فرش دستبافت کردستان؛ تبلور فرهنگ جامعه کُردی در سطح جهانی

فرش دستبافت را می‌توان آینه تمام نمای فرهنگ هر قوم، کشور و یا ملتی دانست، آینه‌ای که در آن ذوق، هنر، سلیقه و زیبایی‌های یک جامعه به خوبی تبلور پیدا کرده است

نام کردستان همواره مترادف با فرش دستبافت بوده و در واقع می‌توان گفت که روح فرش کردستان با روح مردمان این دیار پیوندی ناگسستنی دارد، فرش‌هایی که از ذوق و سلیقه طراحان و بافندگان آن حکایت دارد.

 

از دیرباز فرش دستبافت کردستان زبانزد خاص و عام و مورد توجه جهانیان بوده است، فرش دستبافتی که بافته دست زنان و مردان هنرمند این خطه است و امروزه در سطح جهانی حرفی برای گفتن دارد.

 

فرش کردستان از طرح‌ها و ترکیب رنگ‌های متنوعی برخوردار است و می‌توان قالی کردستان را یکی از اصیل‌ترین و خوش نقش و نگارترین قالی‌های ایرانی دانست که هنرمندان این دیار با تبحر و ظرافت خاصی آن را به عنوان میراثی از خود به یادگار گذاشته‌اند.

 

نرمی و لطافت، استحکام، ثبات در رنگ و عدم تغییر و دگرگونی آن در رنگ و طرح، نقش‌ و نگارهای مختص به فرش دستبافت کردستان، سبب شد تا این هنر در سطح جهانی مطرح شود.

 

همین منحصر به‌فرد بودن فرش دستبافت کردستان است که مسئولان متولی را بر آن واداشت که فرش دستبافت کردستان را به ثبت ملی و جهانی برسانند و سرانجام در سال 139٦ این صنعت موفق به کسب عنوان ملی و در سال 1٤02 نیز به ثبت جهانی رسید.

 

تیرماه سال جاری بود که استاندار کردستان سرانجام خبر مسرت بخش ثبت جهانی دو برند فرش دستبافت بیجار و سنندج را اعلام کرد، عنوانی که بار دیگر نام کردستان را در سطح جهانی معرفی کرد.

 

ثبت جهانی دو برند فرش بیجار و سنندج اگرچه حائز اهمیت است، اما این عنوان به تنهایی کافی نیست و لازمه آن انجام اقداماتی ویژه در این حوزه است که برای همیشه نام فرش دستبافت در سطح جهانی بدرخشد.

 

باید توجه داشت که در شرایط اقتصادی کنونی ثبت جهانی فرش دستبافت، توجه بیش از پیش به این حوزه و افزایش تولید و گسترش فرش، یکی از راههای برون رفت از مشکلات و چالش‌های حوزه اقتصادی است.

 

*فرش دستبافت کردستان تبلور رویدادهای اجتماعی و فرهنگی

 

معاون امور و بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت استان کردستان گفت: رویدادهای فرهنگی، هنری، اجتماعی و همچنین طبیعت زیبای کردستان در فرش دستبافت انعکاس یافته و در واقع می‌توان گفت که فرش دستبافت کردستان بازگوکننده رویدادها و اتفاقات فرهنگی و اجتماعی است.

 

طه سمیعی اظهار کرد: یکی از شاخص‌ها و شناسه‌های حوزه اقتصادی که می‌توان براساس آن کردستان را معرفی کرد، فرش دستبافت آن است.

 

وی فرش دستبافت را شناسنامه کردستان عنوان کرد و افزود: فرش دستبافت همواره یکی از کالاهای اقتصادی مهم در جهت تأمین معیشت خانوار بوده که براساس ذوق و سلیقه بافندگان تولید و در سال‌های اخیر به‌عنوان کالایی اقتصادی و اجتماعی معرفی شده است.

 

وی فرش دستبافت کردستان را بازگوکننده رویدادهای فرهنگی و اجتماعی دانست و گفت: طرح‌ها و نقوش فرش دستبافت کردستان راوی رویدادهای فرهنگی این دیار است و یا بافنده در ذهن خود طرح و چگونگی تولید فرش را به یک رویداد اجتماعی گره زده است.

 

**فعالیت 50 هزار بافنده فرش دستباف در استان کردستان

 

معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت استان کردستان فرش دستبافت را از سه جنبه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حائز اهمیت خواند و افزود: در حال حاضر در کردستان 90 هزار بافنده فرش به‌صورت غیررسمی و 50 هزار بافنده به‌صورت رسمی فعالیت دارند و سالانه هم 180هزار مترمربع فرش دستباف در این استان تولید می‌شود که سنندج و بیجار بالاترین میزان تولید را در استان دارند.

 

سمیعی تصریح کرد: علاوه بر بافندگانی که در منازل خود مشغول فعالیت هستند، افرادی هم هستند که با ایجاد کارگاه‌های متمرکز و غیرمتمرکز، جنبه تولیدی فرش را به سوی صنعتی شدن سوق داده‌اند.

 

وی ادامه داد: در حال حاضر بالغ بر 1٨٥ واحد تولیدی که جنبه صنعتی دارند در استان مشغول فعالیت هستند که افزایش این واحدها نیازمند حمایت ویژه دولت است.

 

وی یکی از مشکلات بافندگان حوزه فرش دستبافت استان کردستان را در بحث بیمه عنوان کرد و گفت: از ٥0 هزار بافنده رسمی فرش دستبافت در استان تنها 12 هزار بافنده از مزایای بیمه تأمین اجتماعی بهره‌مندند که جا دارد این مهم افزایش پیدا کند.

 

**اصالت و کیفیت فرش دستبافت کردستان زبانزد خاص و عام است

 

معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت استان کردستان فرش سنندج با اشاره به نرمی و لطافت فرش سنندج گفت: فرش سنندج یا سنهدژ تک‌پود با گره‌های متقارن بوده و نقش گل‌وبلبل، گل و گیاه وکیلی، گل محمدی و میرزاعلی از طرح‌های زیبای آن است.

 

سمیعی با اشاره به اینکه فرش بیجار به شیوه دو پود بافته شده و به آن فرش آهنین گفته می‌شود، اظهار کرد: دار گل، شاه عباسی، ماهی درهم، سمندر خانم و نقش‌های هراتی جزو مهمترین طرح‌های فرش بیجار است.

 

وی با اشاره به اینکه فرش دستبافت کردستان به اصالت و زیبایی معروف است، بیان کرد: مجموع شاخص‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی فرش سنندج و بیجار سبب شناخته شدن این هنر در سطح ملی و بین‌المللی شد و همین امر سبب ترغیب اداره کل صمت کردستان برای دریافت گواهینامه اصالت فرش سنندج و بیجار شد، به همین منظور ابتدا در سال 139٦ فرش بیجار و سنندج ثبت ملی شد.

 

این مسئول افزود: از آنجایی که صادرات فرش نیازمند شناسهای است که در دنیا شناخته شده باشد، با همت وزارت امور خارجه و اداره کل صمت و مرکز ملی فرش ایران، در سال گذشته فرش سنندج و بیجار موفق به کسب عنوان مالکیت فکری وایپو شد.

 

*فرش دستبافت کردستان، فرشی اصیل و باکیفیت

 

سمیعی در ادامه یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد فرش را در طرح و نقش آن دانست و گفت: طرح و نقش فرش دستبافت کردستان از فرهنگ و آداب و رسوم و از وقایع تلخ زندگی بافنده و طبیعت بکر کردستان سرچشمه گرفته است.

 

وی افزود: علاوه بر طرح و نقوش فرش، اصالت و مالکیت فرش به نحوه تولید و کیفیت آن بازمی‌گردد، می‌توان گفت که فرش‌های سنندج و بیجار به دلیل استحکام و ضخامت، نرمی و لطافت و عدم تغییر در رنگ آن و استفاده از مواد اولیه طبیعی که از شاخصه‌های اصلی فرش است، زمینه صادرات فرش دستبافت کردستان را فراهم کرده است.

 

**صدور گواهی اصالت و نشان جغرافیایی برای فرش کردستان

 

معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت استان کردستان با اشاره به اینکه صادرات فرش نیازمند شناسه معتبر است، گفت: به همین منظور برای اینکه فرش بیجار و سنندج در حد جهانی شناخته و صادر شود، شناسنامه‌ای توسط سازمان جهانی مالکیت فکری وایپو برای آن تعریف شده است.

 

سمیعی ادامه داد: خوشبختانه زمینه برای صادرات فرش کردستان فراهم شده و شناسنامهای که برای آن تعریف شده مورد قبول دنیا واقع شده است.

 

وی ادامه داد: برای تداوم صادرات در حال برنامه‌ریزی هستیم که برای هر فرش گواهی اصالت، نشان جغرافیایی و سند مالکیت تعریف شود.

 

وی بر حفظ عنوان ثبت جهانی فرش بیجار و سنندج تأکید کرد و گفت: در راستای حفظ عنوان ثبت جهانی فرش بیجار و سنندج، کمیته‌های نظارتی در استان تشکیل و به‌صورت مستمر از واحدهای تولید فرش بازدید به عمل می‌آید.

 

وی ادامه داد: همچنین در طول سال گذشته 6 دوره کلاس آموزشی در زمینه بافت، استفاده از مواد اولیه طبیعی و استفاده از تجارب اساتید بزرگ حوزه فرش برگزار شده که در سال جاری نیز این کلاس‌ها برگزار خواهد شد.

 

وی تصریح کرد: از واحدهای تولیدی متمرکز و غیرمتمرکز به منظور استفاده از مواد اولیه باکیفیت و طبیعی، بازدیدهای مستمر صورت می‌گیرد تا دلالان نتوانند با تغییر در کیفیت و استفاده از مواد اولیه نامرغوب و بی‌کیفیت ارزش فرش دستبافت کردستان را دستخوش تغییر کنند.

 

**پرداخت پنج میلیارد تومان تسهیلات به بافندگان سنندجی

 

این مسئول به بحث ارائه تسهیلات به واحدهای تولیدی فرش دستبافت کردستان اشاره و افزود: در شش ماهه نخست سال جاری پنج میلیارد تومان به بافندگان سنندجی تسهیلات پرداخت شده و برای 6ماهه دوم سال نیز حدود 27 میلیارد تومان اعتبار برای همه شهرستان‌های استان در نظر گرفته شده است.

 

سمیعی در خصوص جایگاه فرش دستبافت کردستان در کشور خاطرنشان کرد: استان کردستان در حوزه فرش دستبافت در جایگاه نخست و دوم کشوری قرار دارد.