مدیرکل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم مطرح کرد:

حل مشکلات کشور با مأموریت‌گرایی پژوهش در استان‌ها

سپهرغرب، گروه خبر- شهره کرمی : محمدسعید سیف روز گذشته در مراسم اختتامیه و جشنواره برگزیدگان هفته پژوهش و فناوری استان همدان که با حضور مسئولان استانی و کشوری در محل سالن همایش‌های دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا همدان برگزار شد، با اشاره به اینکه «پژوهش» در کشور ما به موضوعی لوکس و حاشیه‌ای تبدیل شده است، اظهار کرد: لازم است تا به ضرورت پژوهش و تحقیق در کشور پرداخته شود.

وی ضمن بیان اینکه در کشور با مشکلات زیادی همچون رشد بیکاری، آلودگی محیط‌زیست، مصرف نامناسب از آب و سایر موارد مواجه هستیم، تصریح کرد: این درصورتی است که همه موضوعات مذکور ریشه‌یابی علمی دارند و می‌توان آن‌ها را در سایه پژوهش، بررسی کرد.

سیف با تأکید بر اینکه ما شاهد بهره‌وری پایین در همه حوزه‌ها هستیم، افزود: بهره‌وری پایین باعث خواهد شد در کنار افزایش مصرف سوخت و آب، هزینه‌های زیادی داشته باشیم.

مدیرکل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم با بیان اینکه اگر بخواهیم به این موضوعات با پژوهش و مباحث علمی بپردازیم چندین عامل اساسی تأثیرگذار هستند، گفت: برای پیشرفت برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری در پژوهش و تحقیق، کیفیت نیروی انسانی محقق و پژوهشگر در کشور، تجربه و دانش انباشته، ازجمله عوامل تأثیرگذار هستند که باید به آن‌ها توجه کرد.

وی با اشاره به اینکه سرمایه‌گذاری برای تحقیق‌ در کشور ما حدود نیم درصد است، افزود: درحالی که سایر کشورها ده‌ها برابر و یا بیشتر از این را به تحقیق و توسعه اختصاص داده‌اند. ما در حوزه تحقیق و توسعه نسبت به آن‌ها عقب‌تر هستیم؛ درحالی که آینده کشورها وابسته به تحقیق و توسعه است.

این مقام مسئول اظهار کرد: ما عملاً در این خصوص سرمایه‌گذاری خوبی نداریم؛ درحالی که امروزه شاهدیم کشورهایی که در تحقیق و توسعه بیشترین سرمایه‌گذاری را دارند، دارای اقتصاد بهتری هستند.

سیف در ادامه گفت: درخصوص تعداد پژوهشگران نیز این احساس وجود دارد که در وضعیت خوبی هستیم، درحالی که درست نیست و تعداد پژوهشگران ما در کشور حدود 700 تا 800 هزار نفر است.

مدیرکل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم در ادامه توضیح داد: به‌واقع نسبت به سایر کشورها، تعداد کمتری پژوهشگر داریم؛ درخصوص آی‌کیو نیز ایرانی‌ها در حد متوسط دنیا قرار دارند و نمی‌توان بر این موضوع تکیه کرد که می‌توان با بهره‌مندی از آی‌کیو بالا، عقب‌ماندگی در سرمایه‌گذاری برای پژوهش را در کشور حل کرد.

سیف درخصوص موضوع دانش انباشته ابراز کرد: قدیمی‌ترین دانشگاه‌های ما «تهران» و «خوارزمی» (تربیت معلم سابق) هستند که حدود یک قرن سابقه دارند، درحالی که در سایر کشورهای دنیا گاهی سابقه‌ انباشته، چندین قرن است.

وی با عنوان اینکه در بُعد همکاری و هم‌افزایی نیز مشکلات اساسی داریم، اظهار کرد: تفاوت کشور ایران با کشورهای پیشرفته در همین است که ما دارای ساختارها و سازمان‌های جداجدا هستیم و روابط بین سازمانی آن‌گونه نیست که خروجی داشته باشد؛ روابط بین سازمانی کشور نیاز به بهبود دارد.

مدیرکل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم با اشاره به اینکه نمی‌توان با بهره‌گیری از اعتقادات همه عقب‌ماندگی‌ها را جبران کرد، گفت: اعتقادات و مذهب در جبران این عقب‌ماندگی‌ها تأثیرگذار است، اما نمی‌تواند همه کم‌کاری‌ها، ناهماهنگی‌ها و مشکلات علمی را جبران کند.

سیف تأکید کرد: با توجه به آنچه بیان شد، دو راه برای حل موضوعات پیش رو داریم؛ نخست همکاری و هم‌افزایی بین تشکل‌ها و سپس تقسیم کار ملی و مأموریت‌گرایی که به استان‌ها بازمی‌گردد و باید دانشگاه‌ها در هر استان نخستین اولویتشان، حل مشکلات استان خودشان باشد.

وی با اشاره به اینکه باید توجه داشت که برخی راه حل‌های آکواریومی در مقابل روش‌های اساسی و ساختاری قرار نداشته باشند، گفت: باید اختراعات و نوآوری‌ها در سطح کل کشور باشد.

مدیرکل دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم با بیان اینکه در سیر تحول در رسالت دانشگاه‌ها ابتدا آموزش مد نظر بود، اظهار کرد: سپس پژوهش و حل مشکلات نیز به آن اضافه شد و امروزه از این موضوع برای حل مشکلات استفاده می‌شود که با هم‌افزایی بین قسمت‌های مختلف، پیشرفت بهتری را شاهد خواهیم بود.

وی در پایان تصریح کرد: مأموریت‌گرایی با کمک وزارت کشور آغاز شده است و امیدواریم که همه دانشگاه‌ها در سطح استانی بتوانند از داشته‌های علمی در جهت بهبود وضعیت استان خود بهره‌گیری کنند و منجر به آینده بهتری برای استان‌ها شود.

* انتظار داریم سال آینده دستاوردهای بیشتری را برای حل مشکلات استان شاهد باشیم

استاندار همدان نیز با بیان اینکه دانشگاه‌های ما در تحقیق و پژوهش کاربردی پیشرو هستند، گفت: خوشبختانه در سال‌های اخیر کارکرد پژوهش به‌گونه‌ای بوده که این اقدامات در حوزه دانش‌بنیان منجر به رخ دادن اتفاقات بسیار خوبی شده است.

علیرضا قاسمی‌فرزاد با اشاره به اینکه دانشگاه‌های استان همدان در سطح ملی جزء سرآمدان هستند، اظهار کرد: البته این مسیر باید ادامه داشته باشد.

وی ضمن بیان اینکه خوشبختانه عرصه‌ علم و پژوهش مورد هجمه و دستبرد قرار نگرفته است، افزود: این حوزه همچون عرصه حکمرانی نیست که هرکسی به خود اجازه دهد در آن ورود کرده و نظر بدهد؛ این مسیر به شایستگی طی می‌شود و پیشرفت‌های خیلی خوبی را بعد از انقلاب و به‌خصوص در دهه اخیر، داشته است.

استاندار همدان تأکید کرد: نقطه ثقل کینه دشمن نیز همین‌ بوده و آنان معتقد هستند که علم و دانش باید تنها در اختیار خودشان باشد تا بتوانند با انحصار، دیگران را به خدمت خود وادارند و بتوانند منابع و امکاناتشان را چپاول کنند.

قاسمی‌فرزاد با اشاره به اینکه امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری توجه ویژه‌ای به علم و دانش داشته‌اند، اظهار کرد: همین توجه باعث شده بتوانیم رشد خوبی را شاهد باشیم و به‌سرعت به سمت قله‌های ترقی پیش برویم.

وی در ادامه تأکید کرد: در سایه همین توجه به پیشرفت و نبوغ است که ما نیز از این‌همه توانمندی تقدیر می‌کنیم.

استاندار همدان با اشاره به اینکه کشور ما امروز تاوان تمامیت ارضی و خوداتکایی را می‌دهد، تصریح کرد: دنیا به دنبال تبدیل ایران به کشوری چندجزیره‌ای است تا بتواند به‌خوبی بر ما مسلط شود؛ اما رهبر معظم انقلاب با هوش سرشار و نبوغ بالا، اجازه ندادند چنین اتفاقی بیفتد.

قاسمی‌فرزاد با بیان اینکه قرآن و مباحث عرفانی پیوندزننده همه اجزای فرهنگی ما است، توضیح داد: در سایه این فرهنگ متعالی قرآنی، رشد و تعالی پیدا کرده‌ایم.

وی در بخش پایانی صحبت‌های خود ضمن تشکر از همه افرادی که برای هفته پژوهش تلاش کردند، عنوان کرد: انتظار داریم در سال آینده دستاوردهای بیشتری را شاهد باشیم و تحقیق و پژوهش تنها برای نگهداری در کتابخانه‌ها و مراکز علمی نباشد و ما شاهد حل مسائل توسط آن‌ها در جامعه باشیم.

* همکاری در زمینه پژوهش می‌تواند به یک نقشه راه تبدیل شود

رئیس دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا همدان نیز با بیان اینکه طی دو سال گذشته سعی کرده‌ایم به اندازه توان خود در مقیاس استانی پیشرفت کنیم، گفت: مشکلاتی داشته‌ایم، اما پژوهشگران ما خستگی‌ناپذیر بوده‌اند تا این حرکت رو به جلو، کُند نشود.

محمدمهدی مجذوبی با اشاره به اینکه برای پیشرفت نیازمند توجه به حفظ و ارتقای امید در بین محققین و به‌خصوص جوانان هستیم و باید شأنیت محققین و اساتید مورد توجه باشد، اظهار کرد:‌ این موارد معلول عوامل مختلفی در حوزه قانون‌گذاری و اجرایی است تا بتواند حمایت جدی از محققین و موضوع دانش‌بنیان داشته باشد.

وی با تأکید بر اینکه انتشار دانش موضوع حائز اهمیتی است، تصریح کرد: خوشبختانه در استان مجلات خوبی وجود دارد و ما در سطح خوبی در این خصوص قرار داریم.

مجذوبی با بیان اینکه دیگر موضوع مسئولیت‌پذیری اجتماعی و پاسخ‌گویی به مسائل و سؤالات در جامعه است، عنوان کرد: در همه حوزه‌ها حل زیربنایی مشکلات با تحقیقات انجام می‌شود؛ پس لازم است در این زمینه هم پاسخ‌گویی را با تحقیقات مسئله‌محور و مأموریت‌محور، در اولویت قرار دهیم.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا همدان با تأکید بر هم‌افزایی دانشگاه‌ها و کمیته‌های مشترک برای حل مسئله‌ها، گفت: این موضوع ابتدا در حوزه استانی و ملی مورد توجه باشد.

وی با اشاره به بین‌المللی‌سازی، ابراز کرد: خوشبختانه هم‌اکنون دانشگاه بوعلی‌سینا در آن حضور یافته و به‌زودی شاهد پیشرفت‌های خوبی در این حوزه خواهیم بود.

مجذوبی در پایان افزود: این همکاری‌ها می‌تواند به یک نقشه راه تبدیل شود تا خروجی بهتری برای استان داشته باشیم.

* 104 برگزیده در حوزه‌های مختلف پژوهش و فناوری استان معرفی شدند

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه بوعلی‌سینا همدان نیز با بیان اینکه هفته پژوهش در استان همدان با تشکیل کمیته‌های مختلف برگزار شده است، گفت: 104 برگزیده در حوزه‌های مختلف پژوهش و فناوری استان انتخاب شدند.

آرش قربانی با اشاره به اینکه دو جشنواره و نمایشگاه دستاوردهای پژوهش و فناوری استان را داشته‌ایم که با محوریت پارک علم و فناوری استان برگزار شد، اظهار کرد: در کمیته انتخاب پژوهشگران برتر استان 66 پرونده دریافت شد و 31 نفر از آن‌ها انتخاب شدند؛ همچنین هفت پژوهشگر شایسته تقدیر از مؤسسه‌های آموزشی مهارتی استان معرفی شدند.

وی در ادامه تصریح کرد: دو نفر در حوزه ارتباط با صنعت و جامعه و دو پژوهشگر از آموزش‌وپرورش (از بین معلمان) انتخاب شدند. همچنین کمیته پژوهشگران برتر دانشجویی برای نخستین‌بار تشکیل شد که از 30 پرونده ارسالی، 26 دانشجو به‌عنوان پژوهشگر برتر بخش دانشجویی شناخته شدند.

قربانی بانوان دارای رتبه‌ در هفته پژوهش را سه نفر برشمرد و گفت: 74 پرونده درخصوص پژوهشگران برتر واحدهای اجرایی دریافت شد که از بین آن‌ها 10 نفر به‌عنوان کارمند برتر در حوزه پژوهشگر انتخاب شدند.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه بوعلی‌سینا همدان با اشاره به اینکه از بین 17 دستگاه اجرایی سه دستگاه اجرایی استان انتخاب شده است، افزود: در حوزه فناوران برتر استان از 35 پرونده دریافت‌شده از واحدهای تولیدی در استان و پنج پرونده که از واحدهای تحقیق و توسعه استان دریافت شده است، 15 فناور و سه واحد تحقیق و توسعه برتر معرفی شدند. همچنین دو نفر از کشاورزان همدانی نیز در این هفته به‌عنوان برگزیده انتخاب و تقدیر شدند.

قربانی در توضیح جشنواره دانش‌آموزی برگزارشده در هفته پژوهش اظهار کرد: 400 اثر در بین 6 هزار اثر، انتخاب‌ شده است؛ همچنین در بخش معلم پژوهنده، یک‌هزار و 200 نفر شرکت کردند که 13 اثر برگزیده‌شده، به مرحله کشوری فرستاده شد.

وی در ادامه با اشاره به جایگاه علمی ایران در بین 153 کشوری که اطلاعات وب‌ آو ساینس دارند، گفت: از این نظر در رتبه 15 هستیم؛ ازلحاظ تولید مقالات علمی نیز رتبه 18 جهان را (براساس استناداتی که به تولیدات علمی شده است) داریم.

قربانی در پایان بهترین رتبه را در رشته فنی و مهندسی بیان کرد و افزود: در بین 102 کشور دارای رتبه ششم بوده و در شاخه شیمی در بین 100 کشور در رتبه 12، در ریاضی از بین 95 کشور در رتبه 12، در کامپیوتر از بین 92 کشور در رتبه 12، در کشاورزی از بین 103 کشور در رتبه 13، در فیزیک از بین 94 کشور در رتبه 16، در ایمنی‌شناسی از بین 105 کشور در رتبه 20، در پزشکی از بین 106 کشور در رتبه 23، در اعصاب و رفتار از بین 98 کشور در رتبه 22، در علوم اجتماعی از بین 108 کشور در رتبه 29 و در علوم اقتصادی از بین 95 کشور، در رتبه 45 هستیم.