگردان‌هایی نظیر حسن فتحی که این کار را بلدند و بازیگرانی که توانایی احیای تله‌تئاتر را دارند، این ساختار را به قاب تلویزیون برگردانند.

کارگردان مجموعه‌های تلویزیونی «در گوش سالمم زمزمه کن» و «نیمکت» در ادامه گفت وگو با ایسنا به افرادی که در محل زندگی شان به سالن‌های تئاتر دسترسی ندارند اشاره کرد و گفت: این افراد از طریق دیدن تله‌تئاتر به رشته‌های تحصیلی مرتبط مثل تئاتر، بازیگری، نویسندگی و نمایشنامه‌نویسی علاقه‌مند می‌شدند؛ بنابراین می‌توان گفت این اتفاق (حذف تله تئاتر) در جریان آموزشی ما تاثیر منفی گذاشته است.

محمد رحمانیان بازگشت این ساختار به تلویزیون را راه نجاتی برای این رسانه دانست و تاکید کرد: تلویزیون نسبت به شرایط موجود آگاه نیست و دنبال راه نجات نمی‌گردد. بازگشت تله‌تئاتر مخاطبان ریخته شده تلویزیون را باز می‌گرداند.

او با اشاره به بازیگران مطرحی که در حال حاضر مشغول به کار هستند و اتفاقا از طریق تله‌تئاتر معرفی شده‌اند، گفت: با نگاه کردن به سابقه بسیاری از بازیگران می‌توان متوجه این موضوع شد. بسیاری از هنرمندان درجه یک کمدی از این طریق معرفی شده‌اند. هنرمند بزرگی چون اکبر عبدی در سریال «مثل آباد» که ساختار تله‌تئاترگونه داشت، به جریان هنری ایران معرفی شد و مورد اقبال کارگردانانی چون علی حاتمی و ناصر تقوایی قرار گرفت.

رحمانیان در ارتباط با ضبط تئاتر صحنه و پخش آن از تلویزیون گفت: این هم نوعی از تله‌تئاتر است اما امکانات صوتی و تصویری زیادی نیاز دارد. خیلی از نمایش‌هایی که در دهه 60 از تلویزیون پخش می‌شد از روی صحنه ضبط می‌شدند. بسیاری از آثار علیرضا مجلل، اسماعیل خلج «از نو شکفتن و مرگ»، بهروز غریب‌پور «حضور در آینه پریشان» و «تو» که روی صحنه می‌رفتند با کیفیت بسیار بالا ضبط می‌شد و در تلویزیون پخش می‌شد و مورد استقبال قرار می‌گرفت.

او در آخر بار دیگر ابراز امیدواری کرد و گفت: امیدوارم شرایط به گونه‌ای فراهم شود که هنرمندان به خصوص هنرمندان جوان که در زمینه تئاتر و تله‌تئاتر حرفی برای گفتن دارند، بتوانند کارهایشان را در تلویزیون ارائه کنند.