راه‌حل محقق ایرانی برای زباله‌های مــعـدنی با نانوذرات سیلان

مشکلات زیست‌محیطی همواره تهدید بزرگی برای کره زمین و سلامتی بشر محسوب می‌شود و موردتوجه محققان و پژوهشگران بوده است. به‌دلیل اهمیت ویژه محیط‌زیست، صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور نیز حمایت ویژه‌ای از طرح‌هایی با این موضوع دارد.یکی از این طرح‌ها، «بررسی تأثیر فعال‌سازی و افزودن نانوذرات سیلان بر خواص فیزیکی و محیط زیستی نمونه باطله‌های سولفیدی معدنی به‌منظور سیمانی‌شدن» است که عالیه ساعدی در قالب رساله دکتری و با راهنمایی احمد جمشیدی زنجانی آن را به پایان رسانده است و صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور نیز از این طرح حمایت کرده است.

ساعدی در ابتدا درباره موضوع طرح گفت: در دهه‌های اخیر با افزایش تقاضا برای مواد معدنی و فلزات، ظرفیت باطله‌های معدنی به‌شدت افزایش‌یافته است. متأسفانه صنایع معدنی باطله‌های گسترده‌ای را تولید می‌کنند و باطله‌های زیادی برای استخراج سنگ معدن ایجاد می‌شود که چالش‌های جدی برای آلودگی محیط‌زیست ایجاد می‌کنند؛ لذا نیاز به برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری آگاهانه در زمینه کاهش باطله‌ها، بازیابی منابع، دفع باطله و حفاظت از محیط‌زیست بیش از قبل احساس می‌شود.

ساعدی در ادامه بیان کرد: انتشار و پخش باطله‌های حاوی فلزات سنگین و سمی در محیط‌زیست می‌تواند تأثیر چشمگیری بر کیفیت آب‌های سطحی، زیرزمینی، هوا و منابع زمین داشته باشد.

همچنین، همه باطله‌های معدنی دارای ارزش اقتصادی قابل‌توجه نیستند و به همین دلیل در برخی از کشورها کاربرد اصلی این مواد، شامل استفاده از آنها به‌عنوان پرکننده در مناطق معدنی، زیرزمینی و ذخیره‌سازی در حوضچه‌های وسیع است که باعث خطرات بالقوه بلندمدت و آلودگی محیط‌زیست می‌شود.

وی تصریح کرد: البته استفاده مجدد از باطله‌های معدنی نه‌تنها به حفاظت از محیط‌زیست کمک می‌کند، بلکه مزایای اقتصادی هم دارد. روش‌های مختلفی برای اصلاح باطله‌های حاوی فلزات سنگین وجود دارد که شامل خاک‌برداری، دفن باطله‌ها، اصلاح الکترونیکی و پوشیدن سطح خاک آلوده می‌شود؛ اما بسیاری از این روش‌ها پرهزینه و حتی از منظر زیست‌محیطی مخرب نیز هست.

این محقق و پژوهشگر درباره دلایل انجام طرح نیز توضیح داد: به‌طورکلی مهمترین دلایل انجام این تحقیق را می‌توان، افزایش آلودگی‌های زیست‌محیطی ناشی از باطله‌های معدنی و کارخانه‌های فراوری مواد معدنی، نیاز به کاهش خطرات ناشی از نشت آلاینده‌ها و زهاب‌های اسیدی دانست. از طرف دیگر سازوکار کارایی دقیق سیلان‌ها در مواد بر پایه سیمان نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد. به همین منظور، تأثیر فعال‌سازی و افزودن نانوذرات سیلان بر خواص فیزیکی و محیط زیستی نمونه باطله‌های معدنی سولفیدی به‌منظور سیمانی‌شدن در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت.

وی اضافه کرد: من برای این موضوع از پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد خودم کمک گرفتم و ایده انجام آن از همان زمان به فکرم خطور کرد. هدف از انجام این طرح، این بود که بتوانم کمکی به حفظ محیط‌زیست کنم چرا که باطله‌های سولفیدی، برای محیط‌زیست خطرات زیادی دارد و خوشحالم که تحقیق در این موضوع، نتیجه‌بخش بوده است.

این محقق و پژوهشگر در پایان خاطرنشان کرد: یکی از چالش‌های اصلی من در انجام این طرح، تلاش برای تنظیم و نشر یک مقاله معتبر و مناسب بود. با تحقیقات گسترده و مشاوره‌های استاد راهنمایم توانستم مقاله‌ای را در خصوص نانوذرات سیلان منتشر کنم که پیش از این به شکل و شیوه این رساله دکتری، به آن پرداخته نشده بود.