|
با آغاز فصل خزان و ریزش برگ‌های درختان دغدغه دیگری به سایر دغدغه‌های محیط زیستی ناشی از تغییر فصل مانند افزایش آلودگی هوا اضافه می‌شود و آن، سوزاندن برگ درختانی است که بر اثر تغییر فصل خشک می‌شوند و روی زمین می‌ریزند. به گفته یک دانشیار اکولوژی گیاهی دانشگاه شهید بهشتی، حرارت دادن و سوزاندن این برگ‌ها موجب افزایش آلاینده‌ها و گازهای گلخانه‌ای، از بین رفتن میکرو ارگانیزم‌های مفید خاک وافزایش تغیرات اقلیمی و... می‌شود.
احمدرضا محرابیان درباره سوزاندن برگ‌های درختان و باقیمانده‌های محصولات کشاورزی اظهار کرد: یکی از شیوه‌های اشتباه، آتش زدن برگ‌های درختان، باقیمانده گیاهان در مناطق شهری و محصولات کشاورزی است به‌گونه‌ای که برخی کشاورزان هنگام برداشت محصولات خود، باقیمانده ساقه‌های برنج، گندم و... -که برای کشت سال بعد کشاورز مشکل ایجاد می‌کند- را می‌سوزانند تا دوباره برای شخم زدن زمین هزینه نکنند.
وی ادامه داد: سوزاندن برگ‌ها سبب افزایش آلاینده‌های محیط زیستی و اختلال در چرخه‌های طبیعت می‌شود. با انجام این کار و ایجاد حرارت، زیستمندان مانند جانوران و میکروارگانیزم‌های مفید بوم‌سازگان که در لایه‌های خاک وجود دارند، چرخه حیات را پایدار می‌کنند و موجب حاصلخیزی خاک می‌شوند، از بین می‌روند.
تأثیر منفی سوزاندن برگ‌ها بر حاصلخیزی خاک
دانشیار اکولوژی گیاهی دانشگاه شهید بهشتی افزود: با سوزاندن این برگ‌ها و نفوذ حرارت در خاک، نمک‌های محلولی که در خاک وجود دارد و موجب حاصلخیزی خاک می‌شود، به نمک نامحلول تبدیل می‌شود و خاک پویایی و زنده بودن و خصوصیات فیزیولوژیک خود را از دست می‌دهد.
محرابیان افزود: وقتی خاک ویژگی‌های زیستی خود را از دست دهد، دیگر نمی‌تواند رواناب‌ها را در خود جذب کند و درکنترل سیلاب مؤثر واقع شود. این خاک‌ها به‌دلیل از دست دادن ویژگی‌های زیستی و بوم‌شناختی، حاصلخیزی خود را از دست می‌دهند. این وضعیت نیاز بیشتر به کودهای شیمیایی و در نهایت تخریب خاک و آلودگی بیشتر محیط زیست را موجب می‌شود.
راهکارهای مدیریت ضایعات کشاورزی و برگ‌های پاییزی
وی برای کنترل آسیب‌های ناشی از سوزاندن برگ‌های درختان و ضایعات کشاورزی راهکارهایی ارائه کرد و گفت: این باقیمانده‌های گیاهان مواد اولیه سلولز را تشکیل می‌دهند و باید به وسیله روش‌های جدید زیست‌فناوری بازیابی شوند. جمع‌آوری این گیاهان برای کشاورزان هزینه‌های بسیار بالایی اعم از حمل‌و‌نقل، کارگر و شخم زدن در اراضی کشاورزی را در بر دارد. یکی از راهکارهای مناسب این است که شرکت‌های خصوصی فعال در زمینه صنایع سلولزی با انعقاد قرارداد با کشاورزان به‌صورت رایگان ضایعات گیاهان را جمع‌آوری کنند. کشاورزان نیز به‌صورت رایگان این گیاهان را در اختیار شرکت‌های خصوصی قرار دهند.
این دانشیار اکولوژی گیاهی دانشگاه شهید بهشتی درباره مزایای جمع‌آوری این ضایعات توسط شرکت‌های خصوصی گفت: با جمع‌آوری این ضایعات توسط شرکت‌های خصوصی، هم کشاورز و هم بخش خصوصی سود می‌برند. کشاورزان هزینه‌ای برای جمع‌آوری و انتقال ضایعات نمی‌پردازند و بخش خصوصی نیز با هزینه اندکی از سلولز موجود در گیاهان برای تولید مواد اولیه انواع فرآورده‌های سلولزی همچون کاغذها و کارتن‌ها و... استفاده می‌کنند. این فرایند آسیب‌های وارد شده به محیط زیست را به حداقل می‌رساند.
محرابیان افزود: می‌توان این گیاهان را به «خاک‌برگ» تبدیل و از آن‌ها به عنوان کود زیستی کم‌هزینه استفاده کرد.
وی با بیان اینکه جمع‌آوری برگ‌ها در اراضی کشاورزی نیاز به فرهنگ‌سازی مؤثر دارد، اظهار کرد: در اواخر شهریورماه و اوایل پاییز در بسیاری از شهرها و مناطقی که در اطراف خود اراضی کشاورزی دارند از ساعات نزدیک به شب، بوی دود تمام محدوده را دربرمی‌گیرد و نخستین مشکلی که این عمل ایجاد می‌کند ابتلای ساکنان آن محدوده به بیماری‌های تنفسی است علاوه بر آن، این کار موجب آلودگی محیط زیست می‌شود.
تأثیر سوزاندن برگ‌های پاییزی بر گونه‌های جانوری
وی درباره تأثیر سوزاندن برگ درختان بر حیات گونه‌های جانوری گفت: با سوزاندن باقیمانده‌های گیاهان، موجوداتی که در آن محدوده قرار دارند، مهاجرت می‌کنند و اگر توانایی مهاجرت نداشته باشند تلف می‌شوند.
دانشیار اکولوژی گیاهی دانشگاه شهید بهشتی در پایان با بیان اینکه هرکدام از جانوران موجود در اکوسیستم، وجودشان برای طبیعت دارای منفعت است، اظهار کرد: مارها در تعدیل جمعیت موش‌ها، جوندگان و حشرات نقش بسیار مهمی دارند اما با آتش زدن ضایعات گیاهان در این مناطق همه موجودات از بین می‌روند و یک اکوسیستم پویا به یک اکوسیستم مرده تبدیل می‌شود.
|
