خطرات «ازن»

عوامل ایجاد و راه‌های کاهش این آلاینده

گاز ازن از ترکیب سه اتم اکسیژن ایجاد می‌شود و یک اکسیدکننده قوی است. این گاز به‌طور مستقیم در هوا منتشر نمی‌شود بلکه توسط واکنش‌های شیمیایی بین اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار در حضور نور خورشید ایجاد می‌شود.از این رو میزان ازن در تابستان و در وسط روز بیش از سایر مواقع است.

این آلاینده به‌دلیل خاصیت اکسیدکنندگی در غلظت‌های بالا اثرات تخریبی بر مخاط و اندام‌های تنفسی انسان، جانوران همچنین بافت‌های گیاهان دارد و خطر مواجهه با میزان زیان‌بار ازن در ســطح زمین طی ماه‌های تابســتان به‌ویژه در ساعات آفتابی روز به بالاترین حد خود می‌رسد.این آلاینده همچنین باعث بروز مشکلات تنفسی در انسان ازجمله درد قفسه سینه، سوزش گلو و چشم، سردرد، حملات آسمی، برونشیت و سایر بیماری‌های ریوی می‌شود. در مواجهه با ازن، کودکان در معرض بیشترین خطر هستند چراکه ریه‌های آن‌ها در حال رشد و تکامل است و معمولاً فعالیت آن‌ها در خارج از منزل، در زمانی که سطح ازن بالاست، زیاد است.

به گفته محمد میرزایی قمی؛ مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران از 17 روز نامطلوب ثبت شده در شهر تهران از ابتدای سال به لحاظ آلاینده ازن، 11 روز آن طی فصل تابستان (تا 9 مرداد) رخ داده که روزهای 2 تیر با شاخص 154 و 6 مرداد با شاخص 152 آلوده‌ترین روزها بوده‌اند.

رئیس مرکزملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست نیز گفت: در ساعات تابش شدید خورشید مردم برای جلوگیری از آسیب در معرض تابش خورشید قرار نگیرند.

داریوش گلعلیزاده درباره آلاینده ازن در هوای تهران و سایر نقاط کشور اظهار کرد: آلاینده ازن یک آلاینده ثانویه و خطرناک است. این آلاینده در زمانی که تابش شدید خورشید داشته باشیم، واکنش‌های شیمیایی در حضور اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی و فرار ایجاد می‌شود. در تهران چندین سال است که در زمانی که تابش شدید آفتاب رخ می‌دهد «ازن» آلاینده شاخص تهران می‌شود همچنین خودروها نیز با نشت بنزین موجب انتشار این آلاینده می‌شوند.

وی افزود: آلاینده ازن از نظر سرطان‌زایی آلاینده‌ای بسیار قوی است. برای کنترل آن، کاهش فراوانی انتشار نیتروژن، ترکیبات فرار، سوخت‌های فسیلی و سوخت‌های گاز و ترکیبات آلی فرار که حاصل بخارات بنزین است و اجرای طرح‌ها و تکالیف قانون هوای پاک می‌تواند بسیار مؤثر باشد.

وی در پایان تصریح کرد: در شرایط افزایش این آلاینده در هوا شهروندان کمتر در معرض تابش نور خورشید قرار گیرند تا دچار آسیب و خطر نشوند.