پرورش آبزیان؛ ظرفیتی اشتغال‌آفرین و درآمدزا در ایلام

استان ایلام دارای بیش از 15 رودخانه دائمی سدهای ایلام، دویرج، کنگیر و گلال و سیمره است، همچنین چند سد دیگر نیز مثل میمه، سیکان، چناره و گدارخوش در دست احداث است.

علاوه بر سدهای احداث‌شده و در حال احداث، سدهای چنگوله، میان تنگ ملکشاهی، چوار، ورگر آبدانان و... نیز در دست اقدام است که باعث شده این استان دارای ظرفیت‌های اقتصادی در حوزه استفاده از منابع آبی در بخش‌های مختلف از جمله پرورش آبزی باشد.

تاکنون طرح‌های مختلف «پرورش ماهی در قفس» در پشت سد سیمره واقع در شهرستان بدره اجرایی شده، همچنین در مناطق «کلم» شهرستان بدره و «میمه» شهرستا دهلران نیز مزارع پرورش ماهی رونق گرفته است.

استان ایلام هم‌اکنون یکی از قطب‌های اصلی تولید ماهی در کشور به‌شمار می‌رود، تولیدات این استان علاوه بر تأمین نیازهای استان و ارسال به مناطق مختلف کشور به خارج از کشور نیز صادر می‌شود.

در حال حاضر دو هزار و 800 نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در حوزه شیلات استان ایلام فعال هستند و این صنعت در آینده‌ای نزدیک در استان ایلام حرف‌های زیادی برای گفتن در حوزه اقتصادی دارد.

آمارها نشان می‌دهد بیش از 265 طرح پرورش ماهی در استان ایلام فعال است و سالانه 10 هزار تن انواع آبزیان در استان ایلام تولید می‌شود ولی طبق گفته کارشناسان حوزه شیلات ظرفیت‌های حوزه آبزیان بیشتر از این اعداد است.

  پرورش آبزیان؛ ظرفیتی پول ساز در ایلام است

یک کارشناس حوزه آبزیان اظهار کرد: ایلام هرچند کوچک است و ساحلی نیست اما دارای ظرفیت‌های بزرگی در حوزه پرورش ماهی به خصوص پرورش ماهی در قفس است، توجه به این صنعت بزرگ می‌تواند منجر به کسب درآمد برای بسیاری از جوانان بیکار استان شود.

علی‌اکبر نادری بیان کرد: آبزی‌پروری یکی از ظرفیت‌های مهم اقتصادی و پول ساز در استان ایلام است که با توجه و حمایت می‌تواند بخشی از مشکلات حوزه اشتغال استان ایلام را حل کند.

وی با اشاره به اینکه سد سیمره ظرفیت بزرگی برای اجرای طرح‌های پرورش ماهی در قفس است، افزود: هم اکنون طرح‌هایی که در این پشت این سد در حوزه پرورش ماهی در قفس اجرایی شده شاید 30 درصد کل ظرفیت استفاده شده در این حوزه در سد سیمره باشد.

وی تصریح کرد: یک برآورد کارشناسی نشان می‌دهد که ظرفیت تولید ماهی در قفس فقط در پشت سد سیمره می‌تواند 10 هزار تن در سال باشد در حالی که الان این میزان دو هزار تن است.

این کارشناس گفت: اگر از تمامی ظرفیت‌های سد سیمره برای پرورش ماهی در قفس استفاده شود برای 10 هزار جوان استان می‌توان شغل مستقیم و غیرمستقیم ایحاد کرد.

  پیگیری استفاده از ظرفیت‌های آبزیان ایلام در سطح ملی

نماینده مردم دهلران، دره‌شهر، آبدانان و بدره در مجلس نیز اظهار کرد: شهرهای جنوب استان ایلام از جمله بدره، دره‌شهر، آبدانان و دهلران دارای ظرفیت‌های بی‌نظیری در حوزه پرورش ماهی و آبزی‌پروری است.

بهزاد علیزاده گفت: هم‌اکنون طرح‌های مختلف در حوزه آبزیان در این شهرستان‌ها شکل گرفته اما به نظر ما این حوزه ظرفیت‌های استفاده نشده زیادی دارد.

وی افزود: توسعه پرورش ماهی در مناطق کلم و عقبه دریاچه سد سیمره در شهرستان بدره، افزایش تعداد طرح‌های پرورش ماهی در بخش سراب میمه و دریاچه سد شهدای محرم (سد دویرج) در شهرستان دهلران و هم چنین لزوم استفاده از ظرفیت آب ورودی از سد کرخه به بخش دشت عباس و شهرستان آبدانان برای یجاد مزرعه پرورش ماهی از مهم‌ترین نیازهای استان ایلام در حوزه آبزیانی است.

  اجرای صنایع وابسته و تبدیلی برای صادرات آبزیان به عراق و اروپا

یک کارشناس حوزه اقتصادی و بازاریابی اظهار کرد: کیفیت ماهی در استان ایلام حتی در سطح کشوری هم زبانزد است اما این صنعت در استان نیازمند ایجاد صنایع تبدیلی است.

احمد عباسی بیان کرد: نخستین و مهم‌ترین نیاز صنعت شیلات در استان ایلام بسته‌بندی و برندسازی محصولات حوزه آبزیان برای صادرات به خارج از کشور است.

وی تصریح کرد: امروزه کشور عراق و کشورهای اروپایی در صنعت غذایی محصولاتی را وارد می‌کنند که استانداردهای این کشور را از همه لحاظ رعایت کنند.

  لزوم استانداردسازی تولیدات آبزیان در ایلام

این کارشناس حوزه اقتصادی و بازاریابی بیان کرد: اندازه، شکل، حجم، بسته‌بندی و برندسازی در صنعت شیلات برای کشورهای عربی و اروپایی بسیار مهم است.

عباسی افزود: اگر می‌خواهیم محصولات باکیفیت استان ایلام در حوزه آبزیان به کشورهای اروپایی و عربی صادر شود، باید با ایجاد صنایع تبدیلی به سمت تولیدات متناسب با استانداردهای آن‌ها پیش برویم.

وی بیان کرد: الآن در بعضی از مناطق کشور با استانداردسازی تولیدات، صادرات ماهی و میگو در ایران به کشورهای اروپایی انجام می‌شود، باید همین استاندردسازی تولیدات را در استان‌های پرظرفیتی مثل ایلام اعمال کنیم تا محصولات به کشورهای همسایه و اروپا صادر شود.

وی گفت: استانداردسازی تولید محصولات آبزیان باید مزرعه تا کارخانه توسط کارشناسان انجام شود.

  رشد 10 درصدی تولید انواع آبزیان در استان ایلام

مدیر شیلات ایلام از پیش‌بینی برداشت 11 هزار تن انواع آبزیان از مزارع پرورش ماهی این استان با رشد 10 درصدی برای سال جاری خبر داد و گفت: این استان دارای 265 طرح پرورش ماهی سردآبی و گرم آبی و تعاونی صیادی است که در این مزارع آبزیانی چون قزل‌آلا، کپور و گونه‌های بومی پرورش داده می‌شود.

رضا سلیمانی افزود: یکی از مهم‌ترین طرح‌های شیلات استان طرح پرورش ماهی در قفس در دریاچه پشت سد سیمره با ظرفیت دو هزار تن و 21 طرح پرورش ماهی در قفس است.

وی یادآور شد: برنامه افزایش و توسعه این طرح در دریاچه سدهای سیمره و دویرج در دست اقدام است و عمده تولید ماهیان سردآبی در سراب کلم بدره، «سراب کلان سیروان» و «سراب میمه دهلران» انجام می‌گیرد.

وی ادامه داد: از ابتدای سال جاری نیز به‌منظور حمایت از گونه‌های بومی و تداوم اشتغال صیادان بیش از 100 هزار قطعه بچه‌ماهی «شیربت» و «بنی» در سد دریاچه سیمره رهاسازی شد.

وی اضافه کرد: عمده برنامه‌های مدیریت شیلات در استان ایلام توسعه آبزی‌پروری ازجمله پرورش ماهی در قفس در سایر سدهای استان، مکانیزه کردن مزارع پرورش ماهی به‌منظور افزایش تولید در واحد سطح، رهاسازی بچه‌ماهی در منابع آبی استان و تأمین سرمایه در گردش واحدها است.

مدیر شیلات استان ایلام یادآور شد: همچنین از طریق یک شرکت دانش بنیان اجرای طرح نوین آبزی پروری به روش مدار بسته با ظرفیت پرورش 15 تن آبزی و صرفه‌جویی 90 درصدی آب عملیاتی شده است.

استان ایلام دارای محرومیت‌ها و مشکلات زیادی در بخش‌های مختلف است، بدون شک صنعت آبزیان از ظرفیت‌هایی است که می‌تواند بخش زیادی از مشکلات حوزه اقتصادی و اشتغال را حل کند.

وجود مرز مهران زمینه ای را برای صادرات محصولات با کمترین قیمت حمل و نقل فراهم کرده است، مسئولان ارشد کشوری و استانی باید به مسئله استانداردسازی تولید با استفاده از ایجاد صنایع تبدیلی توجه ویژه‌ای داشته باشند.