|
یکی از مباحث مقررات ملی ساختمان، مبحث 19 است که جهت رعایت استانداردهای لازم و عایق‌سازی پروژه‌های عمرانی به منظور جلوگیری از هدررفت انرژی، تدوین شده است.
به‌دلیل الزام به خرید مصالح ساختمانی استاندارد، هزینه اولیه به کارفرمایان تحمیل می‌شود که عده‌ای به‌دلیل آگاه نبودن نسبت به فواید بلندمدت این مقررات در طول بهره‌برداری از سازه، از رعایت الزامات این قانون سرپیچی می‌کنند، ازجمله مصالحی که به‌منظور جلوگیری از اتلاف انرژی در ساختمان و بهینه‌سازی مصرف انرژی سرمایشی و گرمایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد، بلوک سبک است.
براساس برآوردها تفاوت هزینه تمام‌شده پروژه‌های ساختمانی طبق الزامات مبحث 19، نسبت به ساخت ساختمان با مصالح مغایر این الزامات، تنها پنج درصد است، در حالی که تبعیت از قوانین شهرسازی موجب کاهش 40 تا 50 درصدی هزینه‌های ثانویه مصرف انرژی در طول بهره‌برداری از پروژه می‌شود و زمینه را برای حفظ منابع و توسعه پایدار شهر فراهم می‌کند.
درباره آسیب‌شناسی فرآیندهای شهرسازی و معماری مؤثر بر اتلاف انرژی در شهر، گفت‌وگویی با آرمین بهرامیان، دکترای معماری منظر انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
مبحث 19 مقررات ملی ساختمان به چه مواردی در ساخت اشاره می‌کند؟
مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، صرفه‌جویی در مصرف انرژی را مورد توجه قرار می‌دهد و پیاده‌سازی آن در ساختمان‌ها طبق استانداردها را لازم می‌داند.
جایگاه مبحث 19 در قوانین شهرسازی، معماری و مصوبات مدیریت شهری کجاست؟
تمام موارد مبحث 19 باید در طراحی‌ها مدنظر گیرد و طرح توسط نهادی‌های مربوطه تأیید شود، ساخت‌وسازها در مرحله اجرا نیز باید از سوی نهادهایی مانند نظام مهندسی و شهرداری کنترل شود.
مباحثی فراتر از مبحث 19 در دانشگاه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد و جامعه علمی اهمیت زیادی برای آن قائل است، اما در فضای کار به دلیل اینکه هزینه اضافه‌ای به سازنده تحمیل می‌شود و محدودیت در مصالح، نحوه اجرا و پیچیدگی‌های اداری را در پی دارد، کارفرمایان یا مجریان چندان تمایلی به اجرای دستورالعمل‌های مبحث 19 ندارند.
می‌توان گفت که نحوه اجرایی شدن مبحث 19 به‌طور عمده به شهرداری و نظام مهندسی مربوط می‌شود.
آیین‌نامه دو هزار و 800 نیز که در طراحی ساختمان‌ها مربوط به زلزله بوده و بسیار حیاتی است نیز به درستی رعایت نمی‌شود؛ نمونه آن متروپل آبادان است که تلفات جانی به‌دنبال داشت؛ بنابراین توجه به مبحث 19 مقررات ملی ساختمان که در حد آینده‌نگری و کلیت مصرف انرژی با توجه به تغییرات اقلیمی است، مورد توجه نیست.
آیا دستورالعمل‌های مبحث 19 در عمل پیاده‌سازی می‌شود؟
با تأکید بر پیاده‌سازی دستورالعمل‌ها، قدرت نهادهای ناظر مانند شهرداری و نظام مهندسی به دلیل حاکمیت سرمایه هر روز کمتر می‌شود، این نوع از حاکمیت سرمایه در کشورهایی با نظام سرمایه‌داری نیز دیده نمی‌شود. در کشور ما قدرت شهرداری و نظام مهندسی تضعیف شده است و سرمایه‌گذار یا کارفرما کار ساخت‌وساز را با کمترین هزینه و بیشترین سود پیش می‌برد.
مبحث 19 ازجمله مواردی است که اگر آن را در سطح یک جامعه یا کشور ببینیم، فایده اقتصادی آن در یک بازه زمانی 40 ساله برای شخص ساکن دیده می‌شود، اما اگر سودرسانی کوتاه‌مدت در نظر گرفته شود، کارفرما تمایلی به اجرای آن ندارد.
اجرای دستورالعمل‌های مبحث 19 به قدرت نهادهای ناظر بستگی دارد و در بعضی موارد مجریان حساسیت اخلاقی بسیار کمی دارند، در حالی که در برابر کارفرما تا حدی قدرت دارد.
مانع اصلی سر راه اجرای مبحث 19 در ساختمان‌سازی چیست؟
مانع اصلی اهمیت ندادن به تخصص کارشناسان مبحث 19 است، تصور کارفرمایان این است که دلیلی برای اجرای مبحث نیست؛ بنابراین با استفاده از تجربه خودشان اقدام به ساخت‌وساز می‌کنند، از طرفی سرمایه‌گذار برای اجرای مبحث 19 در ساخت‌وسازها، نهادهای قانونی را نیز بلاموضوع کرده است.
شهرهای کشورهای دیگر تا چه حد به این مبحث ورود پیدا کرده‌اند و رمز موفقیت آنها چیست؟
دوبی، شهرهای انگلستان و بعضی از کشورهای غربی هریک با توجه به استانداردهای مختلفی که دارند، استانداردهای مشابه مبحث 19 ملی ساختمان را جدی گرفته‌اند و تبلیغ آن را نیز در جهان معماری و ساخت‌وساز انجام داده‌اند.
کشورهایی مانند اندونزی و سنگاپور نیز هرکدام نسخه مشابهی دارند و استانداردهای این مبحث را ملی کرده‌اند.
اصل قضیه این است که نهادهای قانون‌گذار این کشورها قوی عمل می‌کند و مداخله غیرقانونی در این بخش وجود ندارد، از طرفی نبود آشفتگی در بازار ساخت‌وساز باعث موفقیت آنها شده است.
به‌دلیل بعد فرهنگی مبحث 19، کشورهای حاشیه خلیج فارس و امارات و عربستان نیز به‌تازگی رو به اجرای این قانون آورده‌اند و با توجه به ارتباطی که با کشورهای غربی داشته‌اند، در این حیطه فعال هستند و ساختمانی که در آن این قوانین رعایت شود را به‌عنوان یک افتخار بازگو می‌کنند، اگرچه این استانداردها مختص آمریکا است.
حتی کشورهایی مانند روسیه و چین نیز با وجود اینکه با کشورهای غربی از لحاظ فرهنگی منفک یا مخالف هستند، در این حیطه علمی ارتباط گسترده دارند و این ارتباط گسترده باعث می‌شود یک طراح ساختمان یا یک آرشیتکت کانادایی که این موارد را رعایت می‌کند ارزش افزوده و وجاهتی به یک ساختمان بدهد که در کل دنیا مطرح شود، در کشور ما به‌دلیل اینکه روند ساخت‌وساز از دنیا منفک شده، جنبه فرهنگی و تئوریک ساخت‌وساز نیز مسکوت گذاشته شده است.
|
