|
بر اساس ارزیابی‌های متعددی که توسط محققان مختلف انجام شده است، سالانه بیش از دو میلیارد تن پسماند جامد راهی دفن‌گاه‌های زباله می‌شود که دست‌کم 33 درصد از کل آن‌ها بدون بازیافت، به محیط زیست لطمه جدی وارد می‌کند. بسیاری از پژوهشگران استدلال کرده‌اند که چنان‌چه مدیریت پسماندها در سراسر جهان بهبود قابل‌توجهی را تجربه نکند و به روال کنونی پیش رود، آن‌گاه تا سال 2050، انباشتگی مواد زائد در زمین حتی تا سه میلیارد و 400 میلیون تن در سال نیز افزایش پیدا خواهد کرد، ضمن اینکه افزایش تولید پسماند در کشورهایی با درآمد بالا طی همین بازه زمانی حدود 19 درصد تخمین زده شده است.
بدیهی است که بازیافت پسماندها به روش پایدار می‌تواند اثرات ناشی از انباشتگی آن‌ها را در شهرها به حداقل برساند و آینده‌ای سبز را برای زمین و ساکنان آن به ارمغان بیاورد. مدیران در بعضی از شهرهای جهان رویکردهایی را برای بازیافت پسماندها پیاده کرده‌اند که می‌تواند به عنوان الگوهایی برای مدیریت مواد زائد در سایر شهرهای دنیا عمل کند.
زوریخ در سوئیس
مدیریت پسماندها در سوئیس مبتنی بر اصولی قانونی است به این صورت که «فرد آلوده‌کننده محیط مشمول پرداخت جریمه است» و «انباشتگی غیرقانونی و نامناسب مواد پسماند در محیط اطراف منزل، جریمه سنگینی را به دنبال دارد.» اگرچه سوئیس یکی از کشورهای اروپایی با بالاترین نرخ تولید ضایعات به‌شمار می‌رود، با این حال 54 درصد از پسماندهای آن به بهترین روش‌ها، بازیافت می‌شود.
زوریخ، نسبت به سایر شهرهای سوئیس، در مدیریت پسماندها بسیار موفق عمل کرده است؛ «کیسه‌های زوری» (Zuri-sacks) و «جریمه به ازای دور انداختن آشغال» بهترین استراتژی‌های شهر برای مدیریت ضایعات به‌شمار می‌رود که نقش مهمی در به حداقل رساندن تولید پسماندها ایفا کرده است. بر اساس این تدابیر، افرادی که مواد زائد خود را، هرچند بسیار کوچک، در محیط رها کنند، جریمه سنگینی را باید پرداخت کنند و چنان‌چه از کیسه‌هایی غیر از آنچه در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد برای جمع‌آوری زباله‌ها بهره بگیرند، مشمول پرداخت جریمه خواهند شد. آنچه در مورد رویکرد «کیسه‌های زوری» جالب توجه است این است که، کیسه‌های مخصوصی با قیمت بالا در فروشگاه‌های سراسر شهر برای جمع‌آوری زباله‌ها به فروش می‌رسد که قرار دادن ضایعات در کیسه‌های دیگر جریمه دارد و از آن‌جا که هزینه خرید این کیسه‌ها بسیار بالا است، شهروندان به تولید حداقل مواد پسماند می‌پردازند.
وین در اتریش
وین، پایتخت اتریش در سراسر جهان به یکی از سبزترین و تمیزترین شهرهای زمین شهرت دارد و نکته مهم در مورد آن، تأمین بخش اعظم انرژی مورد نیاز شهروندان از نیروی تجدیدپذیر است. دولت اتریش ادعا کرده است که از طریق اعمال نوآوری‌های روزافزون، انتشار کربن را در سراسر شهر به‌تدریج کاهش خواهد داد و تا سال 2040 به صفر خواهد رساند.
آنچه در مورد مدیریت پسماند در پایتخت اتریش باعث شگفتی همه شده، این است که انکوباتور پسماندهای شهری به عنوان یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری شهر نیز عمل می‌کند. این مرکز یک توپ طلایی منحصربه‌فرد را در خود جا داده، ضمن اینکه تلفیق تکنولوژی و معماری باشکوه آن، چشم‌اندازی بسیار اعجاب‌انگیز را برای شهر به ارمغان آورده است.
انکوباتور وین سالانه بیش از 270 هزار تن پسماند شهری را به خاکستر تبدیل می‌کند و از آن برای تولید گرمای مورد نیاز 15 هزار خانه بهره می‌گیرد. در واقع، خانه‌های وین صرفاً نیروی گرمایی خود را از خاکستر پسماندها تأمین می‌کند و انتشار کربن ناشی از آن به‌طور شگفت‌انگیزی حدود 90 درصد کمتر از سایر انواع روش‌های تأمین گرما در منازل است.
سنگاپور
تحولی که سنگاپور طی کمتر از نیم‌قرن تجربه کرد، شگفتی را برای جهانیان به دنبال داشته است. توسعه در این شهر به حدی سرعت داشت که در کمتر از 50 سال، شهر را از یک منطقه با درآمد بسیار پایین به یکی از شهرهای دنیا با درآمد بالا تبدیل کرد. محققان علت این دستاورد را به بهبود مدیریت پسماند در سنگاپور نسبت داده‌اند که مبتنی بر تبدیل پسماندها به انرژی از طریق نیروگاه‌های متعددی است که در سراسر شهر احداث شده است.
جزیره Semakau که فضایی به مساحت سه کیلومتر و 500 متر از سطح آب‌های شهر را فرا گرفته است، پسماندهای بیش از پنج میلیون و 600 هزار نفر از مردم شهر را در خود انباشته می‌کند و جالب اینکه ظاهری متفاوت با تمام دفن‌گاه‌های زباله در سراسر جهان دارد.
آنچه در مورد این مرکز زباله باعث شگفتی است اینکه بسیاری از گونه‌های نایاب پرندگان در آن پرورش داده می‌شود، ضمن اینکه آبسنگ‌های مرجانی و مانگروهای متعددی نیز در این روز به چشم می‌خورد.
هلسینکی در فنلاند
پایتخت فنلاند یکی از تمیزترین شهرهای دنیا به‌حساب می‌آید که به خاطر منابع زیرزمینی خود برای حمل‌ونقل، پارک، ورزش، مدیریت پسماند و سایر امکانات زیرساختی در جهان شهرت دارد و به واسطه همین ویژگی نیز، انتشار کربن در سطح شهر آن حداقل است. هلسینکی یکی از پیشرفته‌ترین و خود کارآمدترین سیستم‌های مدیریت پسماند جهان را در خود جا داده است که در آن از لوله‌های پنوماتیک برای جمع‌آوری ضایعات از سراسر شهر بهره گرفته می‌شود.
در حال حاضر، بیش از 800 مرکز جمع‌آوری پسماند شهری در هلسینکی وجود دارد که روزانه بیش از 20 تن مواد زائد را به مرکز بازیافت انتقال می‌دهد و از این طریق، سهم پسماندهای انباشته در سطح شهر را به حداقل رسانده است.
|
