|
در سال‌های اخیر، گرایش روزافزون زنان و دختران به‌خصوص دختران کم سن و سال به استفاده بی‌رویه از لوازم آرایش به مرز بحران رسیده و نگرانی عمیقی در سطح جامعه برانگیخته است. به حدی که مهار این بحران، دشوار به‌نظر می‌رسد. آخرین بررسی‌های انجام‌شده در کشور نشان می‌دهد که ایران، سومین کشور مصرف‌کننده و هفتمین کشور واردکننده لوازم آرایشی در جهان است.
زیبایی و زیبا شدن را خداوند در نهاد هر انسانی به ودیعه گذاشته، بنابراین نیاز به زیبایی و زیبا شدن، ارتباطی با نژاد، قومیت و فرهنگ ندارد اما مانند نیازهای دیگر اگر به شکل صحیحی برآورده نشود، باعث به‌وجود آمدن رفتارهای افراطی در اشخاص می‌شود که یقیناً در این شرایط لازم است متخصصان علوم انسانی به بررسی و تحقیق بپردازند چراکه این موضوع در بین زنان جوان و دختران به یک امر افراطی بدل گشته و استفاده از لوازم آرایشی در هر شرایطی برای آن‌ها به یک هنجار تبدیل شده است.
بنابر تحقیقات انجام‌شده در کشورهای اروپایی و به اصطلاح پیشرفته، زنان در سنین بالا یعنی میان‌سالی به بعد، اقدام به مصرف این وسایل می‌کنند و آن هم بیشتر برای حفاظت از پوست و جلوگیری از پیر شدن آن؛ اما متأسفانه در کشور ما زنان در هر شرایط زمانی و مکانی اعم از دانشگاه، مدرسه و غیره به لوازم آرایشی روی می‌آورند.
اگر از دختران جوان و نوجوان در رابطه با استفاده از لوازم آرایشی بپرسید می‌گویند من قبل از اینکه به دانشگاه و یا دبیرستان بیایم خیلی به استفاده از این وسایل رغبت نشان نمی‌دادم، اما بعد از اینکه وارد دانشگاه و مدرسه شدم، دخترهای دانشگاه و مدرسه عدم استفاده از آرایش را در من نشانه عقب‌افتادگی و به‌اصطلاح امل‌بازی قلمداد می‌کردند در نتیجه من به خاطر اینکه به آن‌ها ثابت کنم، آن طور که آن‌ها فکر می‌کنند، بی‌فرهنگ و عقب‌مانده نیستم؛ اکنون همیشه آرایش می‌کنم، چراکه به قول شاعر «گر خواهی نشوی رسوا هم‌رنگ جماعت شو»، بنابراین من هم بعد از اینکه وارد مدرسه و دانشگاه و به‌ویژه این جمع از دوستانم شدم، آرایش کردن یکی از دغدغه‌های اصلی من شد.
بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا در این باره گفت‌و‌گویی با پژوهشگر مطالعات زنان ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
اعتماد به‌نفس پایین، ریشه استفاده بی‌رویه از لوازم آرایشی
زهرا میرزائی با بیان اینکه افراط در استفاده از لوازم آرایشی در دو بعد بهداشت جسمی و روانی قابل بررسی است، اظهار کرد: اگر از مشکلات و بیماری‌هایی که در پی استفاده افراطی برای جسم بانوان ایجاد می‌شود بگذریم در بعد روانی معمولاً دلایل فردی و روان‌شناختی، نیاز به جلب توجه بیش از حد و کمبود اعتماد به‌نفس است که باعث می‌شود فرد احساس منفی از خود داشته باشد و یا احساس کند که نقصی دارد، که آن را زیبا نمی‌داند، بنابراین استفاده مداوم از لوازم زیبایی نشان‌دهنده اعتماد به‌نفس پایین است.
وی با تأکید بر اینکه ما منکر این قضیه نیستیم که میل به زیبایی و زیبا دیده شدن در خانم‌ها یک امر طبیعی است و نمی‌توان آن را قبیح دانست، بلکه بسیار هم ستودنی است، گفت: اما اگر فرد دائماً احساس کند که به لوازم آرایشی نیاز دارد و نسبت به استفاده مداوم از این لوازم اصرار کرده و با زیبایی طبیعی خود نتواند کنار بیاید، به لحاظ روانی مشکل‌‌ساز خواهد بود.
استفاده از فیلتر در عکس گرفتن با گوشی نوع دیگری از عدم اعتماد به‌نفس
وی با اشاره به اینکه متأسفانه این موضوع را در بین دختران جوان و نوجوان حتی در سنین کودکی هم در فضای مجازی وقتی که برای عکس گرفتن از فیلتر‌ها برای اضافه کردن آرایش به صورتشان استفاده می‌کنند می‌بینیم، تشریح کرد: درواقع در پی استفاده افراطی از لوازم آرایشی فرد به جایی می‌رسد که نمی‌تواند با چهره واقعی خود ارتباط بگیرد و حتی در برخی موارد فرد چهره واقعی خود را نمی‌شناسد.
این پژوهشگر حوزه زنان با بیان اینکه این گونه افراد دائماً نیازمند تغییر در چهره و حتی در دیگر اندام‌‌های خود هستند، خاطرنشان کرد: تأییدکننده این امر افزایش روزافزون تعداد عمل‌های زیبایی است.
فرد احساس می‌کند معیارهای لازم برای حضور در جامعه را ندارد
میرزائی ابراز کرد: باید به این موضوع تأمل‌برانگیز در سطح جامعه پرداخته شود، در این مسئله یک بعد این است که فرد احساس می‌کند که به‌صورت طبیعی معیارهای لازم را برای بودن در اجتماع ندارد.
وی افزود: البته اینکه دختران ما دوست داشته باشند زیبا باشند و در منزل به این مهم از طریق استفاده از لوازم آرایشی دست بزنند و یا برای رفتن به بیرون خود را آراسته کنند با فردی که خود را بدون آرایش قابل پذیرش در جامعه نداند متفاوت است.
وی با اشاره به اینکه متأسفانه استفاده از لوازم آرایشی آن هم به‌صورت افراطی در بین دختران و زنان جوان به یک هنجار اجتماعی بدل شده ابراز کرد: درواقع این افراد همانطور که پیشتر عنوان شد اعتماد به‌نفس لازم را ندارند.
این پژوهشگر حوزه زنان با بیان اینکه یکی دیگر از ابعاد قضیه این است که بیشتر این دختران و زنان از طریق آرایش کردن به‌دنبال دریافت تأییدیه از جامعه هستند، اذعان کرد: در واقع آنان پیشتر احساس ارزشمندی را از خانواده و جامعه دریافت نکرده‌اند.
میرزائی ادامه داد: در بسیاری از موارد متأسفانه جامعه معیارهای متفاوتی را برای ارزشمندی به فرد انتقال می‌دهد حال آنکه او باید بداند که می‌توان در ابعاد دیگری این ارزشمندی را کسب کند.
وی با تأکید بر اینکه این امر امروز به یک هنجار غالب در جامعه زنان بدل شده، تصریح کرد: این بدان معناست که فرد باید حتماً درصدی از تغییر، آرایش و متفاوت بودن را در چهره طبیعی خود داشته باشد تا مورد پذیرش قرار گیرد.
این پژوهشگر حوزه زنان درخصوص اینکه استفاده از وسیله آرایش و اقدامات زیبایی را باید رفتاری عادی قلمداد کرد یا یک آسیب اجتماعی؟ گفت: اگر بی‌رویه باشد، هم یک نوع بیماری روحی و روانی ناشی از اعتماد به‌نفس پایین است و هم یک بیماری اجتماعی و فرهنگی که می‌تواند عوامل زیادی داشته باشد.
میرزائی ادامه داد: ریشه آن‌ها از بعد جامعه‌شناختی ناشی از رشد و جهانی شدن، تجدد و معضلاتی با موضوع فرهنگی بوده و هر فردی به مورد توجه قرار گرفتن نیاز دارد، اما بسته به اینکه این نیازها و خواسته‌های فردی تا چه اندازه و چگونه در فضای فرهنگی تعریف شده باشد، تفاوت دارد.
وی در خصوص بالا بودن آمار استفاده از محصولات آرایشی در کشورهایی مانند کشور ما گفت: علت اساسی در تغییرات اجتماعی و استحاله شدن فرهنگی، ناشی از ارتباط بیشتر افراد جامعه با پیرامون و فاصله گرفتن افراد جامعه از الگو‌های فرهنگی سنتی و عدم دریافت ارزشمندی از خانواده و جامعه خود است.
این پژوهشگر حوزه زنان در رابطه با نقش‌هایی که والدین در این باره می‌توانند داشته باشند، تأکید کرد: نظارت بیشتر، ارزشمند شمردن دختران و تقویت ارتباطات خود با آن‌ها، از مهم‌ترین کارهایی است که خانواده‌ها در این باره می‌توانند انجام دهند.
مع‌الوصف چنانکه گفته شد زیبایی نیازی فطری و دوست‌داشتنی است، همه نگاه‌ها، سؤالات، دغدغه‌ها و انتقادات در رابطه با افراط کردن در این باره است که این همه علاقه به آرایش‌های افراطی برای چیست؟! چه باید کرد و مشکل کار کجاست؟ گرچه این افراد برای آرایش خود به لحاظ روانی مباحثی همچون دریافت تأییدیه از سوی جامعه را در ذهن دارند اما نکته این است که کسانی که بیش از اندازه آرایش می‌کنند، یا آرایش آنان بیش از اندازه غلیظ و ناهنجار است، معمولاً در جامعه انگشت‌نما هستند و بسیار مورد قضاوت قرار می‌گیرند به علاوه، حتی گاهی پیش می‌آید که این دسته از افراد، از جایگاه برابری با سایر افراد، برخوردار نیستند و به نوعی دچار تزلزل شخصیتی به لحاظ جایگاه اجتماعی می‌شوند.
|
