|
اشتغال همواره یکی از موارد مهم و اساسی هر جامعه و صنفی به‌شمار می‌رود، چراکه اصلی‌ترین راه کسب معیشت است و به شکل مستقیم و غیر مستقیم بر زندگی تأثیرگذار است؛ بنابراین در دنیای امروز مسئله اشتغال توجه بسیاری از سیاستگذاران، دولتمردان و کارشناسان را به خود جلب کرده است.
حال آنکه با توجه به ضرورت تحول در اقتصاد سنتی و کلاسیک جامعه، طرح‌های مقطعی و راهکار‌های صنعتی، در ایجاد اشتغال و تولید، مؤثر و کارساز نیست. به بیان دیگر در حال حاضر در شرایط تحریمی، رکود و هزینه‌های سنگین به بنگاه‌ها تحمیل شده و جامعه که تاحدی از عوامل بیرونی و جهانی متأثر است، برای ایجاد اشتغال بایستی ضمن ریشه‌یابی مسئله، فرصت‌های شغلی پایدار جدیدی را تعریف و به جامعه معرفی کند.
بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع با عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور استان همدان گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
سید حمید حسینی با بیان اینکه وقتی موضوع اشتغال مطرح می‌شود در واقع از تاب‌آوری اقتصادی جامعه که زمینه اصلی آن اشتغال پایدار است سخن به میان می‌آید گفت: مسئله این است که دولت‌ها اغلب از اشتغال پایدار ایجاد شده، به‌عنوان بیلان کاری و ویترین حرکت‌های اقتصادی خود یاد می‌کنند.
وی با بیان اینکه به دید آکادمیک ما در اشتغال پایدار به‌دنبال آن هستیم که صاحب شغل در یک مدت زمان طولانی و یا حداقل میان‌مدت از امینت شغلی خود مطمئن باشد، ابراز کرد: از طرفی در اشتغال پایدار لازم است شغل ایجادشده از ماندگاری برخوردار بوده و با تغییر شاغل، شغل نیز از بین نرود.
وی ادامه داد: البته ماهیت اقتصادی کسب و کارهای امروز معنا و مفهوم اشتغال پایدار را تغییر داده‌اند زیرا بسیاری از شغل‌ها تحت تأثیر تغییر دانش فنی و تغییرات فضای کسب و کاری معنای موقت به خود گرفته‌اند اما به هرحال همچنان می‌توان معتقد بود گرچه ممکن است شکل و شمایل اشتغال تغییر کند اما در صورتی که از سرمایه‌گذاری مناسبی به‌عنوان پشتوانه برخوردار باشد مانایی بیشتری دارد.
این عضو هیئت‌علمی دانشگاه افزود: با این تفاسیر بهترین الزام و راهکار در ایجاد اشتغال پایدار آن سرمایه‌گذاری است که در اقتصاد کشور اتفاق می‌افتد و توجه به تحول در بستر اقتصاد کلاسیک و کسب و کار نوین در درک ماهیت اشتغال پایدار مؤثر است.
حسینی با بیان اینکه مهم‌ترین موضوع در اشتغال پایدار این است که ما شرایط جامعه را از جنبه بسترها و شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه خوب بشناسیم گفت: شناخت این شرایط ما را در بومی‌سازی راهکار ایجاد اشتغال پایدار کمک شایانی خواهد کرد.
وی با بیان اینکه وقتی کشوری همچون ایران متأسفانه سال‌ها درگیر تحریم، رکود و تورم بوده است یقیناً شرایط ایجاد اشتغال با دیگر کشورهای فاقد این فشارها یکسان نیست تصریح کرد: اشتغال پایدار مفهومی است که باید برای هر کشوری بومی‌سازی شود.
این استاد حوزره اقتصاد با تأکید بر اینکه در کشور ما نیز ایجاد اشتغال از بوم‌زیست خاص خود تبعیت می‌کند، تصریح کرد: لازم است در برنامه‌ریزی‌ها مورد توجه قرار گیرد زیرا بعضاً ما در ادوار مختلف همچون دوره اصلاحات (سال 81 ) شاهد آن بودیم که طرحی به نام اشتغال ضربتی مطرح شد و بر اساس آن به کارفرماها مبلغی پول به ازای هر نفر (سه میلیون تومان) داده می‌شد تا فردی را به‌کار گرفته و او را بیمه کند، این کار نه‌تنها کارساز نشد بلکه این پول‌پاشی‌‌ها در جامعه ایجاد تورم بسیار بالایی را به‌دنبال داشت و یا اینکه در زمان ریاست جمهوری در دوره نهم و دهم تسهیلاتی برای اشتغال‌زایی اعطا می‌شد اما چون تسهیلات در مکان درست خود قرار نگرفت منجر به کاهش اشتغال پایدار شد و عملاً اشتغال سوری را به‌دنبال داشت.
حسینی افزود: این درحالی است که اگر این مبالغ متناسب با شرایط اقتصادی و با درنظر گرفتن زیست‌بوم کشور در جای درست به‌کار گرفته می‌شد شاید می‌توانست در اختیار تعاونی قرار گرفته و اشتغال ماندگاری با توجه به سختی‌‌ها به‌دنبال داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه اشتغال پایدار بیشترین نمود را در خصوص تولید دارد، تشریح کرد: مؤید این موضوع منویات رهبری است که آن را همچون سنوات گذشته در شعار سال خود گنجانده و بر آن تأکید کردند زیرا تا زمانی که تولید در کشور رونق نگیرد ما شاهد اشتغال پایدار نیز نخواهیم بود.
این استاد دانشگاه در ادامه با بیان اینکه این موضوع به معنای نفی اشتغال‌زایی در بخش خدمات نیست ابراز کرد: مسئله این است که ما در خصوص خدمات نیز باید به دید تولید به آن نگاه کنیم اما وقتی به‌عنوان یک فعالیت فردی بروز کند به خاطر فساد زیرپوستی که افراد به‌دنبال منافع شخصی کوتاه‌مدت خود هستند، مشاهده می‌شود که صاحبان این مشاغل منابع را دریافت می‌کنند اما اشتغال‌زایی در پی ندارد.
حسینی با اشاره به اینکه باید برای رسیدن به اشتغال پایدار انجام چند کار مهم در دستور کار قرار گیرد ابراز کرد: نخست اینکه به شراغ شغل‌هایی برویم که سالم و دانش‌بنیان هستند و نیز افراد در این مشاغل از تجارب موفقی برخوردار باشند.
وی با تأکید بر اینکه در حال حاضر کارآفرینان صفات عنوان‌شده را دارند و بستر لازم برای اشتغال‌زایی از طریق این افراد فراهم است تصریح کرد: این بدان معناست که تسهیلات اشتغال‌زایی باید به این گونه افراد پرداخت شود نه کسانی که حتی خود نمی‌دانند به‌دنبال چه هستند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه پرداخت تسهیلات به مباحثی همچون خوداشتغالی‌ها، اغلب به‌مثابه آن است که آن را به افرادی پرداخت کنیم که هیچ ایده اشتغال‌زایی ندارند بیان کرد: در پی پرداخت این‌گونه تسهیلات فرد منابع مالی دریافتی را صرف زندگی روزمره کرده و در نهایت شاهد هیچگونه اشتغال‌زایی نخواهیم بود.
حسینی با بیان اینکه دومین راهکار پیش‌رو برای اشتغال‌زایی پایدار آن است که محورهای بانکی را با شرایط اقتصادی کشور متناسب کنیم، اظهار کرد: در اقتصادهای مشابه کشور ما برای اشتغال پایدار اصولاً از سرمایه‌های بانکی استفاده می‌شود حال با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی سودهای درنظر گرفته‌شده به این تسهیلات نیز می‌بایست تابعی از این شرایط باشند.
وی ادامه داد: در حال حاضر یکی از مشکلات اقتصادی ما در ایجاد اشتغال پایدار این است که تولیدکنندگان ما توان رقابت با خارجی‌ها را ندارند زیرا هزینه‌های تولید در این‌گونه کشورها به خاطر تیراژ بالا سرشکن شده اما در کشور ما این گونه نیست.
وی با تأکید بر اینکه در برخی موارد شاهد آن هستیم که قیمت تولید داخلی در برخی از محصولات بسیار بیشتر از مشابه خارجی است اما وقتی علل این موضوع را مورد کنکاش قرار می‌دهیم متوجه می‌شویم که بخشی از این گرانی به موضوعاتی همچون اخذ مالیات، سودهای بانکی در پی دریافت تسهیلات و غیره بازمی‌گردد، افزود: پس لازم است معافیت مالیاتی مناسبی برای برای کارفرمایانی که ایجاد اشتغال کرده‌اند درنظر بگیریم.
مالیات عامل تولید باشد نه مانع آن
این استاد دانشگاه افزود: باید شرایط را به‌گونه‌ای ترتیب دهیم که مالیات عامل تولید باشد نه مانع آن، متأسفانه ما در این موضوع بسیار بد عمل کرده و می‌کنیم؛ یعنی تولیدکننده از معافیت‌های مالیاتی ناشی از ایجاد اشتغال اندکی برخوردار است به نحوی که این معافیت‌ها نتوانسته انگیزه تولید و اشتغال را بالاتر ببرد بلکه به تعبیری قدرت رقابت با تولیدکنندگان خارجی را نیز از آن‌ها سلب کرده است.
حسینی با بیان اینکه یکی دیگر از الزامات اصلی اشتغال پایدار این است که بتوانیم برای عرصه تولید، بازاریابی مناسبی داشته باشیم، تشریح کرد: نکته اصلی این است که باید تولیدکنندگان ما به این درک برسند که بازاریابی یک علم است پس باید توسط افراد متخصص به اجرا درآید و برای آن هزینه کرد.
وی ادامه داد: با این تفاسیر به‌نظر می‌رسد در این بین ما با یک حلقه مفقوده با عنوان مراکز تخصصی بازاریابی مواجهیم که باید مورد توجه قرار گیرد.
این عضو هیئت‌علمی دانشگاه پیام نور استان همدان با اشاره به اینکه این مرکز بازاریابی حتماً لازم نیست توسط بخش خصوصی انجام شود بلکه می‌توان از طریق حاکمیت این مهم را دنبال کرد افزود: وقتی بازاری برای محصولات تولیدی وجود داشته باشد چرخ اقتصاد و اشتغال به‌درستی به حرکت درخواهد آمد.
حسینی با بیان اینکه دراین‌بین نباید از توجه به استارتاپ‌ها، کسب و کارهای جدید و اشتغال‌زایی که مبتنی بر ارائه خدمات فنی که نیاز جدید اقتصاد روز است غافل شویم، تشریح کرد: برای این قبیل کسب‌وکارها نه‌تنها باید معافیت‌های مالیاتی را دنبال کرد بلکه باید حمایت‌ها به‌صورت جدی‌تری در دستور کار قرار گیرد.
دنیای آینده، دنیای استارتاپ‌ها است
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه دنیای اقتصاد آینده دنیای استارتاپ‌ها است، اذعان کرد: آنچه مسلم است اینکه در حال حاضر در کشور ما گرچه تولید صنعتی فعال است اما در دیگر کشورها این فرایند به سمت خدمات حرکت کرده و اغلب آن‌ها به‌صورت استارتاپی است.
حسینی ادامه داد: یکی دیگر از الزامات ایجاد اشتغال پایدار این است که بتوانیم کسب وکارهای مبتنی بر تجمعات اقتصادی مناسب که ما از آن‌ها به‌عنوان تعاونی یاد می‌کنیم را در مراکز تولیدی سنتی ایجاد کنیم.
وی با بیان اینکه مراکز تولید روستایی بستر مناسبی برای فعال کردن این تعاونی‌ها است، اظهار کرد: اگر تعاونی‌ها در بستر تولیدات روستایی و صنایع تبدیلی به‌صورت واقعی نه روی کاغذ شکل گیرد ما شاهد خواهیم بود که بخش قابل توجهی از آسیب‌های عدم اشتغال در روستاها همچون مهاجرت و خالی شدن از سکنه را دیگر نخواهیم داشت.
وی با بیان اینکه آنچه گفته شد مؤید لزوم سیاستگذاری درست در حوزه اقتصادی کشور است که همه مطالب عنوان‌شده را در دل خود جای می‌دهد افزود: در واقع با سیاستگذاری اقتصادی، کشور از طریق ایجاد اشتغال پایدار به حرکت در خواهد آمد.
|
