|
مقوله زن یکی از مباحثی است که امروزه در رابطه با بحث توسعه مطرح می‌شود. در دنیای امروز، شاخص توسعه با بهبود وضعیت زنان ارتباط داشته و کشورهای مدعی توسعه از جهات مختلف پیگیر مواردی مانند بهداشت، آموزش و غیره در امور مربوط به زنان هستند. اما باید دید که این بررسی و شاخص در مورد موضوع و نگرش به زن در جمهوری اسلامی تأثیر داشته و آیا هماهنگی لازم در این امور دیده می‌شود یا خیر؟
قبل از ظهور اسلام، زنان دارای جایگاهی بسیار پست و نازل بودند. رسول اکرم (ص) پیام اسلام در مورد زن برای عرب جاهلیت را به ارمغان آورد تا نگاه کالاگونه به زن حذف شود.
زن نیز حق زندگی و حیات دارد و صاحب دارایی‌هایی است و می‌تواند تعیین‌کننده سرنوشت خویش باشد. عرب جاهلیت در ابتدا پیام حضرت رسول را نمی‌پذیرفت زیرا پذیرش چنین جایگاهی در رابطه با زنان برای آن‌ها بسیار سخت بود. رفتارهای انسانی در سیره رسول‌الله برای آن‌ها تعجب‌انگیز بود زیرا نگاه و رفتاری برده‌گونه به زنان داشتند و حتی تولد دختر را ننگی بزرگ برای خانواده می‌دانستند اما نگاه پیامبر به زن همانند نگاه اسلام به مقوله زن است.
رفتار حضرت رسول با زنانی همانند دختر ایشان فاطمه زهرا (س)، همسرانشان یا زنانی که به اسلام ایمان آورده بودند باعث شد تا جایگاه و کرامت انسانی به زن بخشیده شود. خداوند به طور یکسان بشارت بهشت را به زنان و مردان می‌دهد. در قرآن کریم از زنان مومنی مانند حضرت آسیه یا از زن لوت به عنوان زن ناشایست یاد می‌شود. خداوند با دو نگاه متفاوت به تمامی انسان‌ها نظاره می‌کند پس زنان صاحب اختیار هستند که به سمت بدی بروند یا خوبی.
نگاه اسلام به زنان، نگاهی با تکریم و منزلت است. این نگاه زمانی در جامعه اسلامی محقق می‌شود که شاهد تفکری غیر از این نباشیم و این نگاه درون تفکر اسلامی مستتر باشد.
مباحث نظری متفاوتی راجع به نقش و جایگاه زنان وجود دارد و کمبودی در این رابطه احساس نمی‌شود اما جز تولید فکر متخصصان باید گفتمان‌سازی نیز انجام دهند.
امام خمینی (ره) اسلام را دوباره به جوامع انسانی هدیه کردند. ایشان برای زن جایگاه ویژه‌ای قائل بودند. الگوهایی که امام از اسلام به زن معرفی کردند زن را صاحب اختیار، ازادی و فکر کرد تا بتواند در عرصه‌های مختلف تعیین‌کننده تکالیف خود باشد و افکارش را در هر حوزه ای نشر دهد. زنان بعد از انقلاب توانستند حتی در مسائلی سیاسی دخیل شوند و گرایش سیاسی داشته باشند یا در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کنند و این تفکر از تفکر اسلامی نشات می‌گیرد که برای زن جایگاه ویژه‌ای قائل است.
اهمیت این موضوع تا حدی است که مقام معظم رهبری درباره زنان و جایگاه آن‌ها به کرات سخن رانده اند. زن و مرد در ساحت خانواده و در کنار جنس مخالف تعریف می‌شوند. زنان و مردان در حقوق انسانی متفاوت هستند اما در حقوق فردی، مردان و زنان هر یک دارای حقوقی هستند.
اسلام در ساحت اجتماعی برای زنان و مردان جنسیت قائل نیست. زنان هم پای مردان و به دور از احتساب جنسیت به فعالیت می‌پردازند.
اگر گفته شود که در فلان درمانگاه، پزشک خانومی فعالیت دارد پس خدمات خوبی ارائه نمی شود این تفکر ناشی از سطح فکر پایین است.
در زمان پیامبر (ص)، زنان در بیست و سه شغل تعریف شده فعالیت داشتند. رسول با زنان تاجر کار می‌کردند یا زنانی که به عطر فروشی مشغول بودند؛ رسول در وصف آن‌ها می‌گفت شما خانه‌های ما را خوش‌بو می‌کنید و برای آن‌ها احترام زیادی قائل بودند. اسلام برای ساحت اجتماعی زنان حق جداگانه‌ای قائل است.
در ایران، شاخص توسعه تعالی خانواده است و به فردیت زن جدای از خانواده کمتر پرداخته می‌شود. از زنان توقع نسل‌آوری، تربیت فرزند و ساختن نسل آینده را داریم که در معنای شاخص توسعه خانواده تحقق می‌یابد. از همین نقطه، تفاوت توسعه در دید ما و غرب آغاز می‌شود
در کشورهای غربی برخی از حقوق زنان نادیده گرفته شده و مورد بهره‌کشی قرار می‌گیرند. برای مثال ازدواج رسمی در غرب کمتر دیده می‌شود زیرا مردان خواهان تعهد و پایبندی نیستند. باوجود اینکه در جامعه اسلامی ازدواج یکی از سنت‌های حسنه و نیکو پیامبر محسوب می‌شود.
بسیاری از قوانین سنتی علیه زنان در جامعه وجود دارند که باید حذف شوند یا به نفع زنان تغییر یابند. اهمیت این موضوع تا حدی است که سومین نشست راهبردی رهبر معظم انقلاب با توجه به اهمیت و جایگاه زنان و خانواده برگزار و بررسی شد.
رهبری فرمودند که باید گفتمان‌سازی شود و در جامعه به امور زنان و خانواده بیشتر پرداخته شود.
گفتمان‌های این چنینی مانند تنفس هستند و حتی ایشان فرمودند در مباحث نظری کارهای بسیاری روی زمین مانده‌اند و در این رابطه با کمبود نظریه مواجه نیستیم بلکه باید به اجرای آن‌ها بیندیشیم.
متولیان امور چه زن و چه مرد باید به سخنان رهبری جامه عمل بپوشانند پس ضرورت نقش و جایگاه زنان تا حدی بوده که رهبری سومین نشست خود را به این موضوع اختصاص داده اند و بر امور زنان اصرار ورزیده تا اجحاف‌هایی که علیه زنان وجود داشته از بین برود.
فرحناز قند فروش
|
