مراقب باشیم فرزندانمان «یتیم روانی» نشوند

گاه دیده می‌شود که والدین امروز فراموش می‌کنند که مهمترین انسان‌های زندگیشان فرزندان هستند. کودکان و نوجوانان هزاره سوم برای آینده سعادتمند نیازمند قهرمان هستند و در بسیاری از موارد اولین قهرمان زندگی بچه‌ها خود والدین هستند. اما چه فرزندانی احساس« یتیم روانی بودن» در زندگی خود دارند؟ چقدر والدین از فرزندان خود می‌پرسند که آیا با آنها احساس اعتماد و صمیمت دارند یا خیر؟
  یتیم روانی بودن به چه معناست؟
صفورا جهانشاهی، روان‌شناس و مؤلف دراین باره می‌گوید: مفهوم یتیم روانی بودن شامل خانواده‌های می‌شود که بین والدین و فرزندان به دلیل کمبود تعاملات صمیمانه رابطه مهربانانه به اندازه کافی وجود ندارد. متأسفانه اغلب خود پدر و مادرها متوجه دوری عاطفی با فرزندان خود نشده و می‌گویند ما برای احساس خوشبختی فرزندانمان چندین ساعت کار و فعالیت می‌کنیم.
به‌عنوان یک مادر و براساس بیش از دو دهه تجربه‌های والدگری می‌گویم که متأسفانه بسیاری از بزرگترهای خانواده متوجه نمی شوند که محبت‌هایی هم وجود دارد که به پول و امکانات مادی خلاصه نمی‌شود.
یتیم روانی بودن یک کودک یا نوجوان به هر شکل و با هر کیفیت عملکردی موجب تنهایی و فراری دادن فرزندان از محیط خانواده می‌شود. داشتن یک مشاور یا روان شناس خانوادگی می‌تواند ناهنجاری‌های عاطفی را به راحتی مورد شناسایی و در مان قرار دهد.
   نشانه‌های یتیم روانی بودن
یتیم روانی بودن فرزندان آن هم برای پدر و مادرهایی که همه گونه تلاش برای آرامش فرزندانشان دارند، بسیار ناراحت کننده است. الگوی عینی بودن را در عملکرد و تاثیرپذیری نوجوانان می‌توان مشاهده کرد. پدر و مادری که دوراندیشی هوشمندانه دارند، می‌توانند از یک مشاور یا روانشناس خانواده برای درک دنیای درون ذهن بچه‌های خود استفاده کنند.
جهانشاهی درباره نشانه‌های یتیم روانی بودن می‌گوید: نوجوانان دارای احساس یتیمی روانی با گذشت زمان از ارتباطات چهره به چهره و زمان مفید گفت وگوی مهرورزانه دور می‌شوند. اشکال جدی زندگی دیجیتالی آن است که به آسانی چشم‌انداز زندگی واقعی و طبیعی خود را از دست می‌دهیم. عادت‌های پرتکرار برای ما آنقدر جذاب می‌شوند که به راحتی فراموش می‌کنیم که فرزندان یا والدین ما از کیفیت تعاملات عاطفی مان رضایت ندارند.
از مهم‌ترین نشانه‌های یتیم روانی بودن شامل نخست زمان کم برای گفت وگو یعنی والدین به دلیل مشغولیت‌های شغلی، زمان مناسب برای ارتباط کلامی را ندارند.، دوم اختلاف سلیقه عملکردی به این معنا که در فرایند پاداش و تنبیه با کیفیت روابط عاطفی بین پدر و مادر اختلاف شدید واکنشی دیده می‌شود، سوم الگوی منفی بودن والدین به این معنا والدینی که خود ساعت‌ها در خارج از خانه یا اسیر موبایل بوده و به تأثیرگذاری منفی رفتار خود توجه لازم ندارند، چهارم افراط و تفریط عاطفی یعنی والدین دیکتاتور یا کاملا بی توجه موجب تنهایی احساس فرزندان می‌شوند، پنجم پرخاشگری همیشگی یعنی پدر و مادر به راحتی عصبانی شده و پرخاشگری مستمر در محیط خانه دارند و در نهایت نیز دوری از ویژگی‌های دیجیتالی یعنی بزرگ‌ترهایی که از شرایط زندگی موبایلی و مهارت‌های سایبری آگاهی ندارند.
  مهمترین قدم‌هایی که والدین برای حذف این شرایط باید بردارند
برای کاهش این آسیب‌ها براساس آنچه که مطرح شد، باید گام به گام در مسیر اصلاح شرایط موجود حرکت کنید. والدین و فرزند باید به طوری مشترک در چرخه جبران اشتباهات اقدام کرده و برای شروع یک جهان بینی جدید از کمک‌های یک مشاور متخصص، معتبر و مطمئن بهره مند شوند.
جهانشاهی همچنین توصیه‌های دیگری نیز به خانواده‌ها دارد: «برای درک بهتر این امر به چند ویژگی مهم اشاره می‌کنم:
نخست جایگاه خود را در زندگی فرزندانتان مشخص کنید و به او اثبات کنید.
دوم چشمتان را به دنیای او باز کرده و موضوعات را از زاویه او مورد بررسی قرار دهید.
سوم برای سلامت سه گانه (جسم، روان و فکر) فرزندتان مبارزه کنید.
چهارم برای دور کردن افکار نامناسب از ذهن او تلاش کنید.
پنجم اعتقاد و باورهای درونی فرزندتان را درک کنید و برای آن احترام قائل شوید.
ششم و در نهایت حفظ روابط صمیمی بین خودتان مهم است.»
پس از توجه به همه موارد ذکر شده باز از فرزندانتان به مرور زمان بپرسید که آیا به اندازه کافی با شما احساس اعتماد و صمیمیت دارند؟ اگر به نقطه مطلوب نزدیک شده باشید قطعا پاسخ مثبت خواهید گرفت وگرنه باز هم باید تلاش کنید.
معمولا پدر و مادرهایی که دارای مشکلات زیاد هستند خودشان کمتر ضعف‌ها و اشکالات خود را در جریان فرزندپروری مورد توجه قرار می‌دهند والدینی که به هر علتی دارای سطح ارتباطی مطلوب با فرزندان خود نبوده و اکسیژن عاطفی منطقی را برای بهره‌وری مطلوب سبک زندگی اعضای خانواده فراهم می‌کنند، به طور حتم با چالش‌ها جدی روبه رو می‌شوند و تلاش دارند که مشکلات را رفع کنند.