شهر 15 دقیقه‌ای 80 هزار نفر جمعیتی؛ برنده جایزه طراحی شهر پایدار جهان

فرودگاه دوونسویو از زمان پیدایش خود میزبان یکی از شرکت‌های مسافربری هوایی مشهور کانادا به نام «د هویلند کانادا» بوده است و بیش از هزار هواپیمای «دی هاویلند موسکیتو» جنگنده تهاجمی بریتانیایی، طی جنگ جهانی دوم در آن ساخته شد. آخرین هواپیما در ژوئن 2022 از این فرودگاه پرواز کرد و پس از آن، مدیران تصمیم گرفتند کاربری آن را برای همیشه تغییر دهند. فضای فرودگاه دوونسویو در حال تبدیل به شهری برای میزبانی 80 هزار نفر است که امکان رفع تمام نیازهای ساکنان در آن، تنها از طریق 15 دقیقه پیاده‌روی فراهم خواهد شد.

معماران شرکت دانمارکی «هنینگ لارسن» با همکاری معماران اهل تورنتو مسئولیت طراحی شهر 15 دقیقه‌ای را به عهده گرفته‌اند و در نظر دارند در فضای 520 جریبی شهر جدید، ایستگاه‌های مترو، خطوط راه‌آهن و بزرگراه‌های متعددی را احداث کنند تا امکان عبور و مرور راحت را برای ساکنان و مسافران فراهم بیاورند.

پیش از این، یعنی زمانی که فرودگاه دوونسویو در محل دایر بود، بخش‌های عظیمی از فضا به محوطه حمل‌ونقل اختصاص داده شده بود و بخش‌های دیگر با قیمت بسیار بالا برای سکونت خانواده‌ها در نظر گرفته شده بود. معماران در طراحی دوباره این فضا و ایجاد شهر 15 دقیقه‌ای عزم خود را جزم کرده‌اند اشتباه قبلی را تکرار نکنند و بخش بزرگی از شهر را برای ایجاد پارک و فضاهای سبز در نظر بگیرند تا نشاط و سلامت را برای ساکنان به ارمغان بیاورند.

در واقع، شهر 15 دقیقه‌ای جدید تورنتو میزبان فضاهای سبز و پارک‌های بسیاری خواهد بود که این نوع طراحی منحصربه‌فرد با هدف الگوبخشی برای طراحی سایر شهرهای جهان عمل خواهد کرد. در این نوع طراحی، چشم‌انداز شهری با طبیعت پیوند داده می‌شود که این ویژگی برای ایجاد حس فضا و هویت شخصی بسیار ضروری به حساب می‌آید. علاوه بر این، پیاده‌راه‌ها و مسیرهای دوچرخه‌سواری بی‌شماری در باند اصلی فرودگاه به عنوان معابر مهم شهر جدید توسعه داده خواهد شد که این امر، نه‌تنها قابلیت پیاده‌سازی مفهوم 15 دقیقه‌ای، بلکه افزایش تعامل میان شهروندان را تحقق می‌بخشد. این زیرساخت‌های سبز متفاوت با زیرساخت‌های رایج تورنتو و با الهام از پیاده‌راه‌های معروف جهان نظیر «خیابان گل» در کوریتیبای برزیل، پارک «روبان قرمز» در کینگهوانگداو و پیاده‌راه «Stroget» در کپنهاگ پایتخت دانمارک طراحی شده است و در آن‌ها، بیش از هر مورد دیگری، زندگی اجتماعی مورد تاکید قرار گرفته شده است. باند فرودگاه به دو قسمت تقسیم می‌شود، به‌طوری‌که فضای شمال-جنوب آن به طول دو کیلومتر و 100 متر به ساخت پیاده‌راه‌ها اختصاص داده می‌شود و 890 متر از شرق به غرب را محل عبور و مرور تاکسی‌های سبز فرا خواهد گرفت. خودروهای شخصی حق تردد در این مسیر را نخواهد داشت و حمل‌ونقل آن‌ها با محدودیت‌های ویژه‌ای تنها از طریق بزرگراه‌ها ممکن خواهد بود.

دو طرف باند فرودگاه را فضاهای سبز زیبا در بر خواهد گرفت و به آن چشم‌اندازی کاملاً سبز خواهد بخشید که این ویژگی، شور تردد را برای کاربران دوچندان خواهد کرد. معماران در نظر دارند ساختمان‌های اطراف باند را با ارتفاع متوسط احداث کنند که این نوع طراحی می‌تواند وزش باد را به حداقل برساند، ضمن این‌که سایه لازم را برای معابر به وجود بیاورد.

در شهر 15 دقیقه‌ای جدید، تراکم جمعیتی متفاوت با آن‌چه تا پیش از این در تورنتو وجود داشته است، پیاده خواهد شد، بنابراین پایداری و زیست‌پذیری در آن متفاوت و بالاتر از سایر مناطق شهر خواهد بود. در واقع، شهری فشرده در فرودگاه دوونسویو ایجاد خواهد شد که در آن پیاده‌راه‌ها، مسیرهای دوچرخه‌سواری، مسیرهای تردد وسایل نقلیه عمومی و ساختمان‌هایی با ارتفاع متوسط در فاصله بسیار نزدیک به یکدیگر قرار خواهد گرفت و در نتیجه، امکان برآورده کردن تمام نیازهای ساکنان با تنها 15 دقیقه پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی فراهم می‌شود. معماران شرکت هنینگ لارسن بر این باور هستند که تراکم شهری به ایجاد مناطق پویا و خدمات پایدار متناسب با نیازهای شهروندان منجر می‌شود که البته در ایجاد تراکم باید دقت لازم به کار رود تا افراط در آن، بحران‌های جدیدی پیش روی ساکنان قرار ندهد.

استراتژی جابه‌جایی در شهر 15 دقیقه‌ای تورنتو مبتنی بر سه هدف اصلی یعنی ایجاد خیابان‌های کامل و با قابلیت پیاده‌روی، تسهیل حمل‌ونقل فعال و در نهایت، افزایش قابلیت تردد به محل کار ساکنان خواهد بود. این استراتژی در کاهش تغییرات اقلیمی، به حداقل رساندن آلودگی هوا و افزایش حس برابری میان ساکنان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود و در پایدارسازی منطقه نقش مهمی ایفا خواهد کرد.