کشکول مفتون برد‌خونی در حوزه تاریخ دشتی نــادر است

سیدقاسم یاحسینی گفت: سیر کشکول‌نویسی و کشکول‌پژوهی در ایران مغفول مانده‌ است. طبق مستندات، سابقه کشکول‌نویسی در استان بوشهر به خاندان آل‌عصفور و کشکول سید‌عبدالله بلادی سال 1226 ق و سدیدالسلطنه بر می‌گردد.
این نویسنده و مورخ اجتماعی با بیان اینکه نخستین فرهنگی که کلمه «کشکول» را نوشته فرهنگ جهانگیری است، افزود: آنچه در ایران به‌عنوان کشکول می‌شناسیم، کاسه‌ای است که از پوسته میوه درختی به‌نام کوکودومر که در مجمع‌الجزایر سیشل در اقیانوس هند می‌روید، ساخته می‌شود که در گذشته در میان درویشان محبوب بوده و به نوعی از ملزومات آن‌ها محسوب می‌شده‌است.
وی با اشاره به اینکه کشکول در دوره صفویه دچار دگردیسی شد و به یک شی باارزش و هنری تبدیل شد و در حال حاضر یک شی تزئینی و دکوری است، تصریح کرد: مفتون که پس از فایز دشتی مشهورترین شاعر و دوبیتی‌سرای جنوب است؛ اثری دارد که کشکول نام دارد و چنانکه از کشکول او هویداست، مشخص می‌شود که این شاعر به متون فارسی و عربی احاطه داشته‌است.
یاحسینی با تاکید بر اینکه هرچند کشکول مفتون مطالب ادبی کمی دارد؛ ولی در حوزه تاریخ دشتی اثری نادر است و اطلاعاتی که ارائه داده در هیچ اثر دیگری نمی‌توان یافت، گفت: گزارشات مفتون درباره سال آزارو با بیان جزئیات، برده‌داری و کنیز‌داری و نقش زنان در جنگ‌های محلی از جمله مطالب مهم و قابل اعتنای کشکول مفتون است.
بشیر علوی، نویسنده بوشهری نیز در این آیین گفت: عابدی از آنجا که خودش بردخونی است به شرح احوال مفتون شناخت بیشتری داشته است. از این رو، زندگینامه مفتون در این کتاب به علمی‌ترین و کامل‌ترین شرح حال مفتون تاکنون به رشته تحریر درآمده است.
این پژوهشگر و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه کتاب دو بخش متن و تعلیقات دارد که توضیحات عابدی در این کتاب، خود یک کتاب جداگانه و خاص شده است، افزود: کشکول مفتون تفاوتی که با کشکول‌های مرسوم دارد، صرفا در جمع‌آوری مطالب نیست؛ بلکه نوشته‌های خود مفتون است که منبع خوبی برای گویش‌شناسی است.
مجید عابدی، مولف و مصحح کتاب «کشکول» مفتون بردخونی نیز در آیین رونمایی از اثرش که به همت کتابخانه عمومی خلیج فارس برگزار شد، گفت: شش سال روی این اثر کار کردم اما با این حال، مدعی نیستم که بگویم این کتاب، اثری کامل است!
مجید عابدی با بیان اینکه کشکول مفتون که خودش کشکول حسینی نام نهاده، مجموعه‌ای از نوشته‌های گوناگون وی در انواع مباحث و مطالبی است که به نوعی در شکل‌گیری شخصیت ود زندگی او دخیل بوده‌اند، یادآور شد: مفتون گلچینی را از آنچه ریشه در تاریخ اسلام دارد، در کنار روایت‌های دینی، سیاسی، نکته‌های علمی، اخلاقی و گاه عرفانی، ماده تاریخ، ذکر مشاهیر مختلف، نقل گزیده‌هایی از آثار بزرگان، طنز و مطایبه به همراه مروری کوتاه بر زندگی و زمانه خود در صفحه‌های این کتاب جای داده است.