پدر- فرزندی به سبک صحیح

وقتی پدر ناخدای کشتی عواطف فرزندانش می‌شود

آیت الله حائزی شیرازی تعریف می‌کرد که یادش می‌آید وقتی بچه بوده، وقتی همه در خانه خواب بودند، شب نزد پدرشان می‌رفته و پدر برایشان قصه‌های پیغمبران را از همان طفولیت تعریف می‌کردند. ایشان مطرح می‌کردند که گاه پیش می‌آمده چندین شب یک قصه طول می‌کشیده و او هم گوش می‌داده است. حتی وقتی این شب‌های قصه‌گویی به ایام محرم می‌رسیده، جریانات عاشورا و مسائل مربوط به امام حسین(ع) در مدینه، بیعت ایشان و جریانات ماه رجب هم به قصه‌ها اضافه می‌شده و شب به شب نقل می‌شده است.
روایتی که از آیت الله حائزی شنیدیم همان خدمت بزرگی است که یک پدر می‌تواند در حق فرزندش بکندکه از همان طفولیت در اخلاق، کردار، رفتار، عبادت، نماز و روزه فرزندش اثرگذار افتاد و اینها را اصلاح کند. پدران زیادی را می‌بینیم که به خاطر مشغله‌های زیاد زندگی یا حتی سر بی‌حوصلگی و بی دلیل و بهانه در فرایند رشد فرزندانشان دخالت نمی‌کنند و حتی آن را وظیفه مادر می‌دانند. امروز که روز پدر است و به بهانه این روز بزرگ می‌خواهیم به برخی مسائل مهم که در آن پدران می‌توانند در فرایند رشد فرزندشان دخیل باشند، اشاره کنیم تا خودشان در آینده از ثمره این آموزش‌ها و تربیت‌ها بهره ببرند.
 پدر و مشارکت در مدیریت عواطف فرزندان
مریم مظاهری، روانشناس کودک درباره اهمیت توجه پدران به فرایند رشد کودک می‌گوید: «پدران از همان کودکی باید در نظر داشته باشند که در فرایند عواطف کودکانشان از هر جنبه ای دخیل هستند. اگر پدری شاد و بازیگوش است، می‌تواند فرزندش را هم در همین مسیر قرار دارد، اگر بداخلاق و عصبانی است، قطعا اثرات آن بر فرزندش نیز نمایان می‌شود. اما چطور می‌توان این عواطف را به طور صحیح مدیریت کرد؟
-بازی و فعالیت‌های مشترک
بازی کردن یکی از راه‌هایی است که پدران می‌توانند فرزندانشان را جذب خود کرده و عواطف آنها را مدیریت صحیح کنند. پدری که در طول روز یا هفته زمانی را برای بازی با فرزندش تعیین می‌کند. او را چه به پارک می‌برد و پیاده روی می‌کنند و چه در خانه بازی‌های مختلف تدارک می‌بینند، فرزندی شاد و خلاق هم می‌تواند تربیت کند که ثمراتش را در آینده خواهد دید.
بازی‌ها به راحتی می‌توانند فرایند حل مسئله و مشکل را نیز به بچه‌ها آموزش دهند چرا که بچه‌ها در فرایند بازی آزمون و خطا می‌کنند، تفکر کرده و مشارکت را یاد می‌گیرند. این بازی‌ها می‌تواند به اشکال مختلف تا دوران نوجوانی و بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند.
-فرزندان آیینه تمام نمای والدین
یکی دیگر از نکاتی که پدران باید در نظر داشته باشند این است که همه بچه‌ها آیینه پدر و مادرهایشان می‌شوند و تا یک سنی هر چیزی که از آنها ببینند همان کارها را تکرار می‌کنند اگر فرزندی، پدری صادق، منعطف، خوش اخلاق و خوش برخورد، پرصبر و متفکر ببیند قطعا از پدرش هم تبعیت خواهد کرد. پس گاهی اوقات لازم هم نیست که کاری پدران انجام دهند، همین که خودشان گفتارشان و رفتارشان یکی باشد، خودش یک الگوی آموزشی است.
-اجازه کشف اطراف و عواطف را به فرزندانتان بدهید
یک پدر متعال و متفکر به فرزندش اجازه می‌دهد که اطرافش را کشف کند، در طبیعت گرفته یا در کشف احساسات دیگران او را دخیل می‌کند. بنابراین به فرزندش نمی‌گوید که گریه نکن، گریه برای آدم‌های ضعیف است بلکه اجازه می‌دهد که فرزندش گریه بکند، چون آن را نقطه قوت عواطف او می‌بیند. اجازه می‌دهد تا فرزندش شکست بخورد، تا بفهمد که همه چیز موفقیت نیست. اجازه می‌دهد تا فرزندش عصبانی شود اما به او یاد می‌دهد که در برابر این عصبانیت چطور خود را کنترل کند تا دچار مشکل نشود.
-مشارکت در امور تحصیلی
حتما زیاد شنیده اید که پدرها نقش مهمی در موفقیت تحصیلی فرزندانشان دارند اما اینجایش مهم است که پدرها چطور دراین موفقیت نقش دارند. پدرانی که در امور تحصیلی فرزندانشان مشارت می‌کنند، به کلاس‌های او سر می‌زنند، درسش را می‌پرسند، به مدرسه اش سر می‌زنند، از دروسش مطلع می‌شوند، گاهی خودشان کمک بچه‌ها می‌شوند و مسائلی از این دست که ربطی به جنسیت بچه هم ندارد، قطعا در فرایند درسی بچه‌ها اثرگذار خواهند بود. همه اینها زمانی که پدران عواطف متعادلی در زمینه تحصیلی و نمرات بچه‌ها هم دارند، اثر بیشتری دارد مثلا اینکه به بچه‌ها استرس وارد نمی‌کنند که بهترین نمره را بگیرند یا اینکه بهترین دانش‌آموز باشند بلکه به آنها می‌آموزند که مهم است چقدر دروس را یاد گرفته باشند و چقدر از آن لذت می‌برند.
-ارتباط با دوستان فرزندان
خیلی از پدرها اصلا دوستان فرزندانشان را نمی شناسند و این اصلا خوب نیست. چرا که در این صورت نمی توانند نقطه نظری هم داشته باشند. بهتر است که پدرها در این زمینه مشارکت داشته باشند مثلا از فرزندانشان درباره دوستان صمیمی شان بپرسند آنها را به خانه دعوت کنند و به صحبت با هم بنشینند حتی اگر یک جایی تشخیص دادند که فلان دوست برای فرزندشان مناسب نیست آنقدر با بچه صمیمی باشند که مسائل را راحت با او در میان بگذارند تا خود فرزند گوش بزنگ و مراقب باشد.
-نظارت نه محدودیت
یکی دیگر از نکات مهم در فرزندپروری و مراقبت پدران این است که خیلی از پدرها بچه‌ها را برای دور شدن از بحران‌ها و مشکلات محدود می‌کنند مثلا اجازه نمی‌دهند با دوستانشان رفت و آمد کنند، به تفریحات با مدرسه بروند یا یک سینما یا یک گردش معمولی به تنهایی و با دوستانشان بروند. اینها محدودیت است و به مرور زمان نتیجه عکس خواهد گذاشت بهتر است به جای چنین تمهیدی، با فرزندان صمیمی باشید خیلی جاها خودتان همراه اوشوید و در جاهایی که فرزندان تمایل به حضور با دوستانشان یا مدرسه دارند با نظارت کامل و صحبت با اولیای مدرسه اجازه چنین تجربیات شیرینی را به فرزندتان بدهید.
-کتاب بخوانید
کتاب خواندن بخشی از اعظمی از دریچه‌ها را به روی فرزندان باز می‌کند. به شرط اینکه خود پدر و مادر کتابخوان باشند و الگوی خوبی برای فرزندانشان بشوند و در کنارش کتاب‌هایی به فراخور سن فرزندان تهیه کنند و آنها را پای آن بنشینند و زمانی را هر روز یا هر هفته برای کتابخوانی مشخص کنند. از بچه‌ها بخواهند که کتاب‌ها را هر چند وقت یک بار بخوانند، خلاصه کنند و برای شما تعریف کنند. برایشان تشویق و جایزه تعیین کنید تا با رغبت به سمت آن بیایند و به مرور فرزندانی کتابخوان تربیت کنید. پدرانی که در منزل بیشتر به دیدن تلویزیون مشغولند، عموما فرزندانشان نیز کتابخوان نمی شوند چون الگوی درستی ندارند.
 مشارکت در امور معنوی فرزندان
پدری که می‌خواهد فرزندانی مومن تربیت کند که به نماز و روزه شان اهمیت دهند، حجاب را باور داشته باشند و مسائلی از این دست، ابتدا باید والدین خودشان به این قسم مسائل اهمیت بدهند. نماز و روزه را اولویت بدهند، دیگر خواه ناخواه بچه‌ها می‌بینند و یاد می‌گیرند اما در کنارش از یک سنی هم می‌توانند آموزش‌هایی را به بچه‌ها بدهند. مثل قران خواندن، نماز خواندن و روزه گرفتن که با تمرین امکان پذیر است.
مسائل مربوط به شناخت محرم و نامحرم و رعایت حجاب هم از آن دست چیزهایی است که با آموزش و تشویق به راحتی شدنی است.
با رعایت بخش اعظمی از این مسائل خود فرزندان در آینده تصمیم گیرندگان خوبی برای زندگی شان خواهند شد و به راحتی از بزنگاه‌ها در کنار والدین و بعد در دوران ازدواج و زندگی آینده شان عبور می‌کنند و تصمیمات خوبی می‌گیرند به شرطی که پدر و مادر اعتماد به نفس خوب و عزت نفس به فرزندانشان بدهند. آنها را در برهه‌های مختلف زندگی تنها نگذارند و در کنارشان باشند تا دلشان قرص باشد و بتوانند بهترین تصمیمات را بگیرند. پدر خوب بودن کار دشواری نیست کمااینکه فرزند خوب بودن هم دشوار نیست فقط کافی است فوت و فن‌های ریز آن را بدانیم تا از بحران‌ها به سلامت عبور کنیم و با هم دوست و رفیق باشیم مثل دوستانی که از هم ناراحت می‌شوند اما به دل نمی‌گیرند.