|
محمد مدادی به ارائه تعریفی از حضور گونه‌های مهاجم و بیگانه در کشور پرداخت و اظهار کرد: گونه‌های مهاجم خارج از زیستگاه اصلی خود به زیستگاه‌های جدید به‌صورت تعمدی یا تصادفی معرفی می‌شوند. در حقیقت در زیستگاه جدید فرصت‌های زیستی را از سایر گونه‌ها سلب می‌کنند و آن فرصت‌ها را در اختیار جمعیت‌های خود قرار می‌دهند. بدین ترتیب آسیب‌هایی را به گونه‌های بومی منطقه و زیستگاه وارد می‌کنند؛ به عبارتی جمعیت آن‌ها را به مخاطره می‌اندازند.
وی افزود: گونه‌های مهاجم و بیگانه در سطح دنیا جزو تهدیدات اصلی برای تنوع زیستی محسوب می‌شوند، در ایران نیز مخاطراتی را برای طبیعت و تنوع زیستی کشور دارند. آن‌ها پس از سلب فرصت از سایر گونه‌ها، با پرداختن به تکثیر و رشد افسارگسیخته جمعیت خود گونه‌های بومی را تهدید می‌کنند.
در ایران چه گونه‌هایی مهاجم هستند؟
وی به گونه‌های مهاجم موجود در کشور اشاره کرد و گفت: متأسفانه در حوزه‌های گیاهی و جانوری- هم در محیط‌های خشکی، هم در محیط‌های آبی و تالابی- با گونه‌های مهاجم مواجه هستیم. این گونه‌ها به روش‌های مختلف حتی از خارج از کشور وارد شدند، رشد کردند و اکنون با تکثیر و افزایش جمعیت مخاطراتی را برای گونه‌های بومی طبیعت ایجاد کرده‌اند.
این مسئول تأکید کرد: گونه‌های مهاجم غالباً متعلق به زیستگاه‌های کشور نیستند و به‌صورت مصنوعی به زیستگاه تحمیل شده‌اند.
مدادی درباره آخرین مواجهه با یکی از گونه‌های مهاجم گفت: آخرین موضوع مربوط به کاشت گونه مهاجم «پالونیا» در اطراف «تالاب زریوار» بود. این گونه به‌صورت دست‌کاشت توسط نهادهایی که در اطراف تالاب فعالیت دارند، کاشته شده بود. با توجه به خصوصیاتی که این گونه مهاجم دارد، رشد و تکثیر بسیاری به سمت تالاب پیدا کرده بود اما خوشبختانه با اقدامات انجام‌شده از توسعه، گسترش بیش از حد و آسیب‌زای آن جلوگیری شد.
تشکیل کارگروه ملی گونه‌های مهاجم
وی ضمن اشاره به اینکه ریشه‌کنی گونه‌های مهاجم باتوجه به رفتار خاص آن‌ها به‌سادگی از طبیعت امکان‌پذیر نیست اظهار کرد: بدین جهت باید اقدامات مدیریتی برای جلوگیری از گسترش آن‌ها در دستورکار قرار گیرد. در همین راستا «کارگروه ملی گونه‌های مهاجم» پایه‌ریزی و نخستین جلسه آن در 13 دی‌ماه برگزار شد.
وی تأکید کرد: گونه‌های بیگانه از کانال‌های مختلف قانونی و غیرقانونی وارد کشور می‌شوند. بدین جهت کشت، تکثیر، بهره‌برداری و بازار مصرف این گونه‌ها باید در مدیریت‌شان مد نظر قرار گیرد.در این زمینه دستگاه‌های مختلفی اثرگذار و دارای اختیار و مسئولیت هستند.
مدیر کل دفتر موزه ملی، تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی با اشاره به دستگاه‌های ذی‌ربط در این کارگروه توضیح داد: از وزارت جهاد گرفته تا گمرک، شهرداری‌ها در حوزه‌های شهری، دهیاری‌ها در حوزه‌های روستایی، سازمان حفاظت محیط زیست، شیلات و سایر بخش‌هایی که به هر شکلی با مبادی ورودی کشور درارتباط هستند یا در موضوعات تکثیر و پرورش گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری مسئولیتی دارند در این کارگروه همکاری می‌کنند.
مدادی ضمن اشاره به اینکه مبارزه با گونه‌های مهاجم یک اقدام فرابخشی و فراسازمانی است و اختیارات و مسئولیت تنها به عهده یک دستگاه نمی‌تواند باشد، گفت: تمامی دستگاه‌ها می‌توانند درگیر موضوع گونه‌های مهاجم و بیگانه باشند. تنها باید یک هماهنگی و هم‌افزایی با چندین اقدام و هدف بین دستگاه‌های مختلف شکل بگیرد.
اقدامات لازم جهت مبارزه با گونه‌های بیگانه
وی به اقدامات لازم برای مبارزه با گونه‌های مهاجم اشاره کرد و گفت: ابتدا باید به کنترل ورود گونه‌های بیگانه به کشور پرداخته شود. به عبارتی از ورود گونه‌هایی که به سایر نقاط دنیا به‌عنوان گونه‌های مهاجم معرفی شدند، جلوگیری کنیم همچنین لازم است گونه‌هایی که پیش از این وارد کشور شدند و اکنون در زیستگاه‌های طبیعی‌مان حضور دارند را مورد پایش قرار دهیم.
مدیر کل دفتر موزه ملی، تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی افزود: یک برنامه مدیریتی باید برای گونه‌های مهاجم و گونه‌هایی که احتمال تبدیل آن‌ها به گونه‌های مهاجم در داخل کشور وجود دارد، تدوین شود. لازم است با همکاری همه دستگاه‌ها این برنامه‌ها اجرا شود تا بتوانیم گونه‌های مهاجم را حذف و یا از توسعه آن‌ها در کشور جلوگیری کنیم.
دستگاه‌های ذی‌ربط همکاری می‌کنند؟
مدادی در پایان با اشاره به همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط در این کارگروه گفت: خوشبختانه استقبال بسیار خوبی از جانب همه دستگاه‌های مدعو دارای مدیریت صورت گرفت. در ابتدای امر دستورالعملی برای فعالیت این کارگروه تهیه و ارسال کردیم که پس از استقبال همه دستگاه‌ها نخستین جلسه کارگروه تشکیل شد. در نخستین جلسه برگزارشده تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط متفق‌القول برای ضرورت تشکیل این کارگروه و ادامه فعالیت آن تأکید کردند همچنین قول همکاری لازم را به ما داده‌اند. فکر می‌کنم دورنمای خوبی را می‌توانیم برای این کارگروه ترسیم کنیم تا هرچه سریع‌تر برای مدیریت گونه‌های مهاجم در کشور اقدامات لازم انجام شود.
پالونیا، نام یک سرده از تیره پالونیاییان در راسته نعناسانان است. این سرده بسته به روش طبقه‌بندی، 6 تا 17 گونه دارد. گونه‌های مختلف آن بومی شمال آمریکا، چین، لائوس و ویتنام، و مناطق دیگر شرق آسیا، به ویژه ژاپن و کره هستند. این گونه چوب و تنه قابل استفاده در صنعت نجاری جهت ساختن مبلمان، تخته لایه، کبریت و کاغذ و کارتن، هواپیماو گلایدر و ادوات موسیقی تولید و استفاده کرد.
|
