طب ایرانی چه ورزشی را مناسب می‌داند؟

دکتر پانته‌آ شیرویه با اشاره به اهمیت ورزش در طب‌ایرانی، گفت: ورزش مناسب شاه‌کلید تندرستی است، به طوری‌که حکیم بوعلی سینا در کتاب قانون در بحث تدابیر مشترک، مهم‌ترین تدبیر در تندرستی را در درجه نخست، ورزش کردن و سپس تدبیر غذا و خواب می‌داند.

وی افزود: ورزش چند هدف مهم را تأمین می‌کند که مهم‌ترین آن‌ها تقویت انرژی حیات یا همان حرارت غریزی است، همان انرژی حیاتی است که باعث زنده ماندن انسان می‌شود، این حرارت غریزی یا همان انرژی حیات از بدو ایجاد نطفه تا لحظه مرگ با فرد هست و باعث زنده ماندن او می‌شود و به طبع تقویت حرارت غریزی باعث سلامتی جسم و روح و شادابی و جوان ماندن فرد می‌شود.

این پزشک و متخصص طب ایرانی با اشاره به عوارض کم تحرکی و زندگی صنعتی امروزه، اظهار کرد: کم‌تحرکی و بی‌تحرکی و زندگی صنعتی باعث تجمع مواد زائد در بدن می‌شود که ما در طب‌ایرانی به آن بدن‌باشت یا «امتلاء» می‌گوییم که خود زمینه‌ساز بیماری‌های مختلف در بدن می‌شود و در طب رایج هم مطالعات مختلف نشان داده‌اند که کم‌تحرکی و بی‌تحرکی زمینه ساز بیماری‌های متخلفی همچون بیماری‌های قلبی عروقی، فشار خون، چربی خون، دیابت، حتی سکته‌های مغزی و قلبی و یا بیماری‌های عفونی می‌شود. ورزش صحیح، بدون هیچ گونه عارضه‌ای به دفع این مواد زائد کمک می‌کند.

شیرویه در خصوص ویژگی‌های ورزش مناسب، به 5 شاخص زمان، مکان، مدت، شدت و نوع ورزش اشاره کرد و گفت: در مورد زمان ورزش باید بدانیم وقتی فرد گرسنه است، نباید ورزش کند. همچنین تا دو ساعت بعد از خوردن غذا ورزش ممنوع است. به خصوص اگر فرد غذای سنگینی خورده باشد البته اگر غذای سبکی می‌خورد می‌تواند یک ساعت بعد از غذا ورزش کند. همچنین در مورد مکان ورزش، ورزش باید جایی انجام شود که هوای مطبوع و تهویه خوبی داشته باشد.

وی ادامه داد: مدت، شدت و نوع ورزش در طب‌ ایرانی شخصی و متناسب با شرایط فرد است؛ یعنی برای هر فرد با توجه به ویژگی‌هایی که دارد مثل سن، جنس، مزاج، شغل، آمادگی بدنی‌، شدت، مدت و نوع ورزش تعیین می‌شود و کاملا شخصی‌سازی شده است که این از زیبایی‌های طب‌ایرانی است.

او تاکید کرد: به طور کلی شدت و مدت ورزش باید در حدی باشد که ضربان قلب کمی افزایش پیدا کند، تنفس تند و عمیق باشد، در حالیکه فرد بتواند یک جمله سه کلمه‌ای را بگوید، مقداری عرق کند و این تعریق خیلی زیاد و بیش از اندازه نباشد. پوست صورت باید در حین ورزش یک مقدار برافروخته و قرمز شود و پوست بدن یک مقداری گرم شود. نکته بسیار مهم این است که بدن به مرز کوفتگی و خستگی نرسد به طوری که بعد از ورزش نیاز به استراحت داشته باشد و احساس کوفتگی کند.

شیرویه با اشاره به اینکه نمی‌توان برای همه افراد یک ورزش خاص را توصیه کرد، گفت: از لحاظ مزاج کسانی که مزاج سرد و ‌تری دارند از همه بیشتر به ورزش نیاز دارند؛ این افراد ورزش شدید، سریع و طولانی مدت مثل فوتبال، بسکتبال، والیبال برایشان مناسب‌تر است. از همه کمتر مزاج گرم و خشک نیاز به ورزش دارند. مزاج‌های گرم و ‌تر، ورزش‌هایی مثل اسکی، هاکی روی یخ برایشان مناسب‌تر است؛ یعنی ورزش‌هایی که طولانی باشند، هوازی باشند، اما خیلی شدید نباشند و در هوای خنک انجام ‌شوند. در مزاج سرد و ‌تر که اصطلاحاً به آن می‌گویند مزاج بلغمی، باید ورزش شدید و سریع باشد مثل دو سرعت.

وی ادامه داد: ورزش افراد دارای مزاج‌های سرد و خشک باید یک شدت متوسطی داشته باشد و کوتاه‌مدت باشد و مکرر و هر بار به مدت کوتاه ورزش کنند. مثل دویدن آهسته یا کشتی، ژیمناستیک، شنا کردن در آبی که دمایش معتدل مایل به گرم باشد و افراد با مزاج‌های گرم و خشک باید ورزشی که انجام می‌دهند شدت کمتر و مدت کوتاه‌تری داشته باشد. مثل شنا، واترپلو و دمای آبی هم که در آن شنا می‌کنند باید معتدل مایل به خنک باشد.

این پزشک و متخصص طب ایرانی تصریح کرد: همه افراد با هر سن و مزاجی، از بدو تولد تا لحظه مرگ به ورزش نیاز دارند. اما ممکن است در برهه‌ای نتواند ورزش کند، مثل دوران کودکی یا فرد سالمندی که در بستر است که در این شرایط ماساژها جایگزین ورزش می‌شوند.

بنابر اعلام روابط عمومی دفتر طب‌ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، شیرویه در پایان گفت: ورزش باید به صورت روزانه و منظم انجام شود. ما در طب‌ایرانی اعتقاد داریم زمانی ورزش آن فوایدی را که می‌خواهیم به بدن می‌رساند که به صورت روزانه و مرتب انجام شود. نکته دیگر اینکه در فصل‌های مختلف ورزش در معتدل‌ترین زمان روز انجام شود، مثلاً در فصل بهار و تابستان بهتر است که اوایل صبح یا عصر انجام شود. در زمستان معتدل‌ترین وقت روز ظهر است، اما به دلیل اینکه افراد معمولا طبق عادت در وقت ظهر نهار میل می‌کنند توصیه می‌کنیم که عصرگاه ورزش را انجام دهند؛ یعنی تقریبا دو ساعت بعد از غذا ورزش کنند و در پاییز هم توصیه می‌کنیم که بین صبح تا ظهر حدود 10تا 12 ظهر ورزش انجام شود.