کتاب «گردشگری حلال» جهان‌گردی اسلامی و مهمان‌پذیری حلال را تبیین می‌کند

فرید جواهرزاده در خصوص کتاب «گردشگری حلال»، اظهار کرد: گردشگری حلال یک محصول تقریبا جدید در صنعت گردشگری است که متمرکز بر برنامه‌های سیاحتی و گردشگری حوزه کشورهای مختلف به ویژه مسلمانان محسوب می‌شود.
وی افزود: تقریبا در دو دهه گذشته مفهوم جدیدی نزد متخصصان و صاحب نظران حوزه گردشگری شکل گرفته که به آن گردشگری حلال می‌گویند. طی مطالعاتی که انجام داده‌ام عده‌ای از محققان این نوع از گردشگری را به عنوان شاخه‌های گردشگری تلقی کردند.
نویسنده کتاب گردشگری حلال اضافه کرد: اما به عقیده من این مورد را نمی‌توان بخشی از گردشگری تلقی کرد، بلکه می‌توان گفت گردشگری حلال یکی از زیر شاخه‌های گردشگری مذهبی محسوب می‌شود. در نهایت این نوع گردشگری منطبق بر تمهیدات و اقداماتی است که مقاصد مختلف را برای میزبانی از مسلمانان و افرادی که به دین اسلام و شریعت اسلامی پایبند هستند و به آن‌ها توجه می‌کنند در نظر می‌گیرد تا بتواند شرایطی را برای میزبانی ما از آن‌ها فراهم کند.
وی عنوان کرد: بنابراین زمانی که سخن از گردشگری حلال به میان می‌آید مفهوم آن بیشتر به این موضوع باز می‌گردد که محصولات جدیدی در صنعت گردشگری دنبال کنیم تا طبق آن محصول بتواند برای استفاده مسلمانان راحت‌تر، متناسب‌تر و نوعی مناسب‌سازی شده باشد؛ به عنوان مثال نوع غذا و خوراک‌هایی که گردشگران مسلمان تناول می‌کنند قاعدتا باید از گوشت حلال و از ذبح اسلامی برخوردار باشد یا از سرو مشروبات الکلی نیز خودداری شود.
جواهرزاده تصریح کرد: همچنین مکان‌های تفریحی مانند استخر باید به گونه‌ای باشد که اختلاط زن و مرد در آن مکان‌ها وجود نداشته باشد. همچنین رعایت اوقات شرعی در برنامه‌ریزی‌ها و زمان‌های سفر در طول تفریح و امکان به جا آوردن نمازهای روزانه در فضای مناسب طول سفر از اهم اقداماتی است که باید در گردشگری حلال به آن توجه شود.
وی خاطرنشان کرد: در چند سال گذشته اقدامات خوبی در دنیا انجام شد و در مقاله‌ای مشاهده کردم که شاخص‌های حلال را در بین 138 کشور دنیا رتبه‌بندی کرده و شاخصه‌های حلال را در میان کشورهای اسلامی مطرح کرده بودند. نکته جالب توجه این بود که اولین کشور حلال که رتبه برتر، برند و نشان برتر را به خود اختصاص داده بود، کشور مالزی است. دومین رتبه به عربستان اختصاص پیدا کرد که در سال‌های اخیر رشد سریعی داشته است. همچنین کشور اندونزی در رتبه دوم و با عربستان قرار دارد.
  امارات در دسترس‌ترین مقصدها برای گردشگران مسلمان
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران ادامه داد: امارات رتبه سوم را کسب کرده بود و به نوعی از در دسترس‌ترین مقصدها برای گردشگران مسلمان تلقی می‌شود. چهارمین کشور قطر است و ایران و اردن نیز در رتبه پنجم قرار دارند. همچنین بحرین، سنگاپور و دیگر کشورهای اسلامی رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند.
وی بیان کرد: این رتبه‌بندی‌ها براساس چند شاخص مشخص شده بود که ابتدا نحوه دسترسی و ارتباطات، امنیت و ثبات، خدمات حلال در رستوران‌ها، هتل‌ها و مهمتر از همه تجربیات منحصر به‌فرد برای گردشگران مسلمان است که در این رتبه‌بندی به این‌ موارد توجه شده بود.
جواهرزاده اظهار کرد: در کتاب گردشگری حلال که با همکاری دکتر الهام عناصری نوشته شده است مسائلی را بررسی و سعی کردیم در این کتاب راهنمای جهان‌گردی اسلامی و به نوعی مهمان‌پذیری حلال را تبیین کنیم. براساس آمارهای سازمان جهانی جهانگردی معمولا مسلمانان جهان اندکی هزینه بیشتری نسبت به گردشگران اروپایی برای کشورهای مقصد انجام می‌دهند.
وی گفت: ما سعی کردیم در این کتاب چند موضوع را واکاوی کنیم و ابتدا در مقدمه از جهان‌گردی اسلامی و گردشگری حلال سخن به میان آوردیم و سپس مطالعه تطبیقی از کشور مالزی انجام دادیم و اقدامات هتلی که در مالزی در حوزه گردشگری حلال انجام داده‌اند و نوع اقدامات متناسبی که می‌توانیم از روی آن بهره گیریم و استفاده کنیم مورد توجه قرار دادیم.
نویسنده کتاب گردشگری حلال افزود: همچنین شاخص‌های ارزشیابی کشور مالزی و تجربیات منحصر به‌فرد گردشگر مسلمان و ارائه دهندگان خدمات گردشگران در کشور را مورد بررسی قرار دادیم. استراتژی‌های جدید گردشگران مسلمان و مزایای رقابتی مفاهیمی مانند هتل اسلامی، زیارت اسلامی یا مهمان‌پذیری را در قالب فصول این کتاب مورد بررسی قرار دادیم.
وی اظهار کرد: در نهایت گردشگری تونس را نیز که در مواقع بحرانی توانست با تجربه بسیار خوب در حوزه گردشگری حلال فعالیت کند را جزو شاخص‌های دیگر در این کتاب مورد بررسی قرار دادیم. همچنین در فصل دیگر از این کتاب فعالیت‌هایی که اروپایی‌ها در حوزه گردشگری حلال انجام می‌دهند و همچنین بازاریابی‌ آن‌ها را بررسی کردیم.
  معرفی ماه محرم را به عنوان یک فستیوال فرهنگی مذهبی
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران ادامه داد: در بخشی از کتاب، یک مدل ایرانی از ماه محرم را به عنوان یک فستیوال فرهنگی مذهبی معرفی کردیم که می‌تواند به عنوان یک نقطه موثر برای جذب گردشگری حلال در ایران به شمار آید.
وی بیان کرد: در فصل آخر نیز به نیازهای گردشگران مسلمان پرداختیم و در مجموع با گردشگری حلال یا یک مفهوم جدید در سطح بین‌المللی به کشورهای دنیا با تکیه بر مزیت‌های رقابتی ایران پرداختیم. همچنین سعی کردیم کتاب را برای افرادی که علاقه‌مند هستند در مراکز مرتبط با بحث‌های اقامتی، خدمات گردشگری و حمل‌ونقل که می‌خواهند این خدمات را برای مشتریان خود ارائه دهند به نوعی مطرح و مورد بررسی قرار دادیم.
  افراد «گردشگری حلال» را به اشتباه در مقابل «گردشگری حرام» قرار می‌دهند
جواهرزاده مطرح کرد: امیدوارم این کتاب بتواند بخشی از خلأ موجود در بحث شناخت گردشگری حلال را در کشور را پر کند. یک اشتباه بزرگ و معناداری وجود دارد که افراد «گردشگری حلال» را در مقابل «گردشگری حرام» قرار می‌دهند و زمانی‌که از گردشگری حلال صحبت می‌کنیم بسیاری تصور می‌کنند که باید در مقابل گردشگری حرام باشد تا این گردشگری مصداق پیدا کند.
وی افزود: بدین منظور عده‌ای از افراد سوال می‌کنند که ما گردشگری حرام نداریم که شما به دنبال گردشگری حلال هستید. مفهوم گردشگری حلال در کشور ما به معنای توسعه بازار است و شاید گمنام بودن ایران به عنوان یک مقصد گردشگری حلال، یکی از ضعف‌های عمده در تبلیغات کشور ما در حوزه معرفی ایران است که ایران هراسی را نیز به دنبال خواهد داشت.
این کارشناس گردشگری اضافه کرد: یکی از بزرگترین مشکلات ما در بحث توسعه گردشگری و معرفی ایران این است که با مفهومی به نام ایران هراسی مواجه هستیم و باید به عنوان بزرگترین چالش پیش‌رو به آن نگاه کنیم تا شاید بتواند بر این موضوع فائق آید.