تنوع خدمات کتاب، با بازطراحی کتابخانه مرکزی همدان

همدان شهر فاقد کتابخانه ندارد/ توجه به حوزه کودک و نوجوان، رمز کتاب‌خوانی در کشور

مهدی رمضانی در نشست خبری خود با اهالی رسانه استان همدان ضمن بیان اینکه استان همدان در بخش شبکه کتابخانه‌ای وضعیت مطلوبی در کشور دارد، عنوان کرد: البته این وضعیت مطلوب به‌هیچ‌عنوان نباید مانع توسعه تلقی شود و چند پروژه در دست تکمیل و اجرا است.

وی تصریح کرد: همدان جزء معدود استان‌هایی است که شهر فاقد کتابخانه ندارد و این مسئله بسیار مهم است.

 وضعیت مطلوب کشور در منطقه، جهان اسلام و دنیا

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اذعان کرد: کشور نیز در بخش کتاب و کتاب‌خوانی وضعیت خوبی دارد؛ ما جزء پنج کشور نخست جهان در منطقه، جزء کشورهای پیشرو در دنیا و از کشورهای برتر جهان اسلام در حوزه کتاب هستیم. در بخش توسعه کتابخانه‌های عمومی نیز شرایط مطلوبی داریم، اما کتابخانه عمومی ظرفیت فراتر از این را هم دارد.

 توفیقات کشور در بخش کتابخانه‌ها قابل اتکا است

رمضانی با اشاره به میزبانی ایران از چهار کشور ترکیه، مالزی، روسیه، برزیل و یک شخصیت، ابراز کرد: این نشست باعث شد متوجه شویم (و همه اذعان کردند) ایران در توجه به همه نقاط کشور و حوزه کودک و نوجوان، توفیقات چشمگیری داشته است.

وی سپس با بیان اینکه در هفته کتاب قرار ما بر رفع نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت است، عنوان کرد: طی جلسه‌ای که با استاندار همدان داشتیم، توجه عملی ایشان به حوزه کودک و نوجوان، به‌وضوح مشهود بود؛ ما اگر می‌خواهیم کتاب‌خوانی را عملی کنیم، رازش این است که گروه هدف کودک و نوجوان باشد و گریزی از اینکه تمرکز روی این گروه باشد، وجود ندارد.

 کتاب‌خوان شدن بچه‌های ما در گرو مطالعه کتاب‌های غیر درسی است

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با تأکید بر اینکه کتاب‌خوان شدن بچه‌های ما در گرو مطالعه کتاب‌های غیر درسی است، بیان کرد: پیوند مدارس به کتابخانه‌های عمومی و ایجاد زنگ خواندن، یکی از برنامه‌های جدی ما است؛ مروجان کتاب در مدارس حاضر شده و در کنار معلمان این مسئله را نهادینه خواهند کرد. همدان با وضعیت فعالی که دارد، می‌تواند در این حوزه در کشور پیشرو باشد و این اختیار به استان داده می‌شود.

 کتاب هسته اصلی خدمت در کتابخانه‌ها بوده و اقمار فرهنگ و هنر حول محور آن است

رمضانی در ادامه با اشاره به این نکته که گسترش خدمات در کتابخانه‌ها بسیار جدی است، اظهار کرد: عضویت و امانت تنها یکی از خدمات است، درحال حاضر امکان ارائه بیش از 170 سرفصل آموزشی در کتابخانه‌ها وجود دارد که بخش کودکان و نوجوانان، نابینایان، ناشنوایان، آزمایشگاه و گالری نقاشی، در این زمره است؛ کتاب هسته اصلی خدمت بوده و اقمار فرهنگ و هنر حول محور کتاب ترسیم می‌شود که بیش از 60 خدمت در این بخش وجود دارد.

وی تأکید کرد: با بازطراحی پروژه کتابخانه مرکزی در استان همدان، می‌توان شاهد تنوع خدمات بود؛ تقاضای من از رسانه‌ها این است که موضوع مذکور را پیگیری کنند تا اجرایی شود.

 افزودن 200 کتابخانه سیار به کتابخانه‌های کشور

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ادامه داد: گسترش کتابخانه‌های سیار یکی دیگر از برنامه‌های ما است؛ امیدواریم تا قبل از پایان دولت 200 کتابخانه سیار به کتابخانه‌ها اضافه شود و این مورد جزء وعده‌های به‌سرانجام‌رسیده باشد.

 اوضاع کتاب‌خوانی در کشور آن‌قدر که می‌گویند، بد نیست

رمضانی سپس توضیح داد: این نکته را هم درنظر داشته باشید که اوضاع کتاب‌خوانی و مراجعه به کتاب در کشور ما آنقدری که گفته می‌شود، بد نیست و مردم ما موضع منفی به کتاب ندارند. پُرفروش‌ترین کتاب‌ها بعد از کتب آموزشی و کمک‌آموزشی، کتاب‌های کودک و پُرامانت‌ترین کتاب‌ها هم کتاب کودک است. گردش مالی نشر حدود 9 هزار میلیارد تومان بوده که اگر کتب آموزشی و کمک‌آموزشی را کم کنیم، هیچ‌یک از شاخه‌های فرهنگ و هنر از سینما و موسیقی گرفته تا گالری‌ها، این رقم گردش مالی را ندارند.

 12 میلیون نفر عضو کتابخانه‌های کشور هستند

وی یادآوری کرد: درحال حاضر حدود 12 میلیون نفر عضو کتابخانه‌های عمومی هستند که از این تعداد سه میلیون نفر عضو فعال به‌شمار می‌روند؛ البته این آمار غیر از افرادی است که از سایر خدمات نظیر محافل ادبی استفاده می‌کنند.

 دیوار عدم اعتماد شکل گرفته است

این مقام مسئول گفت: 200 هزار جلد کتاب نیز در ماه در کشور امانت داده می‌شود، البته در نقطه ایده‌آل قرار نداریم و با قدمت فکری و فرهنگی و تأکیدات رهبر انقلاب در کتاب‌خوانی، فاصله داریم؛ اما دیوار عدم اعتمادی شکل گرفته که به سمت کتاب نرویم، می‌گویند «مردم ایران کتاب‌خوان نیستند!»، درصورتی که واقعیت این نیست.

رمضانی تأکید کرد: برای جریان پیدا کردن کتاب، باید این مهم تبدیل به دغدغه شود.

 تمایل ما به شنیدن، بیشتر از خواندن است

وی در ادامه خاطرنشان کرد: یک مسئله دیگر هم این است که تمایل ما به شنیدن، از خواندن بیشتر است. شاهنامه‌خوانی، حافظ‌خوانی، سعدی‌خوانی و مراجعه به متون کهن وجود دارد که باید این بخش را هم در حوزه خواندن به حساب آورد.

 تصویب سند ملی خواندن در کشور، به‌زودی

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به اینکه در آینده نزدیک سند ملی خواندن تصویب خواهد شد، بیان کرد: در این سند مطالعه صرف مد نظر نیست، بلکه مواد خواندنی هم محسوب می‌شود؛ تکالیف واقعی هم برای دستگاه‌ها برای حرکت جامعه به سمت خواندن دیده‌ایم.

 کتابخانه‌های روستایی و عشایر

رمضانی در پایان در پاسخ تفصیلی به پرسش خبرنگار سپهرغرب مبنی بر اینکه برنامه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در بخش کتابخانه‌های روستایی و عشایر و به‌روزرسانی کتاب‌خانه‌ها چیست؟ گفت: خوشبختانه بعد از وزارت بهداشت گسترده‌ترین شبکه موجود در روستاها در بخش فرهنگ، کتابخانه‌ها است؛ 800 کتابخانه را ما اداره می‌کنیم و 100 کتابخانه را مردم (روحانیون، بسیج و غیره). ضمن اینکه ما فقط در روستاهای بالای دو هزار و 500 نفر می‌توانیم کتابخانه فراهم کنیم، چون کمتر از این تعداد به‌لحاظ مالی صرفه اقتصادی ندارد که بر این اساس کتابخانه سیار را درنظر گرفته‌ایم. طبق عدالت فرهنگی یک‌هزار و 400 روستا درحال حاضر کتابخانه دارند که بخشی از آن‌ها کتابخانه سیار است و با کتابخانه سیار بهتر می‌توان خدمات را به دل مردم برد. البته ما در این بخش نیاز به تقویت مالی داریم که بعد از ترمیم بودجه و از محل بند ز سالی 150 میلیارد تومان کتاب باید بخریم و کتابخانه‌ها به‌روز شوند، در سال 1400 و 1401 این تعداد محقق شد و همچنان درتلاشیم استمرار داشته باشد.