از تلاش برای تأمین امنیت غذایی تا چالش‌های پژوهشگران در پژوهشگاه ابن‌سینا

وی با بیان این‌که در گروه پژوهشی جنین‌شناسی پژوهشگاه ابن‌سینا، فعالیت‌هایی در این زمینه انجام شده است، توضیح داد: یکی از دام‌هایی که در پژوهشگاه مورد توجه پژوهشگران گروه پژوهشی جنین‌شناسی قرار دارد، دام سنگین گاومیش است. این دام در مقایسه با گاو مزیت‌هایی از جمله مقاومت به بیماری، چربی شیر بالا و کم هزینه بودن جیره غذایی دارد. با توجه به اینکه مناطقی از کشور مانند خوزستان، اردبیل و آذربایجان غربی اقلیم مناسبی برای پرورش این دام هستند، پژوهشگران گروه جنین‌شناسی پژوهشگاه ابن‌سینا به بررسی این دام پرداختند.

وی ادامه داد: از آن‌جایی که ایتالیا کشوری پیشرو در حیطه تحقیقات و پرورش این دام محسوب می‌شود، در سالیان گذشته حدود 40 رأس از گاومیش‌های نژاد برتر از این کشور خریداری و به کشور وارد شده است.

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ابن سینا با اشاره به تولید و فریز جنین‌های گاومیش در آزمایشگاه این مرکز، گفت: پس از استحصال تخمک از این دام‌ها در شرایط آزمایشگاهی جنین آن‌ها تولید و فریز شد و در سال گذشته با تولد اولین گوساله گاومیش با این تکنولوژی که «یاقوت» نام‌گذاری شد، دسترسی به دانش فنی تولید آزمایشگاهی جنین گاومیش تکمیل شده است.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر نزدیک به هزار جنین به روش فوق از گاومیش‌های نژاد برتر در این پژوهشگاه تولید و نگهداری می‌شود که در صورت انتقال به گاومیش‌های موجود در کشور و تولید گوساله‌های با این نژاد، گام بزرگی در ارتقای کیفیت و کمیت فرآورده‌های دامی در گاومیش حاصل خواهد شد که در مساله امنیت غذایی بسیار مؤثر خواهد بود.

قهرمان‌زاده با اشاره به ضرورت مطالعه در مورد تکثیر شتر نیز، خاطرنشان کرد: با توجه به اقلیم ایران، نزدیک به نصف مساحت کل کشور برای پرورش دام شتر مناسب است. از آن‌جا که هزینه تغذیه این دام نسبت به سایر دام‌ها کمتر بوده و مقاومت این دام بالا است، لذا تحقیق و پژوهش در راستای تکثیر این دام (نژادهای برتر) می‌تواند برای کشور هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ امنیت غذایی بسیار سودمند باشد.

وی در مورد اقدامات پژوهشگاه ابن‌سینا برای تولید جنین شتر، گفت: این پژوهشگاه با توجه به سوابق پژوهشی موفق در کسب دانش فنی تولید آزمایشگاهی جنین دام‌های سنگین گاو و گاومیش، در حال تحقیق بر روی دام شتر و تولید آزمایشگاهی جنین این دام است تا با تکمیل دانش فنی مربوطه گامی مهم در راستای تکثیر این دام در مناطق مختلف کشور بردارد.

***اولین قدم‌ها برای تولید کیت‌های تست سریع بیماری‌ها در پژوهشگاه ابن‌سینا

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ابن سینا با بیان این‌که کیت‌های تشخیص انواع بیماری‌ها در دنیا به سمت تست‌های سریع ساده و ارزان می‌رود، گفت: از جمله این تست‌ها می‌توان به کیت‌های تست سریع و تست‌های توربیدومتری اشاره کرد. پژوهشگران پژوهشگاه ابن‌سینا نیز تحقیق و پژوهش در این زمینه را شروع کرده‌اند و در حال بررسی و تهیه کیت‌های تست سریع و توربیدومتری برای انواع بیماری‌ها هستند و این محور تحقیقاتی از اولویت‌های پژوهشی ابن‌سینا محسوب می‌شود تا در آینده‌ای نزدیک بتوانیم بخشی از نیازهای کشور را در این راستا تامین کنیم.

وی با اشاره به ارزبری بسیار بالای تولید کیت‌های تشخیصی، گفت: محصولاتی مثل انواع پروتئین‌ها و آنزیم‌های نوترکیب، آنتی‌بادی‌های مونو و پلی‌کلونال و کنژوگه‌های آن‌ها که در کیت‌های تشخیصی بسیار پرمصرف هستند، ارزبری بسیار بالایی دارند. با توجه به قابلیت‌های پژوهشگاه و تجهیزات و امکانات و افراد متخصص در این زمینه در پژوهشگاه یکی دیگر از اولویت‌های آینده در پژوهشگاه این حیطه است که تاکنون پژوهشگاه دستاوردهای موفقی از جمله تولید استرپتاویدین و یا پنل آنتی بادی‌های پلی کلونال داشته است.

***عدم اطمینان از وجود بازار برای فروش محصولات

قهرمان‌زاده در مورد مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی پژوهشگاه ابن‌سینا، توضیح داد: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها را می‌توان بازار فروش محصولات پژوهشگاه دانست. با توجه به تجربیاتی که داشته‌ایم، مواردی بوده که بعد از تلاش‌های بسیار زیادی به دانش فنی و تولید محصول دست یافته‌ایم، ولی به یکباره با حضور انبوه محصولات از واردات چین یا هند با قیمت‌هایی بسیار پایین، مواجه شده‌ایم. به همین دلیل عدم اطمینان از بازار، از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی پژوهشگاه و پژوهشگران است.

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ابن‌سینا به ارائه پیشنهاداتی برای کیفی‌سازی هرچه بیشتر فعالیت‌های جهاد دانشگاهی پرداخت و گفت: در صورتی که فعالیت‌ها به صورت ماموریت‌محور و با تضمین بازار و فروش انجام شود، با واحدها همکاری صورت بگیرد و از موازی‌کاری پرهیز شود و با شبکه‌سازی فعالیت انجام شود، دستاوردهای جهاد دانشگاهی کیفی‌تر خواهد شد. همچنین در صورتی که مالکیت فکری پژوهشگران از ابتدای کار، به خوبی در نظر گرفته شود، نتایج خوبی خواهد داشت. چرا که با بالا رفتن انگیزه پژوهشگران، به طور قطع کیفیت تحقیقات و محصولات نیز ارتقاء خواهد یافت.

وی در پایان خاطرنشان کرد: جهاد دانشگاهی به عنوان یک نهاد علمی در مقایسه با سایر ارگان‌های علمی و دانشگاه‌ها در زمینه ارتباط با صنعت و مساله‌محور بودن و فناورانه بودن طرح‌ها و حل مشکلات کشور عملکرد بسیار مثبت و درخشانی داشته است و فعالیت‌های جهاد دانشگاهی در صورت اخذ برخی مأموریت‌ها در راستای حل مشکلات کشور بسیار مثمرثمر خواهد بود.