کمبود پزشک خانواده؛ پاشنه آشیل مهم‌ترین طرح وزارت بهداشت

آنطور که وزیر بهداشت در سال گذشته عنوان کرد؛ مهم‌ترین برنامه این وزارتخانه در سال 1402، اجرای سراسری برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع در کشور است.
بر اساس وعده وزارت بهداشت، قرار است این برنامه امسال در شهرهای بزرگ و با اولویت مناطق محروم این شهرها اجرایی شود و البته وزیر بهداشت مدعی شده که اجرای برنامه از اول اردیبهشت کلید خورده است.
اما، دیدگاه‌های اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در این ارتباط، متفاوت با ادعاهای وزیر بهداشت است. به طوری که نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، معتقد است این برنامه با چالش‌های زیادی مواجه است که می‌تواند اجرای آن را دچار وقفه سازد.
سیدمرتضی خاتمی؛ در پاسخ به این سؤال که آیا قرار است از پزشکان عمومی در این برنامه به‌عنوان پزشک خانواده استفاده بشود یا خیر، گفت: اگر بنا باشد از متخصصان پزشک خانواده استفاده کنیم که تا سال‌ها نمی‌توانیم اصلاً این را اجرا بکنیم. تعدادی به‌عنوان نقاط کانونی قرار است از متخصصان پزشک خانواده استفاده بشود برای بقیه نقاط قرار است از پزشکان عمومی دوره دیده با دوره‌های کوتاهی که می‌بینند استفاده بکنیم. اصولاً بنا بوده که در طی برنامه‌های گذشته نظام آموزشی پزشکی ما هم متأثر از این موضوع بشود یعنی پزشکان عمومی ما واحدهایی را در جریان آموزش در ارتباط با پزشکی خانواده بگذرانند که البته از آن غفلت شده ولی اقداماتی اخیراً شروع شده بنابراین ما هم در مورد ابنیه یعنی همین پایگاه‌های سلامت و هم در مورد مراکز جامع سلامت و هم نیروی انسانی کمبودهایی داریم.
وی در پاسخ به این سؤال که چه تعداد نیرو کمبود داریم، افزود: ما حدود 6 هزار نفر شاید نیروی پزشک خانواده لازم داشته باشیم که البته این را کمبود داریم.
نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، ادامه داد: گفته می‌شود ما پزشک کم داریم اگر پزشک کم داریم شما هم که نمی‌خواهید کل کشور را اجرا کنید الآن دوستان ما در وزارت بهداشت گفتند ما از هر استان از هر دانشگاه هر شهری که آمادگی داشته باشد می‌خواهیم شروع کنیم اتفاقاً یکی از پاشنه آشیل‌های موفقیت یا عدم موفقیت این طرح این است که ما دیگر این را فراگیر کنیم یعنی اگر این فراگیری نباشد و اختیاری باشد، عدالت در سلامت و اقتصاد سلامت را متزلزل می‌کند.
نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، در واکنش به این موضوع که گفته می‌شود اجرای طرح پزشکی خانواده در شهرها از اول اردیبهشت کلید خورده است، گفت: دوستان می‌فرمایند که ما تا پایان سال به تدریج این کار را فراگیر خواهیم کرد که البته ما معتقدیم با هر نسبتی که می‌خواهیم این طرح را شروع کنیم باید کار کالبد درستی داشته باشد که بتواند نظام ارجاع و پزشکی خانواده را محقق کند، بنابراین ما ابهاماتی داریم که از وزیر خواستیم برای توضیح و رفع ابهامات و چالش‌هایی که وجود دارد، در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس حاضر شوند.
خاتمی در خصوص تشویق مردم به استفاده از پزشک خانواده، افزود: مشوق‌هایی که وزارت بهداشت اعلام کرده و در قانون بودجه سال جاری هم منعکس است این است که تمام کسانی که از این مسیر برای دریافت خدمات استفاده کنند ما حتی فرانشیز را حذف خواهیم کرد که البته این خودش یکی از چالش‌ها است. برای اینکه فرانشیز پایه درمان هست و در کل دنیا این یک اصل پذیرفته شده است که ما فرانشیز را گذاشتیم برای این که خدمات القایی شکل نگیرد اساساً یکی از اهدافی که پزشک خانواده دنبال می‌کند که این که ما ارزش افزایی را در خدمات و ارائه خدمات داشته باشیم به جای خدمات القایی اینکه من بتوانم به راحتی خدمات را از سطح دو بگیرم به جای سطح یک و از سطح سه بگیرم به جای سطح دو بگیرم اصولاً این رویه شکل نخواهد گرفت.
وی گفت: در بودجه سال جاری حدود 46 هزار و 500 میلیارد تومان برای اجرای پزشک خانواده پیش‌بینی شده و سازمان برنامه و بودجه هم مکلف شده از محل یک درصد ارزش افزوده مبالغ را کامل در اختیار وزارت بهداشت قرار بدهد، اما به شرطی که وزارت بهداشت در مسیر پزشک خانواده آن را هزینه کند و گرنه با کمبودهای بودجه‌ای و اعتباری که در بخش دیگر اتفاق خواهد افتاد ممکن است که دوباره چیزی برای پزشک خانواده نماند.