آلودگی هوا و قانونی که روی میز برخی مدیران خاک می‌خورد

جولان ذرات معلق همچنان در هوای پایتخت ادامه دارد. تنفس بسیاری از شهروندان در کلانشهرهای مختلف به شماره افتاده، وضعیت کیفیت هوا بین نارنجی و قرمز در حال رفت و برگشت است و ابتدای هفته بسیاری از مدارس تعطیل و به صورت غیر حضوری برگزار شده است.

سازمان هواشناسی کشور هم امروز اعلام کرد: تا سه‌شنبه در اکثر مناطق کشور جو آرام خواهد بود و در شهرهای صنعتی و پُرجمعیت افزایش غلظت آلاینده‌های جوی ادامه دارد. بسیاری می‌گویند کسانی که باید مسئولیت درست خود را انجام دهند، اقدامی نکرده و در تشدید وضعیت آلودگی هوا نقش داشته‌اند. نکته‌ای که علی‌القاصی مهر، رئیس کل دادگستری تهران هم به آن اشاره کرد.

قانون هوای پاک ساله‌ها است در کشور تصویب شده ولی اجرای کامل این قانون همچنان صورت نگرفته است. کارشناسان می‌گویند تا هنگامی که این قانون درست اجرا نشود هوا همچنان آلوده خواهد بود.

در سال 1396 قانون هوای پاک در کشور به تصویب رسید که دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلفی وظیفه قانونی برای مقابله با آلودگی هوا دارند. در قانون هوای پاک حدوداً 176 تکلیف و دستگاه» احصا شده است.

این قانون بر اساس 34 ماده خود 21 دستگاه اجرایی از جمله وزارت کشور، وزارت نفت، وزارت نیرو، نیروی انتظامی، شهرداری، صدا و سیما و.. را مکلف کرده است که هر یک به تناسب وظایف خود، اقداماتی را برای کنترل آلودگی هوا در کشور اجرایی کنند.

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه راهکار برون رفت از معضل آلودگی هوا اجرای کامل قانون هوای پاک است، گفت: متأسفانه بسیاری از مفاد قانونی طی دو دهه گذشته اجرا نشده است. توسعه حمل و نقل عمومی مدیریت سوخت و اصلاح مصرف سوخت از جمله مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

به گفته داریوش گل‌علی زاده فقط طی سال گذشته یک میلیون خودروی نوشماره به وسایل نقلیه کشور افزوده شده ولی فقط 20 هزار و 800 خودروی فرسوده از رده خارج شده است.

***عدم انجام اقدام محسوس و ملموس از سوی دستگاه‌های مسئول در حوزه قانون هوای پاک

رئیس کل دادگستری استان تهران با اشاره به استمرار تشدید آلودگی هوای تهران در روزهای اخیر اظهار کرد: متأسفانه هر ساله با آغاز برودت هوا شاهد تشدید آلودگی هستیم و تاکنون به‌رغم تذکرات و هشدارهای چندباره نهادهای نظارتی و دستگاه قضا متأسفانه اقدام محسوس و ملموسی از سوی دستگاه‌های دارای مسئولیت در حوزه قانون هوای پاک صورت نگرفته که این موضوع جای سوال و تأمل دارد.‌

***نمی‌توان با پیوند زدن همه مسائل به اعتبارات، از انجام مسئولیت قانونی شانه خالی کرد

وی ضمن تاکید بر این گزاره که حق بهره‌مندی از هوای سالم و پاک از جمله محورهای مهم حقوق عامه محسوب می‌شود، اظهار کرد: بررسی‌های صورت‌گرفته در خصوص عملکرد دستگاه‌های دارای مسئولیت در حوزه قانون هوای پاک حاکی از این است که بخش عمده‌ای از وظایف و مسئولیت‌های قانونی دستگاه‌ها بر زمین مانده و زمانی که از دستگاه مربوطه سوال می‌شود که علت عدم ایفای وظیفه آن دستگاه چیست در پاسخ مدعی می‌شوند که بودجه لازم برای اجرای قانون را ندارند؛ اما این ادعا قابل پذیرش نیست؛ چرا که نمی‌توان با پیوند زدن همه مسائل به اعتبارات، از انجام مسئولیت قانونی شانه خالی کرد.

***محکومیت 5 نفر از مدیران به دلیل ترک فعل در خصوص قانون هوای پاک

القاصی با اشاره به اینکه وظایف دستگاه‌ها بر اساس قانون هوای پاک مکمل یکدیگر است و هر گونه اهمال از سوی دستگاه‌های دارای مسئولیت سبب بروز اشکال و خلل در روند انجام وظایف سایر دستگاه‌ها خواهد شد، گفت: پیش از این، در خصوص ترک فعل برخی اشخاص دارای مسئولیت در حوزه قانون هوای پاک در دادسرای عمومی و انقلاب تهران پرونده‌ای تشکیل شد که پس از انجام بررسی‌های تخصصی لازم از سوی سازمان بازرسی و سایر نهادهای نظارتی، علیه پنج نفر از مدیران وقت به‌لحاظ ترک فعل و با عنوان سوءاستفاده از مقام و موقعیت شغلی کیفرخواست صادر شد و در نهایت منجر به محکومیت این اشخاص شد.

***دستور رئیس کل دادگستری استان تهران برای بررسی عملکرد دستگاه‌ها در حوزه قانون هوای پاک

رئیس کل دادگستری استان تهران با اشاره به جامع‌الشمول بودن قانون هوای پاک اذعان کرد: با توجه به اینکه حق بهره‌مندی از هوای سالم، مطالبه به حق جامعه است و هر ساله سلامت جامعه به‌لحاظ تشدید آلودگی هوا به مخاطره می‌افتد، ضرورت دارد که در این حوزه دادستان عمومی و انقلاب تهران به‌عنوان مدعی‌العموم ورود اساسی داشته باشد و سازمان بازرسی نیز از باب وظیفه ذاتی این سازمان مبنی بر نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات اقدامات و بررسی‌های لازم را پیرامون عملکرد دستگاه‌های متولی در حوزه قانون هوای پاک انجام دهد.

***برخورد جدی با هر نوع ترک فعل در زمینه مقابله با آلودگی هوا

سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس هم درباره وضعیت آلودگی هوا گفت: نظارت بر موضوع آلودگی هوا در این مجلس در دستورکار جدی فراکسیون محیط زیست قرار گرفت و بدین ترتیب ترک فعل کنندگان در این حوزه پس از بررسی‌های کارشناسی به دستگاه قضائی معرفی شدند و قوه قضائیه نیز برای این افراد حکم‌های قضائی صادر کرد که این نظارت همچنان ادامه دارد.

وی ادامه داد: فراکسیون محیط زیست مجلس تا پایان دوره یازدهم موضوع آلودگی هوا و اجرای وظایف دستگاه‌ها با این موضوع و سلامت شهروندان را قویاً پیگیری می‌کند و با هرگونه ترک فعل قانون هوای پاک برخورد جدی خواهد داشت. در این راستا تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط در این خصوص گزارش‌های ماهانه از عملکرد خود ارائه می‌کنند و پس از راستی آزمایی گزارشات موضوع به صورت مستمر رصد می‌شود.

***فرصت اندک است و…

مجلس و قوه قضائیه هر دو خبر از افزایش نظارت بر دستگاه‌ها و مقابله و برخورد با هر نوع ترک فعل در زمینه مقابله با آلودگی هوا داده‌اند. نفس‌های بسیاری در این شرایط هوا به شماره افتاده و بر اساس آمارهای اعلام شده سالانه 27 هزار نفر در کشور به دلیل آلودگی هوا در کشور می‌میرند. فرصت اندک است و وعده‌ها زیاد و حالا باید دید آیا اقدام مؤثر و نه مُسکن برای با آلودگی هوا صورت می‌گیرد.